عصر ایمان

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ؛ عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما بیننده عزیز سروران گرامی، از این که بیننده برنامه عصر ایمان از شبکه جهانی و تلویزیونی حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شدید بسیار متشکر و سپاسگزارم. امیدوارم هرکجا که بیننده این برنامه هستید حال تان خوب باشد و تن تان سالم باشد. برنامه خودمان را با یاد و نام خدای بزرگ و مهربان آغاز می کنیم ان شاء الله که بتوانیم تا لحظاتی را خدمت شما بیننده های عزیز باشیم و صدای گرم شما بیننده های خوب مان را بشنویم.

از همین الان می توانید با برنامه ما در تماس باشید همکاران مان در اطاق فرمان شماره تلفن را زیر نویس می کنند، با توجه به موضوعی که در این برنامه گفته می شود نسبت به این موضوع می توانید تماس بگیرید دوستان عزیز با شما ارتباط بر قرار می کنند و صدای گرم شما بیننده عزیز را در این استدیو خواهیم شنید و سوال هایتان را مطرح کنید استاد گرانقدر حجت الاسلام والمسلمین جناب اقای دکتر حبیب عباسی در این برنامه کارشناس هستند و سوالات شما را پاسخ خواهند داد. اجازه بفرمایید با استاد عزیز یک سلام علیکم داشته باشیم و از این که لطف فرمودند دعوت ما را پذیرفتند تشکر کنیم و بپردازیم به موضوعی که درواقع برای امشب انتخاب شده است. استاد عباسی عزیز سلام عرض می کنم خدمت شما خیلی خوش آمدید

استاد عباسی:

سلام علیکم ورحمة الله بنده هم عرض سلام و ادب و احترام دارم محضر بینندگان عزیز و گرامی شبکه جهانی حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفداء) امیدوارم که اوقات خوبی را سپری کرده باشید، امیدوارم که تحت توجهات خاصه حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفداء) زندگی بسیار خوب و ایمانی داشته باشید و ان شاء الله درجات ترقی در مسیر الهی را به سرعت بپیمایید. محضر شما هستیم

مجری:

امشب می خواهیم یک بحث جدیدی را در مورد ماه مبارک رمضان آغاز کنیم. دیده شده در این ماه عزیز ماهی که ما پشت سر گذاشتیم می گویند ماه رمضان، ماه 30 روزه است البته نو اخبارییون و اخبارییون سوالاتی که برای شان مد نظر بوده در بین جامعه مطرح کردند که ماه مبارک رمضان بر گرفته از یکی از روایت های که در گذشته در دین مقدس اسلام ذکر شده ماه مبارک رمضان به گفته این ها باید 30 روز باشد. حالا ملاک ماه مبارک رمضان یا اول ماه شوال یا همان عید سعید فطر، رؤیت ماه است و بزرگان دین ما این طور این شرایط را برای ما گذاشتند که اگر ماه دیده بشود آن شب، شب اول ماه شوال است یعنی به پایان رسیدن ماه مبارک رمضان و این که نو اخبارییون این را می گویند نه این درست نیست و آن 30 روز را می گویند ملاک است از استاد عزیز جناب آقای دکتر عباسی می پرسیم و نسبت به این موضوع صحبت می‌کنیم و شما بیننده عزیزی که پای برنامه هستید سوالی که برایتان مطرح است از همین الان با ما در ارتباط باشید استاد عزیز در خدمت تان هستیم نسبت به این سوال و موضوع!

استاد عباسی:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وبه نستعین إنه خیر ناصر ومعین ثم الصلاة والسلام علی سیدنا و نبینا ابا القاسم مصطفی محمد وعلی اهلبیته الطیبین الطاهرین المعصومین المنتجبین سیما بقیة الله في الارضین روحی وارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء واللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین الی قیام یوم الدین. اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِیِّكَ الحُجَةِ بنِ الحَسَن، صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی كُلِّ سَاعَةٍ، وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا.

بحثی که در این برنامه مطرح شد در ادامه بحث های مربوط به جریان اخباری گری یا نو اخباری که در دوران معاصر هست یکی از موضوعات، اختلافاتی است که در رابطه با هلال ماه شوال یا پایان ماه رمضان یا تعداد روزهای ماه رمضان وجود دارد و البته موضوع اش یک موضوع هم نیست یعنی این که ماه رمضان باید حتماً 30 روزه باشد و یا نه می شود 29 روزه باشد. آن جریان اولی که می گویند باید 30 روزه باشد البته این در قرن 4 و 5 هجری اتفاق افتاده بود، یعنی علمای در آن دوره حتی از علمای که بحث اخباری گری در آن مطرح نبود همچنین دیدگاهی را پیدا کرده بودند که باید 30 روز کامل بشود. در مقابل ما اصحاب الرؤیه را داریم یعنی گروه و جماعت زیادی از علماء که معتقد به رؤیت هستند.

یعنی می گویند اگر ماه دیده شد ولو این که ماه مبارک رمضان 29 روزه بشود این اشکالی ندارد و بر اساس این ما می توانیم عید فطر را داشته باشیم این یک مسئله و اختلاف است. حالا وقتی که بنای بر رؤیت بشود این که، این رؤیت به چه شکل و شمایلی باشد یعنی چه ویژگی داشته باشد؟ تولد ماه جدید ملاک باشد می شود استفاده کرد یا نمی شود؟ و در رؤیت هلال هم این رؤیت با چشم مسلح باشد یا با چشم غیر مسلح باشد یعنی ممکن است کسی چشم مسلح را قبول داشته باشد تعدادی از علماء چشم مسلح را قبول ندارند می گویند حتماً باید رؤیت با چشم عادی باشد.

بعد این که این رؤیت کجا اتفاق می افتد؟ در هر شهری، در هر منطقه ای در همان منطقه یعنی اتحاد افق، برای این ملاک است یا نه؟ اتحاد افق می گوییم مثلاً ایران دارای یک افقی است، اگر در یکی از شهرهای ایران دیده شد در بقیه شهرها هم عید می شود اما اگر در ژاپن ماه دیده بشود آیا در ایران عید می شود یا خیر؟ اگر اتحاد افق وجود نداشته باشد.

باز تعداد کمتری معتقد بر این هستند حتی اگر شب مشترک وجود داشته باشد یعنی این که در بخشی از شب بین ایران با یک کشور آفریقایی اشتراک وجود دارد مثلاً 4 نیمه شب ما اول شب آن ها می شود. یا بر عکس این هم می تواند ملاک باشد برای عید اعلام کردن یا خیر. برای ما ملاک می شود اگر در آفریقا رؤیت شد ما می توانیم این جا عید بگیریم، اگر در نیم ساعت از شب مشترک هستیم یا خیر؟ در این موضوع هم بعضی نظر و فتوا دارند.

این بحث ها، بحث های خیلی فقهی و علمی است و شاید بعضی از این ها جایش خیلی بین عموم مردم نباشد، ولی از این جهت که به جهات مختلف در عموم مردم مطرح شده یعنی به جهات این که برای مردم عید فطر مهم است، الان باید روزه بگیرند یا نگیرند از این جهت که تعطیلی ایام ممکن است به هم بخورد مثل امسال که عده ای فکر می کردند روز دوشنبه، روز عید فطر خواهد بود بعد ماه رؤیت نشد و سه شنبه روز عید فطر شد.

عده ای مسافرت شان را از شب قبل شروع کرده بودند فکر می کردند روز تعطیل است یا روز عید خواهد بود گاهی برای شان دغدغه پیش می آید یعنی گاهی مسئله مربوط به جریانی است که شبهه می اندازد مثل نو اخباری ها گاهی هم نه برای مردم همین طوری مهم است و گاهی تصور می کنند مگر دیدن ماه این قدر سخت است؟ مگر ما علم نجوم نداریم؟ مگر منجمین و جریان های علمی نمی توانند متوجه بشوند این ماه جدید متولد شد یا خیر؟ از نظر علمی دسترسی پیدا بکنند.

این ها مبنا است یعنی باید بر اساس مبنا عمل کرد مسئله دینی، مسئله ای نیست که ما بخواهیم الزام و اجبار کنیم بگوییم سریع تر بیایید ماه را ببینیم فلان روز عید بشود یا ماه را نبینیم فلان روز عید بشود، چرا مراجع نمی نشینند مبنای شان را با همدیگر یکی کنند این مبنا است ما می گوییم مبنا یعنی نظری که من برایش دلیل دارم حرف برای گفتن دارم.

وقتی که مطلب، حرف و دلیلم را برای شما می گویم ممکن است شما در هر صورت نپذیری چون شما یک دلیل دیگری برای خودت پیدا کردی، یک سری از این امور با این مدل ها برای مردم در قصه پایان ماه رمضان و هلال ماه شوال مهم شده این که عید فطر چه موقعی است اهمیتی که عید فطر دارد. یک نکاتی هم این ها به این مطلب افزودند این مدلی که مراجع هلال و رؤیت هلال دارند اصلاً این مدل اشتباه است.

بیایید ما خیلی راحت محاسبه می کنیم به شما می گوییم ماه های قبل 29 روزه بوده این ماه باید 30 روزه است یا نه کلاً ماه رمضان باید 30 روزه باشد خیال همه را راحت بکنیم. این جلساتی که ما از این جلسه داریم شروع می کنیم می خواهیم یک سری از نکات علمی و فقهی را در این رابطه مطرح بکنیم نه از این جهت ما می خواهیم یک کلاس فقهی راه بیاندازیم مفصل اقوال و ... را بگوییم. از این جهت که می خواهیم برای بینندگان عزیزمان روشن بشود که مسئله فقهی مثل ماه مبارک رمضان و شروع ماه شوال مراجع وقتی یک نظری دارند خیلی رویش بحث شده، یعنی رفتند آیات و روایات را خیلی دیدند فقط کثرت روایات و اقوال را که من مطرح می کنم کامل مشخص می شود که چقدر بحث دقیق و علمی است.

این طوری نیست ماه را قرار است ما یک جایی پیدا کنیم بعد مراجع نمی توانند پیدایش بکنند می گویند امروز پیدا نکردیم فردا پیدا می کنیم این همه حوزه های علمیه چرا موضوع را نمی توانند حل بکنند؟ اصلا نگاه کردن به این مسئله به دید یک مشکل است ما می خواهیم به احکام شرعی مان عمل بکنیم وظیفه مان را در مقابل خدا عمل بکنیم. برای ما چه فرقی دارد 29 روز روزه گرفتیم 1 روز بیشتر بگیریم یا خیر؟ ما بر اساس مبنایی که مرجع تقلیدمان داده بر اساس آن عمل می کنیم و خیال مان راحت است به ریختگی ذهنی گاهی موقع ها پیش می آید به خاطر این که نمی دانیم دارد چه اتفاقی می افتد شما بالای سر یک پزشکی که دارد یک عمل جراحی دقیقی را انجام می دهد بروی برای ثانیه ثانیه این عمل جراحی برنامه ریزی دارد یعنی می داند اول باید چه کار کند دوم باید چه کار کند و سوم باید چه کار کند. چه موقع باید بشکافد چه موقع باید بدوزد چه موقع باید داروی بی هوشی تزریق بشود چه موقع باید خون و پلاسما تزریق باشد اصلاً باید تزریق بشود یا خیر؟ همه را دقیقه به دقیقه می داند.

ولی من که بیمار دارم بیرون در ایستادم اضطراب دارم همه اش نگران هستم می گویم الان دکتر دارد چه کار می کند چرا این قدر طولش داد؟ 5 ساعت اتاق عمل بیمارم را نمی توانم تحمل بکنم چون نمی دانم در این 5 ساعت دارد چه اتفاقی می افتد؟ ولی پزشک کاملاً می داند دارد چه کار می کند یعنی وقتی از قبل می گوید احتمال دارد 5 ساعت طول بکشد می داند که این مراحل 5 ساعت طول می کشد.

من به خاطر ندانستم ممکن است به هم بریزم و اعتماد نداشتن گاهی با توضیح پزشک به من قصه درست می شود، یعنی اگر می شد برای من توضیح بدهد من توضیحاتش را قبل از عمل بشنوم دیگر می دانم دقیقاً مراحل چه است فقط می ماند اضطراب این که بیمارم در حالت بی هوشی است و عمل درست جواب بدهد یا خیر؟ ولی خیالم راحت است می دانم این عمل قرار است 5 ساعت طول بکشد این مراحل را دارد طی می کند گاهی اوقات پزشکم نمی تواند توضیح بدهد چون من اطلاعاتی در رابطه با مسائل او ندارم او می گوید اگر این مسئله، این مسئله اتفاق بیافتد عمل ممکن است تا 7 ساعت طول بکشد من نمی دانم آن مسائل چه است؟ یک اسم های علمی دارد یک اتفاقاتی را دارد می گوید که اصلاً ممکن من بیشتر به هم بریزم حتی اگر برایم تعریف کند.

او می گوید اگر خونریزی ایجاد بشود این و این می شود الان مریض من ممکن است در اتاق عمل خونریزی هم بکند اگر خونریزی بکند دیگر وا مصیبتا یعنی باز دو مرتبه ممکن است تشویش من بیشتر بشود، در این قصه ما می خواهیم آن دور نمای علمی را که بگوییم بر اساس گذشته علمای ما وقتی نظر دادند و الان دارند نظر می دهند این ها بر اساس روایت و پذیرش یک دسته روایت است. قبول نکردن از نظر علمی یک مجموعه ای از روایات است به خاطر ضعف روایت است به خاطر محتوا و دلالت و هر چه است و همه این ها مبنا دارد نمی شود این مبنا را بدون این که متخصص این رشته باشی به هم بزنی برای مردم یک لایو اینستاگرامی بگذاری توضیح بدهی مردم به شما دارند اشتباه می گویند من پزشکی که 40- 50 سال سابقه جراحی دارد دارد بیمار من را جراحی می کند، بعد یک پرستاری، یک کادر بیمارستانی به من بگوید این پزشک را ول کن این بیمار تو را می کشد.

آقا همراه بیمار را به هم نریز تو که نمی توانی دست به تیغ جراحی ببری نمی توانی کاری برای این انجام بدهی به هم ریختن این چه فایده ای دارد؟ حالا بیایی به هم بریزی بعد نتواند درستش بکنی مسئله چه است؟ مسئله قبول کردن بار فقهی یک مسئله برای روز قیامت است من در این برنامه با همه پی گیری که کردم مطالعه ای که کردم فایلی که آماده کردم هفته ها و ماه ها طول کشیده است و آدرس هر کدامش را مطمئن نباشم در برنامه نمی آورم آن عالم را مطمئن نباشم در برنامه نمی آورم جرأت نمی کنم فتوای فقهی برای مردم بیان بکنم. جرأت نمی کنم حرفی بزنم که روز قیامت ممکن است از من مؤاخذه بشود این را گفتی کجا بود؟ چرا به مردم حکم دادی که مردم این کار را بکنند یا این کار را نکنند؟

بعضی ها خیلی راحت به خاطر این قدر فالوور، لایک و بیننده در برنامه شروع به فتوا دادن می کند، می گوید مراجعی که 50 سال کار کردند فتوا ندهند ولی خودش دارد فتوا می دهد. اخیراً موضوع خیلی مبتلا بِهی را در کاشت ناخن، کاشت مژه مانع وضو هست یا نه؟ ناخنی که چسب روی ناخن می خورد. یک آقای دو سه تا برنامه رفت کسی که به او استاد می گفت و استاد خودش بود او هم نو اخباری است او هم کاملاً ضد این حرف زد. گفت امام معصوم گفت انگشترت مانع است باید انگشترت را بچرخانی آب به پوستت برسد چطوری ممکن است که روی ناخن های 10 تا انگشتم چسب خورده باشد و بشود وضو گرفت ایشان می گذارد، بعد ایشان می گذارد بررسی فقهی کاشت ناخن و ... آن جا خیلی راحت می گوید به نظر من بر اساس دین و روایات هیچ اشکالی ندارد وضو بگیرید بعد با استدلال های خنده آور این حرف را می زند.

یکی از استدلال های این آقا این بود یک خانمی دارد وضو می گیرد به همان کسی که به او استاد می گفت؛ می گفت فلانی شما خانم نیستی این را متوجه بشوی ولی اگر خانم بودی این را متوجه می شدی یک خانم وقتی آب به صورتش می زند، ببینید چقدر از عرفی گری و عوام گری دارد استفاده می کند شما وقتی آب به صورتت میزنی با این که مژه مصنوعی گذاشتی روی پلک شما چسب خورده، شما یک خانم باشی به صورتت آب میزنی صورتت را می شوری حس ات چه است؟ حس ات این است که همه صورتم را شستم یا نه؟ بله حسم این است که همه صورتم را شستم، پس اشکال ندارد چون امام می گوید برو همه صورتت را بشور، این هم چسب روی پلکش است ولی می گوید الان وقتی صورتش را می شورد حس اش چه است؟ صورتش را شسته پس کافی است.

اگر خانم نبود آقا بود در خانه ای، جایی از رنگ استفاده می کنیم یک موقعی اکلیل یا یک چیزی مانع روی پوست است آن لحظه ای که دارم صورتم را می شورم حسم چه است؟ حسم این است که همه صورتم را دارم می شورم. بعد این طرف می آیم وضو گرفتم یک نفر به من می گوید پیشانی ات رنگی است رنگ هم جرم دارد یعنی وقتی من به بنزین می زنم و یا با الکل رویش می کشم کمرنگ می شود یا رنگش رفت یا دستمال می کشم این دستمال آبی رنگ شد این رنگ آبی که به دیوار زده بودم روی پیشانی من مشخص است دستمال دارد رنگ را می گیرد ولی حسم آن موقع که داشتم می شستم چه بود؟ کل صورتم را دارم می شورم.

واقعاً این طوری برای مردم حکم دادن، واقعاً این طوری دین را به مردم یاد دادن درست است؟ خیلی راحت بگویی بعد هم یک جوری القاء می کند هر مردی که در لایو است می گوید حتماً من نمی فهمم چون من زن نیستم، مگر در صورت شستن و احساس این که من دارم همه صورتم صورتم را واقعاً می شورم یا نمی شورم مگر مرد و زن با همدیگر فرق می کنند؟

می گوید نه زن ها وقتی که این را چسباندند فرق می کند حس این ها فرق می کند این حس می کند که دارد همه صورتش را می شورد پس وضویش درست است. دستش را که می شورد حس می کند. واقعاً ناخن مصنوعی به این محکمی و بزرگی روی ناخن چسبیده شده، کسی دستش را می شورد حس می کند که دارد کل دستش را می شورد؟ یعنی ناخنش را هم دارد می شورد؟

خیلی واضح است می بیند الان روی این چسب خورده بعد این ناخن است و روی این ناخن لاک وجود دارد این دیگر ناخن خودش نیست اگر ناخن خودش بود که این همه وقت و هزینه نمی برد آرایشگاه بنشیند یک دانه یک دانه با زحمت فراوان بچسباند. چسب خالی نیست، ناخن مصنوعی موقت است که یک چسب می زند بعد هم با یک چسب کنده می شود.

باز کردن گوشت پایین ناخن (کاشت ناخن است) نه چسباندن که برای یک مهمانی یا عروسی می چسبانند شب هم که بیاید چسب را می کند، اَسِتون یا بنزین می زند پاک می شود کاشت ناخن را بخواهد بر دارد با زحمت و حتی درد کنده بشود آیا واقعاً حس می کند دستش را کامل شسته؟ این قدر عرفی می گوید، بعد تو خودت داری اجتهاد می کنی تو این را از کجا در می آوری حس می کند که همه صورتش را دارد می شورد چون حس می کند کافی است.

در مسئله ماه رمضان این مدل بین مردم بردن این مسئله که خیلی راحت می گویند از منجّمین و اهل نجوم بپرسید ماه چه زمانی رؤیت می شود؟ اصلاً موضوع، موضوع تولد ماه جدید نیست چون ماه جدید دقیقاً مشخص است چه ساعت و دقیقه ای تولد پیدا می کند؟ اما این تولد اگر زمانش از غروب شرعی کوتاه باشد (فاصله اش کم باشد) مثلاً تولد ماه جدید 3 بعد از ظهر باشد این ماه 7 بعد از ظهر ممکن است دیده نشود. به خاطر که تولد تازه اتفاق افتاده است. یا ممکن است به خاطر غبار یا به خاطر خیلی از اتفاقات دیده نشود بر اساس روایات ملاک چون دیده شدن هست ما موظف هستیم به آن دیده شدن عمل بکنیم.

این یک مبنا است از چه نگران می شوید؟ قرار نیست بگوییم آن شخصی که مرجع تقلیدش ماه را ندید دارد جهنمی می شود و من دارم بهشتی می شوم یا من جهنمی می شوم او بهشتی می شود. بردن این مدل احکام بین مردم و به این راحتی کسی که تخصصش نیست کسی که عربی روایت را به سختی ممکن است بخواند کسی که خیلی از مطالب و مبانی را نرفته یاد بگیرد خیلی راحت نظر می دهند این مشکل ساز است. نمی دانم چطور این قدر راحت جرأت می کنند واقعاً می ارزد شما 100 هزار نفر فالوور در فضای مجازی داشته باشی ولی حرفی که میزنی حرفی نباشد که بتوانی روز قیامت جواب بدهی.

واقعاً این با خدا ترسی، با تقوا ناسازگار است. اصلاً یک ملاک باشد اگر کسی خیلی راحت بدون تحقیق دارد نظر می دهد اتفاقاً به بیننده های عزیزمان عرض بکنم که از این فرد احتیاط کنید، شما از یک مرجع تقلید یک نکته ای می پرسید می گوید اجازه بدهید تأمل کنم عرض می کنم یعنی مرجع تقلید می گوید من باید تأمل کنم و بگویم. نمی گوید نه من سریع جواب بدهم فکر نکند بلد نیستم و فلان؛ چرا تأمل می کند سریع جواب نمی دهد؟ جواب را می داند ولی نگران می شود می گوید نکند یک موقعی جا داشته باشد یک بار دیگر تأمل کرده باشم. چرا؟ چون از خدا می ترسد چون می داند که قیامتی در کار است اگر کسی خیلی راحت در رابطه با آدم‌ ها، در رابطه با کارها، در رابطه با مسائل، در رابطه با فلان نظر داد آدم باید یک خرده احتیاط کند نمی گویم حتماً بی تقوا است ان شاء الله که خیلی وارد و متخصص و حرفه ای است ولی واقعاً نمی شود 20- 30 سال در حوزه درس نخوانده باشی بعد این قدر راحت بیایی در رابطه با احکام الهی نظر بدهی این قدر راحت حکم های خدا را جا به جا کنی.

همه مراجع بگویند این اشکال دارد بعد تو با یک دانه لایو اینستاگرامی کل مشکل را بخواهی حل بکنی، خانم های محترم خیال تان راحت باشد ناخن بکارید، مژه بکارید هیچ مشکلی ندارد اصلاً هم مانع وضو نیست بروید خیال تان راحت باشد. وضو و نماز چند نفر را داری این طوری به گردن می گیری؟ این خیلی خطرناک است اگر کسی را می بینید این قدر راحت دارد نظر می دهد لااقل احتیاط کنید نمی گویم دروغگو است نمی گویم حقه باز است ولی خلاف تقوا است.

تقوا یعنی خدا ترسی من هر لحظه بگویم الان من اگر این را دارم می گویم اگر برای حرفم ملاک ندارم باید خیلی احتیاط بکنم اگر کسی احتیاط نمی کند همین طوری راحت هر چه دم دستش می آید می گوید، رفته 4 تا مطلب را دیده یکی از این ها سوال کند برای این لایوت چقدر وقت گذاشتی؟ چند ساعت مطالعه کردی؟ چند تا مطلب را دیدی؟ دو تا مقاله ببینی همه روایت یک جا باشد یک دسته بندی کنی و یک خرده بالا پایین کنی و بگویی ما دیگر وارد هستیم بعد هم همین را یک لایو می گذاریم چند صد نفر و چند هزار نفر شرکت می کنند. آن جا هم خیلی راحت یک چیزی می گوییم که طرف مقابل بپذیرد.

خیلی راحت می گوییم آقای سیرتی آب به صورتت بزن ببین واقعی است یا واقعی نیست؟ کل صورتت را شستی حس می کنی همه صورتت را شستی درست است نگاه هم نکن رنگ دارد یا ندارد!

مجری:

خیلی جالب است که بعضی از این آقایان و این افراد می خواهند اعلام حضور بکنند استاد عزیز نسبت به این قضیه فرمودند لایو می گذارند نسبت به لاک ناخن خودشان، یا آن ناخنی که کاشتند می گویند مشکلی ندارد یا به همان مژه ای که کاشته شده شما آب بزن حس کردی که صورتت را شستی اشکال ندارد.

حالا از این آقایان می پرسم اگر یک نجاستی، یک چیزی، یک آلودگی روی دست تان باشد شما دستت را زیر آب می بری می گویی شستم تمام شد پاک شدم؟ شما دستت را زیر آب می بری آلودگی را می بینی پاک نشده، مدام سعی می کنی آلودگی را از دستت پاک و تمیزش کنی اگر پاک نشود بالاخره پاکش می کنی یعنی ملاک این است اگر دستم را زیر دوش آب بردم تمام شد و پاک شدم ملاکم این است این برای من خیلی جالب بود. برویم باهم یک میان برنامه کوتاهی را ببینیم و بر گردیم

(میان برنامه)

مجری:

بینندگان عزیز مجدداً عرض سلام دارم در محضر شما و استاد گرانقدر جناب استاد عباسی هستیم در مورد اختلافاتی که نو اخبارییون نسبت به ماه مبارک رمضان و روزهای ماه مبارک رمضان دارند 30 روز یا 29 روز صحبت می شود و این را ملاک نمی دانند که ماه دیده بشود می گویند حتماً باید همان 30 روز باشد و به بعضی از روایت های که مشخص نیست اکتفا کردند. استاد عزیز نسبت به این قضیه صحبت می کنند و مثال های بسیار زیبایی را برای پذیرفتن این مبحث و این بحثی که در این برنامه می شود صحبت می شود استاد عزیز در خدمت تان هستم با ادامه برنامه و مثال‌ های شیرین تان.

استاد عباسی:

بحث ما، بحث این بود که این قدر راحت وارد فضای فتوا دادن، دیدگاه را بیان کردن مخصوصاً توسط کسانی که خودشان می گویند ما با فتوا دادن مخالف هستیم و باید مراجعه به روایات و ... داشته باشیم؛ ولی برخوردشان هم با روایات کاملاً گزینشی است هم در بیان خودشان وارد محدوده فتوا می شوند. یعنی خیلی راحت برای مردم فتوا می دهند این یک اتفاق خطرناک است.

ما شاید نتوانیم خود این ها را متقاعد بکنیم شما دست از این کار بر دارید و نگران قیامت تان باشید، نگران پاسخگویی در مقابل این انحراف برای ابناء شیعه، جوانان و افراد در درون شیعه باشید، ولی این را می توانیم به مردم عزیزمان و شیعیان امیر المؤمنین و بینندگان خوب مان بگوییم که شما احتیاط بکنید این قدر راحت خودتان را در معرض حرف این ها و اظهار نظر این ها قرار ندهید.

مجری:

استاد یک سوال خدمت شما داشتم، مردم از کجا بدانند وقتی که نو اخبارییون اینستاگرام یک لایوی می گذارند و منِ نوعی، منِ شیعه دنبال یک راه حلی می گردم وقتی ناخن می کارم یا به فرض مثال مژه مصنوعی می گذارم یک جورهای من توجیح بشوم بگویم اشکالی ندارد و این که می بینیم طرف شیعه است خیلی زیبا هم در این برنامه صحبت می کند من می گویم درست است و هیچ اشکال ندارد به فرض مثال وضو گرفتن با این ناخن مصنوعی که کاشتم هیچ اشکالی ندارد. از کجا بدانم که این آقایان نو اخباری هستند و این که حرف های که دارند می زنند طبق دین مقدس اسلام، و تشیع نیست از کجا بفهمم؟

استاد عباسی:

سوال خیلی خوبی هست ما در همه امور زندگی مان یک قاعده را رعایت می کنیم و آن قاعده رجوع به متخصص است. یعنی کسی که تخصص یک علمی را، یک کاری را، یک حرفه ای را دارد و برای این یک ملاکی داریم اگر کسی فرزندش بیمار می شود می خواهد دکتر یا بیمارستان ببرد می برد جایی که اولاً سر در مشخص است چون این یک همچنین تابلویی زده با مجوز شهرداری زده، وقتی هم داخل می رود می بیند که دکتر نظام پزشکی اش را بالای سرش زده. سر برگ کاعذ و این ها دارد.

حالا اگر نزدیک خانه شان تا بیرون آمد با آن حال بیماری فرزندش دید یک جایی با یک دانه کاغذ دست نویس مطب پزشک نوشتند، داخل هم می رود می بیند دو تا صندلی آن جا گذاشتند این آقای پزشک نه سر برگ دارد مثلاً‌ جایی که نسخه می نویسد نه پشت سرش نظام پزشکی اش را چسبانده واقعاً داروی او را می گیرد و برای فرزندش استفاده می کند؟ وقتی قرار است پدر یا مادرش را بیمارستان ببرد یک مشکل حاد خدای نا کرده مغزی، قلبی پیدا کرده اولین دکتر قلبی که دید همان جاها می رود او هر چه گفت الان بیمارستان ببرید باید عمل بشود اورژانسی هم نیست، یعنی سریع می برد این کار را انجام می دهد یا نه می گوید اجازه بدهید من از یکی دیگر هم بپرسم یا وقتی می خواهد دکتر مهمی برود برایش مهم است بیماری، بیماری خاصی است عوارض دارد.

یک موقع آدم سر درد و تب دارد در خانه یک دارویی مصرف کنیم ولی یک موقع بیماری، بیماری حادی است از 10 نفر آدم می پرسد می گردد بهترین دکتر جراح مغز و اعصاب را پیدا می کند جراح مغز و اعصاب اگر اورژانسی در کار نباشد برای 3 ماه دیگر وقت می دهد، یعنی این قدر همه روزهایش پر است چرا این قدر مراجعه دارد؟ چون همه دل شان می خواهد بیمارشان پیش بهترین دکتر ببرند که سلامتش بر گردد.

هیچ کسی دور از جان نمی خواهد پدر و مادر و پدر بزرگش را بکشد می خواهم به بهترین دکتر ببرم و برای این کار، تحقیق می کنم با سوادتر، واردتر و متخصص تر از این هست یا نه؟ اگر یک نفری این کار را نکرد و پدر و مادرش را به خاطر این سهل انگاری از دست داد خودش چه کسی را ملامت می کند؟ خودش را. بقیه چه کسی را ملامت می کنند؟ باز این آقا را ملامت می کنند.

حالا شما یک نفری که نه دفتر مرجعیت دارد نه دفتر علمی و چه دارد نه خروجی مطمئن علمی دارد، یک مرتبه یک لایو اینستاگرام گذاشته که هر کسی می تواند گوشی را باز بکند و لایو اینستاگرام بگذارد تأییدیه خاصی از کسی ندارد مراحل علمی خاصی را طی نکرده است. وقتی شما این جا حرف این را گوش می دهی دو حالت دارد یا می خواهی خودت را خلاص کنی که بگویی فلانی گفت و این خلاص شدن نیست به خاطر این که روز قیامت می گویند چرا این کار را کردی؟ چرا این طوری وضو گرفتی؟ با کاشت ناخن وضو گرفتی چه کسی به شما گفت؟ می گوید آقای فلانی یک لایو اینستاگرام گذاشته بود گفت.

می گوید ببخشید ایشان چه کار بود، تخصصش چه بود؟ اگر چه کسی تأییدیه داشت؟ به او مطمئن بودی یا نبودی؟ بعد آن جا حرف دلش را آدم باید بزند نمی توانی الکی بگویی می گوید راستش یک مدتی بود می گفتم یک جوری قضیه را حل کنم فقط نمازی خوانده باشیم و وضوی مان را بگوییم ان شاء الله درست است ان شاء الله درست است را من با آن آقا درست کردم تمام شد. این راحت کردن است یا اصلاً‌ برایم مهم نیست وضو بگیرم نماز بخوانم.

یک بنده خدایی بود نمازهایش را می گذاشت می گفت نماز صبح لازم نیست حتماً 5 صبح خوانده بشود 7 و نیم صبح بعد از طلوع آفتاب بیدار می شد نماز صبح اش را می خواند می گفت خدا از من نماز صبح خواست من نماز صبح ام را می خوانم ساعت 7- 8- 9 باشد هر موقعی که سر حال هستم می خوانم. این طوری نشد شما در ساختمان سازی می بینی مهندس ساختمان یک چیزی را رعایت نمی کند واقعاً همه چیز به هم می ریزد، همین جا جا دارد وسط برنامه به عزیزان مان در آبادان تسلیت بگوییم کسانی که داغدار شدند و این داغدار شدن مال همه ملت ایران است چون واقعاً‌ جدایی بین مردم ایران و شیعیان امیر المؤمنین نیست و نمی تواند باشد.

چقدر دارد خیانت می کند آن کسی که با به هم زدن این قواعد علمی همچنین فاجعه ای به بار آورد این مثال خیلی مشهود این ماجرا است اگر شما ساختمان را ساختی بدون این که قواعد مهندسی آن را رعایت بکنی، می گویند این جا باید این آهن به کار برود این فولاد به کار برود این بتن به کار برود تا بتواند این وزن را در ساختمان تحمل بکند شما می سازی آن لحظه هم می گوید ببین من بالا پایین می پرم این سقف و ساختمان هیچ عیبی نمی کند.

ساختمان 10 طبقه می سازد ظاهر، ظاهری بسیار زیبا و فریبنده ای است ولی آیا قواعد در آن رعایت شده؟ خیر. وقتی رعایت نشده آن وقت این طوری یک مرتبه در چند ثانیه همه 10 طبقه ویران می شود این مثال مشهود همین ماجرا است ظاهر خیلی زیبا، حرف زدن خیلی زیبا، بیان خیلی قشنگ، اما آیا می تواند ایمان تو را، اعتقاد تو را، دین تو را، احکام اسلامی تو را حفظ بکند؟

می تواند روز قیامت برای تو پشتوانه باشد؟ روز قیامت مرجع تقلید را می آ‌ورند می گویند این حکم را دادی ایشان عمل کرد چرا این را گفتی؟ به او می گویند چرا این طوری عمل کردی می گویند از مرجع تقلیدم گرفتم مرجع تقلید را می آورند می گویند چرا گفتی؟ می گوید من بر اساس این آیه قرآن، این روایت گفتم و تلاشم را کردم.

اگر تلاشش را کرده بری الذمه است ولو این که اشتباه شده باشد ولو این که مخالف حکم خدا شده باشد من چیز دیگری در دسترس نداشتم من این آیات و روایاتی که در اختیارم بود تلاش کردم همه را چلاندم شد این حکمی که دادم، بعد آقای اینستاگرامی را هم بر می دارند می‌ آ‌ورند آن کسی که گفت من از صفحه اینستاگرام این حکم را گرفتم به او می گویند تو چه حقی داشتی به خاطر صفحه اینستاگرام و لایو او به حکم فقهی عمل بکنی؟ برای این کار مجوز از کجا داشت؟ با چه کسی هماهنگ کرده بود؟ چه درجه علمی و شأنی داشت؟ به این، این را می گویند. بعد او را هم بر می دارند می آورند آن هم جواب ندارد منتها این گردن آن می اندازد و آن هم گردن این می اندازد هر دوی شان مؤاخذه می شوند این که روز قیامت:

(يا وَيلَتَى لَيتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا)

ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم!

سوره فرقان (25): آیه 28

ای کاش با فلانی رفیق نمی شدم. رفیق نمی شدم فقط این رفاقت نیست که بیرون می روند، ای کاش به فلانی اعتماد نمی کردم (روز قیامت ای کاش می گوید) روز قیامت فلانی می گوید آن فلانی هم می گوید به من ربطی ندارد می خواست گوش ندهد. می گوید مگر من به او گفتم که من مرجع تقلید هستم؟ من به او گفتم من یک فعال مذهبی و یک بلاگر مذهبی و یک فعال فضای مجازی هستم مگر به او گفتم مرجع تقلید هستم؟

من به او گفتم که من روایات را می آیم بررسی می کنم فلان بکنید او هم باید عمل می کرد؟ گردن همدیگر می اندازند هر دوی شان هم مؤاخذه می شوند ولی عاقبت قصه این است که الان آن ساختمانی که در آبادان فرو ریخته آن ساختمان را نشان می دهند 50 تا ساختمان دیگر مثل این در همه جای ایران قیافتا و شبیه به این وجود دارد که ساختمان خیلی زیبایی است.

الان به ساختمان های دیگر ما چطوری باید اعتماد بکنیم؟ اگر واقعاً طبق ملاک های مهندسی ساخته و مجوز داشته و برای مجوز نرفته رشوه بدهد، واقعاً درست ساخته، آن شهرداری و آدم ها رشوه نگرفته باشند و این واقعاً یعنی این که این شخص اهل تقوا باشد. چون اگر اهل تقوا نباشد بدترین چیز، بی دینی است اگر تو اهل تقوا نباشی دیانت واقعی نداشته باشی هیچ چیز جلوی منافع تو را نمی تواند بگیرد.

وجدانت را هم از دست می دهی نتیجه اش این می شود از کار کم بگذاری یک روزی ده ها نفر آدم را به کشتن بدهد این بلا برایش ایجاد بکند. حالا این هم که می گوید من بررسی روایی می کنم بررسی روایی می کند که چه؟ می خواهی ثابت بکنی که حلال خدا حرام شده ولی اسمش را نمی آوری می گویی نه این، جزء آن حرام ها نیست ولی اسمش را نمی آوری.

روز قیامت اگر ما به یک کسی که نباید اعتماد کنیم اعتماد کردیم همان طوری که در این دنیا اگر به کسی که نباید اعتماد کنیم اعتماد کردیم چوبش را می خوریم آسیب می بینیم مشکل پیدا می کنیم، روز قیامت هم همین طور است اگر ما در این دنیا در مسئله دینی به کسی اعتماد کردیم که نباید اعتماد بکنیم قطعاً خودمان چوبش را می خوریم و آسیب می بینیم و مؤاخذه می شویم.

مجری:

امیدوارم که متوجه بشویم خیلی از بیننده های عزیزی که پای برنامه هستند اینستاگرام نظر شخصی حقیر بنده این است که یک چیز فریبنده است ظاهری بسیار زیبا ممکن است داشته باشد ببینیم طرف دارد خیلی زیبا صحبت می کند می گوییم درست است استاد می فرمایند انسان باید تقوا داشته باشد اگر برای مان مهم باشد.

مثال های زیبای استاد این بود خدای نا کرده کسی پدر بیمار یا عزیز خودش را می خواهد به مطبی ببرد و پزشکی را انتخاب کند چقدر تحقیق می کند؟ چقدر در اینترنت نگاه می اندازد؟ چقدر پرس و جو می کند؟ این دکتر، درست هست یا نه؟ ممکن است مطب یک سر در خیلی زیبایی داشته باشد یک پزشک خیلی مرتبی باشد من به محض این که پزشک را می بینیم فرزندم یا خانواده عزیزم را برای معالجه ببرم.

خدای نا کرده هزار و یک اتفاق ایجاد می شود باید تحقیق بکنیم باید مطمئن بشویم اگر در اینستاگرام می بینیم طرف خیلی راحت لایو دارد می گذارد یعنی برای خودمان مهم باشد تقوا داشته باشیم اصلاً‌ خودمان برای خودمان مهم باشیم این چیزی که دارم می بینم درست هست یا خیر؟ اشکال ندارد می خواهی ببینی ببین ولی به همین راحتی حکم خدا را تغییر ندهند و تو هم قبول نکنی و نپذیری این خیلی مهم است.

اگر ما در محضر خدا هستیم که هستیم اگر قرار باشد بهترین فرد، انسان و بنده باشیم باید نسبت به حکم پروردگار ارزش قائل بشویم، یعنی به همین راحتی خیلی چیزها در اینستاگرام دیده می شود یک صحبت های می کنند یک حکم های می دهند حکم خدا (استغفر الله خدایا من را ببخش) حرام خدا را خیلی راحت حلال می کنند.

استاد، یا این که در مورد سگ صحبت می کردند می گفتند چه کسی گفته سگ نجس است؟ اصلاً‌ سنگ نجس نیست الان هم جدیداً در برنامه ها و اینستاگرام دارند می گویند چه کسی گفته مشروب خوردن اشکال دارد؟ هیچ اشکالی ندارد یعنی خیلی راحت یک آدمی که اصلاً نه سوادش را دارد نه درسش را خوانده، نه این که چیزی متوجه شده یک چیزی را یک جایی دیده بدون سند در برنامه استناد می کند حرف های را می زنند. درد ما این است خیلی از مردم متأسفانه قبول می کنند و با جان و دل شان می پذیرند جوان های عزیز خواهش می کنم مردم عزیز، خانم های محترم، آقایان عزیز به همین راحتی قبول نکنید همه ما در محضر خدا هستیم. استاد یک میان برنامه کوتاهی را باهم ببینیم و بر گردیم.

(میان برنامه)

مجری:

«یا مولا یا ابا صالح المهدی»، امشب با برنامه عصر ایمان از شبکه جهانی حضرت ولی عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف) در خدمت شما هستیم. بحث بسیار خوبی در این برنامه می شود امیدوارم که تا پایان برنامه ما را همراهی بفرمایید. استاد در خدمت تان هستم

استاد عباسی:

اما موضوعی که نسبت به ماه مبارک رمضان که عرض کردیم به نوعی ابعاد مختلفی هم دارد یک مورد بحث مبنائی این که کسی اصحاب العدد باشد یا اصحاب رؤیت، تقریباً همه علماء اصحاب رؤیت هستند ولی در قرن تقریباً 4 و 5 کسانی از علما داشتیم که اصحاب عدد بودند و می گفتند حتماً ماه رمضان، 30 کامل می شود یک بحث علمی است.

یک سری روایات در این رابطه وجود دارد که مرحوم شیخ صدوق این روایات را هم نقل کردند هم خودشان هم قائل به عدد بودند در آن دوره می گفتند ماه مبارک رمضان 30 روز تکمیل بشود البته عرض خواهیم کرد که این مسئله مخالفین جدی در طول قرن های متمادی داشته و این دیدگاه و روایات مربوط به این دیدگاه را نقد کردند.

من چند تا روایات از روایات مربوط به این عدد که 30 روز کامل باشد را عرض بکنم در من لا یحضره الفقیه، جلد 2، صفحه 169 مرحوم شیخ صدوق روایت آوردند از محمد ابن سنان از حذیفة ابن منصور از امام صادق (علیه السلام) که حضرت فرمودند ماه رمضان، 30 روز است و هیچ گاه کاسته نمی شود

«لَا يَنْقُصُ أَبَداً»

از این 30 روز هیچ وقت کم نمی شود.

من لا يحضره الفقيه؛ نویسنده: ابن بابويه، محمد بن على، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم مصحح: غفاری، علی اكبر، ج2، ص171

بعد جالب است شیخ مفید بعد از نقل این روایت بلافاصله روایت را نقد کردند یعنی شیخ صدوق روایت را نقل کردند و قبول داشتند. شیخ مفید تا روایت را آوردند بلافاصله روایت را نقد کردند در:

«جوابات أهل الموصل في العدد و الرؤية»

که در همان زمان در مناطقی یک اختلافی بین مردم افتاده بود از مرحوم شیخ مفید سوال کردند که ماه مبارک رمضان عدد درست است یا رؤیت درست است؟ جواب سوال آن ها را در یک بررسی مفصلی در یک کتاب مرحوم شیخ مفید مطرح کرد. با نام «جوابات اهل الموصل فی العدد و الرؤیة» در صفحه 20 این کتاب این روایت را که نقل می کنند بعدش می گویند:

«و هذا الحديث شاذ نادر»

این حدیث شاذ و نادر است.

«غير معتمد عليه»

به آن نمی شود اعتماد کرد.

«طريقه محمد بن سنان و هو مطعون فيه»

طریق این روایت یعنی یکی از افراد در سند این روایت محمد ابن سنان است نفر اول که طریق به حساب می آید.

«و هو مطعون فيه»

این مورد نکوهش واقع شده یعنی در بعضی از روایات مذمت شده

«لا تختلف العصابة في تهمته»

در تهمت او، اختلافی وجود ندارد.

«و ضعفه و ما كان هذا سبيله لم يعمل عليه في الدين.»

نام كتاب: جوابات أهل الموصل فى العدد و الرؤية؛ نويسنده: مفيد، محمد بن محمد (تاريخ وفات مؤلف: 413 ق‏)، محقق / مصحح: ندارد، ناشر: كنگره جهانى هزاره شيخ مفيد- رحمة الله عليه‏، قم: 1413ق، ص20

کسی که در دین این گونه باشد به روایات او عمل نمی شود در ضعف او، در اشکال وجود داشتن شخصیت او اختلافی وجود ندارد یعنی تقریباً همه معتقد هستند این مشکل داشته در اعتقاد و رفتارش و ... و کسی که این طوری باشد به روایاتش عمل نمی شود. شیخ طوسی (اعلی الله مقامه الشریف) بعد از نقل این روایت چه می فرمایند؟

می فرمایند این روایت چیزی را که اهل عدد معتقد هستند موجب نمی شود برای این که، آن چه امام (علیه السلام) فرمودند ماه رمضان هیچ گاه کم نمی شود یعنی برای همیشه کم نیست بلکه برخی مواقع کامل و برخی مواقع ناقص است یعنی

«بَلْ قَدْ يَكُونُ حِيناً تَامّاً وَ حِيناً نَاقِصاً وَ لَوْ نَقَصَ أَبَداً لَمَا تَمَّ فِي حَالٍ مِنَ الْأَحْوَال‏»

اگر همیشه ناقص بود هیچ گاه کامل نمی شد.

الإستبصار فيما اختلف من الأخبار؛ طوسى، محمد بن الحسن، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏ ناشر: دار الكتب الإسلامية، ج2، ص67

یعنی منظور حضرت این نبود نمی شود اصلاً ناقص باشد ولی نمی شود همیشه هم ناقص باشد. مثل این که بعضی سال ها 29 روزه بود امسال 30 روزه شد چون تغییر می کند به این می افتد این برداشتی که مرحوم شیخ طوسی (اعلی الله مقامه الشریف) داشتند و در ادامه می گوید و این از آن چیزهای است که هیچ کدام از عقلاء به آن معتقد نشدند که همیشه ناقص باشد یا همیشه کامل باشد الإستبصار فی مختلف من الأخبار، جلد 2، صفحه 67.

الإستبصار شیخ طوسی اساساً چه کتابی است؟ قبلاً توضیح دادیم الإستبصار شیخ طوسی از کتب اربعه شیعه است. تهذیب و استبصار شیخ طوسی (اعلی الله مقامه الشریف)، من لا یحضر مرحوم شیخ صدوق و کافی مرحوم کلینی. اصلا اسم کتاب این است الإستبصار فی مختلف من الأخبار یعنی چه؟ یعنی روایت های که شاخ به شاخ مقابل هم هستند. یعنی صد در صد مقابل و معارض هم هستند.

مرحوم شیخ طوسی این روایات را در کتابش آورده و وجه جمعش را بیان کرده یک روایت می گوید ماه رمضان کم می شود یک روایت می گوید نمی شود. ایشان توضیح داده که این روایت ها چرا ما فکر می کنیم مقابل هم است؟ چطوری بین این روایت ها جمع کنیم؟ چون ائمه معصومین (علیهم السلام) مخالف هم العیاذ بالله حرف نمی زنند. ولی این روایت ها به ما رسیده یا باید یکی اش یک مشکلی داشته باشد ضعیف یا تقیه ای و ... باشد که بشود جمع بین روایات کرد. این مطلبی که ایشان در الإستبصار، جلد 2، صفحه 67 این را آوردند.

روایت دوم می خواهم سریع روایت ها را بررسی کنیم که بحث مان جلو برود در روایت دیگر

« وَ فِي رِوَايَةِ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام).»

معاذ ابن کثیر که به او معاذ ابن مسلم هراء هم می گفتند از امام صادق که حضرت فرمودند:

«شَهْرُ رَمَضَانَ ثَلَاثُونَ يَوْماً لَا يَنْقُصُ أَبَداً»

ماه رمضان 30 روز است به خدا قسم هیچ گاه نقصان نمی پذیرد.

من لا يحضره الفقيه؛ نویسنده: ابن بابويه، محمد بن على، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم مصحح: غفاری، علی اكبر، ج2، ص169

این هم در من لا یحضر، جلد 2، صفحه 169 آمده در کتاب لوامع صاحب قرانی به شرح فقیه، جلد 6، صفحه 666 در ذیل روایت آمده مراد این باشد که به حسب واقع چنین یعنی کامل و تام می باشد ولیکن به حسب ظاهر کمتر می باشد یعنی در واقع اش همه ماه های خدا 30 روزه باید باشد. اما آن که ما در ظاهر می بینیم چه است؟ چون عرض کردم تولد ماه ممکن است یک ساعتی باشد که ما آن روز را نتوانیم ببینیم و روز بعد بشود که 30 روز کامل بشود یا یک ساعتی این قدر زود تولد این ماه جدید صورت گرفته باشد (یعنی در آن وضعیت خاص ماه قرار گرفته باشد) که ما یک روز زودتر ماه را می بینیم و ماه گذشته 29 روزه می شود.

ایشان توضیح می دهند می گویند مقصود حضرت، مراد این باشد که به حسب واقع چنین می باشد، یعنی کامل و تام می باشد یعنی در واقع عند الله ماه ها 30 روزه است ولیکن به حسب ظاهر کمتر باشد در ظاهر ما زودتر ببینیم 29 روزه بشود و ما مکلف هستیم به ظاهر یا آن که مکلف هستیم وجوباً یا استحباباً تمام کنیم با آن که اگر کم دیده شود یک روز را سنت است که قضاء کنند یعنی نهایتاً اصل قصه این است ما داریم به ظاهر عمل می کنیم به ما گفتند که:

«صُمْ لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرْ لِلرُّؤْيَةِ.»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص159، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏‏، ح17

روایات های دیگر را مفصل مطرح می کنیم با دیدن ماه روزه بگیر، با دیدن ماه هم افطار بکن و ماه رمضان را تمام بکن.

مرحوم علامه مجلسی در مرآة العقول ذیل همین روایت آوردند:

«الحدیثُ الثالث»

یعنی روایتی که در آن بخش حدیث سوم بود

«ضعیفٌ علی المشهور»

روایت از نظر اعتبار دارای اشکال است.

اشکالی که ایشان به روایت گرفتند. تا حالا 2 تا روایت بررسی کردیم و دیدگاه علمای دیگر را هم آوردیم این روایت های که بعضی از علماء به آن استناد می کردند ما با آن علماء مشکلی نداریم آن ها عالم بودند آن ها متوجه بررسی بودند با بررسی به این نتیجه رسیده بودند یک مبنای داشتند.

علمای دیگر نقد کردند من دارم نقد را بیان می کنم من خودم را در این حد نمی دانم که من بخواهم اجازه پیدا بکنم که بزرگانی را بخواهم نقد بکنم آن نقدهای که وارد شده و مطرح شده دارم بیان می کنم برای این که، این بررسی اتفاق بیافتد. بدانیم آن عالمی که این را گفته است بی حساب نگفته دلیلی داشته آن عالمی هم که نقد کرده و اصحاب الرؤیه شده آن هم دلیل داشته است. این وسط کسی نمی تواند بگوید نه تو اشتباه می کنی این یکی، کارش درست است و خیلی راحت رد بکند و بخواهد یک حرف دیگری را از پیش خودش مطرح بکند.

روایت سوم در تهذیب الأحکام از شیخ طوسی از کتب اربعه ما آمده معاذ ابن کثیر می گوید به امام صادق عرض کردم مردم می گویند رسول خدا ماه های رمضانی را که 29 روزه بوده را بیشتر از ماه های که 30 روزه بوده روزه گرفته (معمولاً مردم می گویند یعنی مخالفین مذهب اهل بیت) مردم می گویند رسول خدا ماه های رمضانی را که 29 روزه بوده را بیشتر از ماه های که 30 روزه بوده روزه گرفته است.

حضرت چه جواب می دهند؟ اصلاً معنی این یعنی چه؟ حضرت فرمودند دروغ می گویند رسول خدا تا زمانی که زنده بود کمتر از 30 روز روزه نگرفت و از زمانی که خداوند آسمان ها و زمین را خلق کرد ماه رمضان کمتر از 30 روز نشده است. این روایت برای بنده مبهم است. روایت اگر صحیح باشد ابهام نباید داشته باشد. الان متوجه این قصه نمی شوم الان بیان کردم شما هم احتمالاً یک حالت سر درگمی گرفتید.

روایت در ملاذ الأخیار، جلد 6، صفحه 469 بعد از نقل روایت می گوید:

«الحديث التاسع و الأربعون: مجهول»

این حدیث مجهول است.

نام كتاب: ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار؛ نويسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏، (تاريخ وفات مؤلف: 1110 ق‏)، محقق / مصحح: رجائى، مهدى‏، ناشر: كتابخانه آيه الله مرعشي نجفي‏، قم: 1406ق، ج6، ص469

یعنی راویان و افرادش معلوم نیستند چون متن روایت هم از دیدگاه ما خیلی واضح من نمی توانم بررسی کنم روایت را کنار می گذارم به یک «مجهولٌ» ملاذ الأخیار بسنده می کنم مثل آقایان ادعا نمی کنم من همه روایات را بلد هستم سریع بخواهم حکم بدهم. از این روایت گذر می کنیم.

روایت چهارم این طور است که امام صادق (علیه السلام) فرمودند نه به خدا قسم، نه به خدا قسم ماه رمضان ناقص نشده و هیچ گاه از 30 روز و 30 شب کمتر نمی شود.

«لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ مَا نَقَصَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَا يَنْقُصُ أَبَداً مِنْ ثَلَاثِينَ يَوْماً وَ ثَلَاثِينَ لَيْلَةً فَقُلْتُ لِحُذَيْفَةَ»

راوی می گوید من به حذیفه گفتم:

«لَعَلَّهُ قَالَ لَكَ ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَ ثَلَاثِينَ يَوْماً كَمَا يَقُولُ النَّاسُ اللَّيْلُ لَيْلُ النَّهَارِ فَقَالَ لِي حُذَيْفَةُ هَكَذَا سَمِعْتُ»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص168، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏‏، ح53

شاید حضرت برای شما گفتند که 30 شب و 30 روز، همان گونه که مردم می گویند شب قبل، از روز است یعنی شب قبل مال روز بعد است مردم این طوری می گویند مثلاً شب جمعه، جمعه هست شب جمعه، شب قبل است مال فردا به حساب می آید. می گوید شاید حضرت به شما گفتند 30 شب و 30 روز گفتند که آن شب اولی که قبل از ماه رمضان است فردایش قرار است ماه رمضان بشود آن هم جزء ماه رمضان است شاید منظور حضرت این بود. حذیفه گفت این چنین شنیدم که این خیلی واضح و شفاف نیست.

شیخ طوسی بعد از نقل این روایت این طور نوشتند که عمل به خبر حذیفه از جهاتی صحیح نیست. چرا؟ یک: متن حدیث مذکور در اصول مصنفه نیامده است و در میان اخبار شاذ ذکر شده. در منابع اصلی که در اختیار بالا دستی شیخ طوسی و خود شیخ طوسی قرار گرفته در آن اسناد بالا دستی در آن منابع روائی اصیل در آن منابع اصلی نیامده بین اخبار شاذ این روایت قرار گرفته است.

نکته بعد این روایت در کتاب حذیفه نیامده و با توجه به کتاب حذیفه، کتاب معروف و مشهوری است اگر حدیث صحیح می بود در کتاب حذیفه می آمد جایی دیگر این روایت قرار نمی گرفت. نکته بعدی الفاظ این خبر مختلف و معانی ‌آن مضطرب است، یعنی معنی این خیلی واضح نیست الفاظش هم مضطرب است در بعضی روایات مثلاً «ثلاثین لیلة و ثلاثین یوم» نقل شده بعضی روایات جوری دیگر نقل شده مقداری از نظر الفاظ و معنا مضطرب است. حذیفه یک بار آن را از معاذ ابن کثیر و وی از امام صادق نقل کرده بار دیگر بی واسطه از امام صادق نقل کرده یک بار خودش به آن فتوا می دهد بدون این که مستند کسی باشد. نمی گوید از فلان کس می گوید نظر من این است این اضطراب در حدیث می شود. یعنی یک بار می گوید من از معاذ شنیدم یک بار خودش از امام صادق نقل کرده یک بدون این که از کسی نقل کند به عنوان رأی و فتوا و نظر خودش بیان کرده.

همه این ها حرف های شیخ طوسی است که من دارم توضیح می دهم بعد ایشان می فرماید چنان چه از تمام آن چه ذکر شد صرف نظر شود خبر واحد بوده و توان معارضه با ظواهر قرآن و اخبار متواتری که رؤیت را معتبر می دانند ندارد. یعنی می گوید آن طرف قرآن داریم ظواهر روایات فراوان متواتر داریم این طرف همین یکی روایت را داریم این توان معارضه ندارد باید یکی را کنار بگذاریم ما نمی توانیم قائل به هر دو بشویم، بگوییم هم باید 30 روز کامل بشود هم رؤیت؛ چون ممکن است در رؤیت یک روز کم بشود 29 روز بشود.

آخر سر می فرماید چنان چه خبر علم آور باشد در مضمون آن چیزی نیست که ما را وادار کند به عمل کردن به دیدن نه به عدد نه دیدن هلال؛ می گوید اگر علم آور بود ما را نمی توانست وادار بکند به عمل کردن به عدد نه به دیدن هلال. این هم در ملاذ الأخیار، جلد 6، صفحه 470 در عین حال بعد از نقل، این روایت می فرماید:

«الحديث الثالث و الخمسون: ضعيف.»

«ضعیفٌ» یعنی سند روایت اشکال دارد 4 روایت بررسی کردیم.

روایت پنجم، معاویة ابن عمار از امام صادق نقل کرد در مورد آیه:

(وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ)

که اين روزها را تکميل کنيد.

سوره بقره (2): آیه 185

نقل می کند حضرت فرمودند روزه، 30 روز هست آیه قرآن می فرماید باید زمان (تعداد) را تکمیل کنید از حضرت نقل کرد که روزه 30 روز است

«صَوْمُ ثَلَاثِينَ يَوْما»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص176، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏‏، ح59

صوم یعنی روزه گرفتن 30 روز است همین را گفتند و تمام. آدرس روایت در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 176 است. شیخ حر عاملی که خودشان اخباری هستند در وسائل الشیعه، جلد 10، صفحه 271 می فرماید:

«حَمَلَهُ الشَّيْخُ عَلَى مَا إِذَا غُمَّ هِلَالُ شَوَّالٍ»

تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة؛ شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، محقق/ مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، ج10، ص271، بَابُ جَوَازِ كَوْنِ شَهْرِ رَمَضَانَ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً وَ أَنَّهُ إِذَا كَانَ بِحَسَبِ الرُّؤْيَةِ كَذَلِكَ لَمْ يَجِبْ قَضَاءُ يَوْمٍ مِنْهُ إِلَّا مَعَ قِيَامِ بَيِّنَةٍ بِتَقَدُّمِ الرُّؤْيَةِ وَ أَنَّهُ إِنْ خَفِيَ الْهِلَالُ وَجَبَ إِكْمَالُهُ ثَلَاثِينَ وَ كَذَا كُلُّ شَهْرٍ غُمَّ هِلَالُه‏‏، ح31

شیخ طوسی روایت را حمل به زمانی کرده که هلال ماه شوال مخفی باشد یعنی هلال را یک روز زودتر نبینند 30 روزه می شود، اگر زودتر ببینند زودتر است اگر ندیدند 30 روز است 31 روز که نمی شود. اگر ندیدند متوجه ماه جدید نشدند رؤیت اتفاق نیفتاد 30 روزه می شود. حضرت 3 کلمه فرمودند: «صَوْمُ ثَلَاثِينَ يَوْما»؛ روزه 30 روز است. پرسیدند 30 روز است بله اگر زودتر دیده نشود این کلام شیخ حر عاملی که از شیخ طوسی دارند نقل می کنند می گویند شیخ طوسی حمل بر این کرده است.

یعنی روز 29 ماه رمضان هلال رؤیت نشود در این جا باید 30 روز، روزه گرفته بشود علامه مجلسی هم بعد از نقل این روایت در ملاذ الأخیار، جلد 6، صفحه 479 می فرمایند این حدیث ضعیف است یعنی از نظر سندی حدیث معتبر نیست.

روایت ششم یعقوب ابن شعیب از پدرش نقل می کند که به امام صادق عرض کردم مردم می گویند رسول خدا ماه های رمضانی را که 29 روز بوده بیشتر از ماه های که 30 روز بوده روزه می گرفتند. مثل همان روایت است با سندی دیگر حضرت فرمودند دروغ می گویند رسول خدا به تمام (یعنی 30 روز روزه نگرفتند) جز به تمام روزه نگرفتند و این کلام خدا است که فرمود: (وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ) ماه رمضان هم 30 روز است و شوال 29 روز، ماه ذی القعده 30 روز و هیچ گاه ناقص نمی شود برای این که دارد:

(وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيلَةً)

و ما با موسي، سي شب وعده گذاشتيم

سوره اعراف (7): آیه 142

ماه ذی الحجة 29 روز است و بقیه ماه ها هم این گونه هستند برخی کامل، برخی ناقص ماه شعبان هیچ گاه تمام نیست. این روایت در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 171 آمده است.

سید مرتضی (اعلی الله مقام الشریف) از بزرگان و فقهای شیعه بعد از این روایت به قائلین این اخبار گفته می شود این خبر گویا موضوع و بنا بر مذهب عدد ترتیب داده شده. این که یک بار 29 روز و یک بار 30 روز می شود در روایت آمده که حضرت می گوید ماه رمضان 30 روزه می شود بعد ماه شوال 29 روزه می شود، یعنی حتماً یک ماه های 29 روزه می شود که ماه رمضان باید 30 روزه باشد و همیشه این را ثابت گرفتند این همان مذهب عدد است که می گوید همیشه ثابت است.

در حالی که اگر قرار است یک ماه های دیگر 29 روزه بشود، تغییر اتفاق می افتد این طور نیست که همیشه ثابت باشد می گویند این خبر گویا موضوع است و بنا بر مذهب عدد تأکید دارد چون بر ترکیب مذهب شان است و در خبر پرهیز شده از مطاعن و الفاظی استفاده شده که احتمال تأویل در آن داخل نمی شود این خبر و امثال آن به هیچ وجه حجتی وجود ندارد. یعنی این روایت هم قابل تأمل و بررسی است و نمی شود صد در صد به این مطلب اعتماد کرد چون مانند همان است.

روایت هفتم یعقوب ابن شعیب از پدرشان نقل می کنند به امام صادق عرض کردم مردم می گویند رسول خدا ماه رمضان های را که 29 روز بوده بیشتر از ماه های که 30 روز بوده روزه گرفته است. حضرت فرمودند دروغ می گویند رسول خدا جز به تمام این 30 روز، روزه نگرفتند. ظاهراً ماه رمضانی که 29 روز بوده بیشتر از ماه رمضانی که 30 روز بوده روزه گرفت مقصود این که تعداد ماه رمضان های که در زندگی شان 29 روز شده بود بیشتر بود تا 30 روزه مثلاً اگر 60 سال روزه گرفتند و 35 تایش 29 بوده و 25 تایش 30 روزه بوده است.

در پاسخ می گوید دروغ می گویند رسول خدا جز به تمام 30 روزه نگرفتند فرائض الهی ناقص نمی باشند خداوند 360 روز خلق کرد و آسمان و زمین را در 6 روز خلق کرد، این 6 روز از آن کم می شود پس سال، 354 روز و ماه رمضان هم 30 روز است. این یک حساب و کتاب خیلی خاصی در این روایت است اگر ما روایت را بپذیریم که خداوند 360 روز خلق کرد آسمان و زمین را در 6 روز آفرید این 6 روز را باید از آن کم کنیم 354 روز می شود که ماه های قمری است.

یعنی اگر 12 تا 30 روز داشته باشیم 360 روز می شود در 6 روز خدا آسمان ها و زمین را خلق کرد باید 6 روز را از این کم کنیم 354 روز بشود، آن وقت نتیجه اش این می شود که این 6 روز یعنی 6 تا از ماه ها 1 روز کم دارد حتماً اگر 6 تا از ماه ها 1 روز کم دارد باز دو مرتبه نمی تواند این مطلب را ثابت بکند که ماه رمضان یکی از آن 6 ماه نیست که 1 روز کم داشته باشد. الا این که حضرت در این جا فرمودند فرائض الهی ناقص نمی باشند و در پایان هم گفتند:

«وَ لَا تَكُونُ الْفَرَائِضُ نَاقِصَة... شَهْرُ رَمَضَانَ ثَلَاثُونَ يَوْما»

فرائض هم ناقص نمی باشند ماه رمضان 30 روز است.

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص172، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏‏، ح56

این که اگر ماه رمضان 29 روز بشود فرائض ناقص می شوند یا خیر این را ما نمی توانیم بیان بکنیم. مرحوم شیخ مفید (اعلی الله مقامه الشریف) یکی از اعاظم شیعه هستند بد از نقل خبر یعقوب ابن شعیب نوشتند این حدیث شاذّ است فقهای شیعه بر این حدیث خرده گرفته و گفتند محمد ابن یعقوب ابن شعیب از پدرش غیر از همین حدیث، حدیثی روایت نکرده است. یک روایت نقل کرده آن روایت هم همین بوده که از پدرش نقل کرده است. اگر وی از پدرش روایت می کرد باید روایت دیگری نیز مانند این روایت نقل می کرد و بر یک حدیث اکتفاء نمی کرد که دیگری هم با وی در آن شریک نیست یعنی اکتفاء نمی کرد که یک روایت شخص از پدرش شنیده و این هم با روایت های آدم های دیگر متفاوت است و همان را نقل کرده و هیچ روایت دیگری هم نقل نکرده است.

بعد گفته به علاوه یعقوب ابن شعیب اصلی داشته حاوی روایات وی از امام صادق، اصل که می گویند آن کتاب های اصلی که خود صحابه از امام معصوم روایات شان را شنیده بودند و نوشته بودند که اصول اربعه مأة ما داشتیم یعنی 400 کتاب اصل داشتیم که این کتاب ها در دسترس ما نیست عمده اش از بین رفت تعداد خیلی کمی به دست ما رسیده (16 یا 18) تا یک تعداد خیلی کمی بیان شده که از اصول اربعه مأة دست ما رسیده بقیه اش از بین رفته.

اصول اربعه معه چه بود؟ کتاب های که شاگردان خود اهل بیت مستقیم چیزی که از امام معصوم شنیده بودند در آن نوشته بودند. ایشان می فرماید که یعقوب ابن شعیب اصلی داشته حاوی راویاتش از امام صادق بود در آن اصل از این حدیث اثری نیست. اگر این حدیث از آن اصل گرفته شده باشد باید در آن جاها وجود می داشت، نبود این روایت در آن جا دلیل بر جعلی بودن روایت مذکور است. این که را که می گویم ترجمه کلام شیخ مفید است که دارد با عنوان یک فقیه و عالم دارد روایت را بررسی می کند شیخ مفید آن موقع انگیزه ای فضای مجازی و حرف مردم و ... نبود داشت بررسی می کرد.

این روایت از نظر متن نیز مخدوش است در این حد خرده گرفته شده بر کسی که ماه رمضان را 29 روز دانسته است چون بر این اساس فریضه نقصان می پذیرد این که به شخص می گوید اگر 29 روز بگویی فریضه خدا که ناقص نمی شود. اگر ماه رمضان 29 روز باشد فریضه خدا ناقص می شود؟ می گوید از این جا بفهم که روایت یک گیری دارد در روایت این طور آ‌مده اگر کسی گفت ماه رمضان 29 روز می شود این قائل به این شده که فریضه ماه مبارک رمضان ناقص شده است. کسی در سفر نمازش شکسته می شود 2 رکعتی می خواند بگوید عبادت خدا را به جا نیاوردی، عبادت خدا را خراب کردی خود خدا می گوید الان 2 رکعتی بخوان.

مثل زمانی که آقا رسول الله با اصحاب شان به حج رفتند (ظاهراً در جریان فتح مکه باشد) در مسیر حضرت وقتی به حالت سفر در آمدند روزه شان را خوردند گفتند همه روزه تان را بخورید الان روزه نیستیم ماه رمضان است، ولی ما روزه نیستیم اطراق کردند غذا درست کردند بعضی ها گفتند نه ما روزه مان را نمی خوریم، ما باید روزه باشیم ماه رمضان است پیغمبر دارد روزه می خورد تو می گویی نمی خوری ماه رمضان است، این تقدس و دین را از کجا آوردی؟ پیامبر خدا می گوید نمی توانی روزه بگیری تو مسافر هستی به هر ضرورتی از شهرت بیرون آمدی الان نمی توانی روزه بگیری، حالا این می گوید فریضه ناقص می شود در حالی که نقصان در عدد موجب نفص فریضه نیست، هرگاه ماه 29 روز باشد فریضه صوم ناقص نیست هرگاه نماز ظهر به خاطر سفر 2 رکعت وجوب بیابد نقص فریضه نخواهد بود.

نمی گویند این، نماز درب داغون دارد می خواند نماز خدا را خراب و ناقص کرد چرا این نماز برای این مسافر این مدلی خدا خواسته است. نماز کامل برای این مسافر همین 2 رکعتی است که دارد ظهر می خواند. اگر در شهرش بود 4 رکعت بود این مطلب را ایشان این طوری گفتند که عرض کردیم مرحوم شیخ مفید در جوابات أهل الموصل، ص 24 آورده در ملاز الأخیار، جلد 6، صفحه 474 بعد از نقل حدیث مجهولٌ آمده یعنی ایشان قطعی گفت که حدیث مجهول است.

آخرین روایتی که نقل می کنیم بحث امشب مان تمام باشد و جلسه آینده سراغ نظریه مخالفینش می رویم در کافی شریف این روایت آمده می گوید:

«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ الدُّنْيَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اخْتَزَلَهَا عَنْ أَيَّامِ السَّنَةِ وَ السَّنَةُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ أَرْبَعٌ وَ خَمْسُونَ يَوْماً- شَعْبَانُ لَا يَتِمُ‏ أَبَداً رَمَضَانُ لَا يَنْقُصُ وَ اللَّهِ أَبَداً وَ لَا تَكُونُ فَرِيضَةٌ نَاقِصَة...»

عرض خواهیم کرد خود سند هم مسئله دارد محمد ابن اسماعیل از بعضی اصحاب، از ابی عبدالله نقل کرد که فرمودند خدای تبارک و تعالی دنیا را در 6 روز خلق کرد، «فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ» سپس ایام را از روزهای سال کم کرد و سال 354 روز شد شعبان هیچ وقت کامل نیست ماه رمضان هم به خدا قسم هیچ گاه ناقص نیست و هیچ فریضه ای ناقص نیست.

خدای عز وجل می فرماید:

«وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ شَوَّالٌ تِسْعَةٌ وَ عِشْرُونَ يَوْماً وَ ذُو الْقَعْدَةِ ثَلَاثُونَ يَوْماً لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ ذُو الْحِجَّةِ تِسْعَةٌ وَ عِشْرُونَ يَوْماً وَ الْمُحَرَّمُ ثَلَاثُونَ يَوْماً ثُمَّ الشُّهُورُ بَعْدَ ذَلِكَ شَهْرٌ تَامٌّ وَ شَهْرٌ نَاقِصٌ.

الكافي (ط - الإسلامية)؛ نویسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامیة، ج4، ص79، بَابٌ نَادِر‏، ح2

شوال 29 روز است ذی القعده 30 روز است بنابراین قول خداوند (وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيلَةً)؛ این ذی الحجه 29 روز و محرم 30 روز، ماه های بعد هم این گونه است یک ماه کامل است یک ماه ناقص است. شیخ مفید بعد از این روایت می گوید این حدیث شاذ و مجهول است کلامی که:

«فيه بعيد من كلام العلماء فضلا عن أئمة الهدى (علیهم السلام)‏»

چرا؟ می گوید حرفی که یک عالم بزند ما از او قبول نمی کنیم چون 29 روزه شد فریضه ناقص شد ما این حرف را از ائمه (علیهم السلام) نمی توانیم باور کنیم. می توانیم باور بکنیم امام معصوم این مطلب را فرموده باشند چون واقعاً ناقص نمی شود هر چقدر ماه رمضان هست باید روزه بگیریم یا 29 یا 30 روز این هم در جوابات أهل الموصل فى العدد و الرؤية، صفحه22 و علامه مجلسی هم در مرآة العقول، جلد 16، صفحه 232 فرمودند که:

«الحديث الثاني: ضعيف على المشهور.»

مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول؛ نویسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، حقق / مصحح: رسولى محلاتى، هاشم‏، ناشر: دار الكتب الإسلامية، ج16، ص232

یعنی به سند روایت هم اشکال گرفتند. این 8 روایت اصلی که آن اصحاب عدد در آن ایام برخی از این روایات یا همه اش را قبول کرده بودند و به آن قائل شده بودند و بعد از آن دیگر غالباً کسی به این عمل نکرده و قبول نداشته و نقد شده با نقدی که اتفاق افتاد دیگران هم پذیرفتند و تا به امروز تقریباً قول اصلی، قول رؤیت هلال شده که به آن ها اصحاب الرؤیة می گویند کسانی که قائل به رؤیت هلال هستند.

مخالفینش را ان شاء الله هفته آینده عرض خواهیم کرد تا سراغ بقیه بحث ها برویم.

مجری:

خیلی متشکرم استاد عزیز جناب اقای عباسی خیلی استفاده کردیم، بینند های عزیز، بحث های که در برنامه شد روایت های که استاد گرانقدر جناب آقای عباسی خواندند چقدر زیبا است این ها یک متخصصی می خواهد خیلی جالب است که طرف به فرض مثال یک روایت را ببیند بعد به همان روایت اکتفاء کند یک لایوی بگذارد و خیلی از مردم را به سمت خودش بیاورد ما هم در این برنامه می گوییم این ها می خواهند اعلام حضور بکنند می خواهند دیده بشوند و به شهرت برسند.

فرقی نمی کند هر شخصیتی باشد وقتی اطلاع نداشته باشد وقتی علمش را نداشته باشد این حرف را بزند باید ما این را قبول کنیم که طرف می خواهد دیده بشود این را باید خوب متوجه بشویم این هم که استاد عزیز در برنامه فرمودند که این همه روایت را (ان شاء الله جلسه آینده بیشتر در مورد این قضیه صحبت می شود) متخصصان دین ما متوجه می شوند ما هم با جان و دل باید بپذیریم کسی که متخصص این کار است. فرقی نمی کند متخصص، پزشک باشد معلم باشد استاد باشد متخصص دین باشد این ها را باید بپذیریم. چرا؟ چون شیعه واقعی هستیم شیعه آقا جان مان علی ابن ابیطالب (علیه السلام) هستیم ان شاء الله. لحظات پایانی برنامه هست استودیوی مان را منور کردیم به نام نامی حضرت آقای جان مان علی ابن ابیطالب (علیه السلام)

خدایا در این شب عزیز دعای ما را بپذیر تو را به حضرت علی (علیه السلام) قسمت می دهم اللهم عجل لولیک الفرج الهی آمین، یا علی مدد خدا نگهدار!

منتخب شبکه

موارد بیشتر