عصر ایمان

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛ عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما بیننده های عزیز و سروران گرامی از این که بیننده برنامه عصر ایمان شدید از شبکه جهانی حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و در شام ولادت با سعادت انیس النفوس، شمس الشموس آقا جان مان ابا الحسن علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) بسیار متشکر و سپاسگزارم و خدمت همه شما بیننده های عزیز تبریک می گویم عیدتان هم مبارک باشد. خوش به سعادت آن دسته از عزیزانی که همین الان در حرم ملکوتی آقا جان مان علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) در حال طواف هستند خیلی متشکرم که در چنین زمانی به صورت زنده بیننده برنامه عصر ایمان از این شبکه مقدس شدید. در خدمت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر حبیب عباسی هستیم، مهمان برنامه ما با شما سلام علیک بفرمایید و از این که محبت فرمودند دعوت ما را پذیرفتند بسیار تشکر می کنیم و به موضوع برنامه امشب مان می پردازیم استاد عزیز سلام عرض می کنم خیلی خوش آمدید و خدمت تان تبریک عرض می کنم.

استاد عباسی:

سلام علیکم ورحمة الله بنده هم خدمت بینندگان عزیز و گرامی شبکه جهانی حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفداء) عرض سلام و ادب و احترام دارم، امیدوارم هر جای این عالم هستید اوقات خوبی را سپری کرده باشید در ایام با سعادت ولادت مولای مان حضرت علی ابن موسی الرضا (علیه آلافُ التَّحِیَّهِ وَ الثَّناءِ) ان شاء الله که مبارک تان باشد گوارای وجودتان باشد عطر حرم و عطر ولادت مولای مان آقا علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) و امیدوارم که بهترین عیدی ها را دریافت کرده باشید و بهترین عیدی ها را در این شب و روز و ایام دریافت بکنید. محضر شما هستم.

مجری:

خیلی خوش آمدید امشب چون شام ولادت حضرت آقا علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) هست می دانید که مردم عزیز ما در هر کجای این عالم حضرت رضا (علیه السلام) را به صورت خیلی ویژه دوستش دارند واقعاً هم آقا جان، امام رضا دوست داشتنی هست و در قلب همه انسان ها جای گرفته. دوست نداریم امشب را به همین راحتی پشت سر بگذاریم با این حالی که درهای رحمت و برکت آسمان به همه مردم این عالم باز است.

اجازه بفرمایید از استاد گرانقدر جناب آقای عباسی مقداری در مورد ولادت آقا جان مان امام رضا (علیه السلام) و دهه کرامتی که پشت سر گذاشتیم صحبت بکنیم و نسبت به این موضوع بپردازیم و بعد از این به موضوعاتی که در هفته گذشته شروع کرده بودیم بپردازیم، استاد عزیز در مورد امام رضا (علیه السلام) و ولادت حضرت امام رضا و دهه کرامت بفرمایید

استاد عباسی:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وبه نستعین إنه خیر ناصر ومعین ثم الصلاة والسلام علی سیدنا و نبینا ابا القاسم مصطفی محمد وعلی اهلبیته الطیبین الطاهرین المعصومین المنتجبین سیما بقیة الله في الارضین روحی وارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء واللعن الدائم علی اعدائهم اجمعین الی قیام یوم الدین.

به رسم ادب و به رسم همیشگی دعای سلامتی حضرت ولی عصر (ارواحنا له الفداء) را امشب به نیت هدیه به مولایمان حضرت علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) می خوانیم:

اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِیِّكَ الحُجَةِ بنِ الحَسَن، صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی كُلِّ السَاعَةٍ، وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا.

شام میلاد با سعادت ولی نعمت مان امام رضا (علیه السلام) هست وجود نازنین امام رضا (علیه السلام) بنا بر آن چه که مورخین نقل کردند از جمله مرحوم طبرسی در کتاب اعلام الوری واعلام الهدی، جلد 2، صفحه 40 در 11 ذی القعده سال 148 هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمدند، این نقل ولادت را علاوه بر ایشان یعنی سال ولادت که سال 148 هجری قمری است را مرحوم شیخ مفید در کتاب الإرشاد فی معرفة حجج الله علی عباد، جلد 2، صفحه 247 و مرحوم کلینی در کافی شریف، جلد 1، صفحه 406 نقل فرمودند.

نکته دیگری که لازم است اشاره بکنیم پدر بزرگوار امام رضا (علیه السلام) آقا موسی ابن جعفر (علیه آلافُ التَّحِیَّهِ وَ الثَّناءِ) هست امام کاظم، و مادر گرامی ایشان کنیز آزاد شده ای بودند که به عقد آقا موسی ابن جعفر در آمدند با نام نجمه یا تُکتَم که ایشان از این پدر و مادر نورانی و با فضیلت به دنیا آمدند بنا بر آن چیزی که در عیون اخبار الرضا مرحوم شیخ صدوق، جلد 1، صفحه 16 نقل فرمودند.

نکته بعدی در رابطه با حضرت این که امام رضا (علیه السلام) در سن 35 سالگی جایگاه امامت را بعد از شهادت حضرت موسی ابن جعفر (علیه السلام) عهده دار شدند و مدت امامت حضرت 20 سال بود که از این 20 سال، 10 سال را معاصر با حاکم ظالم از خلفای عباسی، بنی العباس هارون الرشید، 5 سالش را معاصر با خلافت محمد امین فرزند هارون الرشید و 5 سال آخر معاصر با خلافت عبدالله مأمون بود که در زمان مأمون به مرو آمدند و ماجرای شهادت امام رضا (علیه السلام) اتفاق افتاد.

در دوران حکومت هارون و مأمون و سال های که بین مرگ هارون و حکومت مأمون فاصله شد برخورد خاصی بین امام و مأموران حکومت عباسی در تاریخ به چشم نمی خورد، ما می توانیم این سال ها را ایام آزادی نسبی امام و فرصت خوبی برای فعالیت های تبلیغی و تبیینی نسبت به دین اسلام از جانب حضرت بدانیم. اما آن دوره از زندگانی حضرت که مصادف با خلافت مأمون عباسی هست مهم ترین دوران از تاریخ حیات حضرت به حساب می آید و شخصیت آن حضرت در بروز حوادث و دگرگونی های اوضاع این دوره و انعکاس آن در میان جامعه آن روزگار تأثیر خیلی واضح و آشکاری داشت.

می دانید که شرایط، شرایط سختی برای امام رضا (علیه السلام) بوده، چون مأمون یک شخصیتی هست که به شدت به خاطر این که بتواند طرفداری افراد را مخصوصاً علویان را با خودش همراه بکند به شدت ابراز علاقه به اهل بیت پیامبر بویژه به امام رضا (علیه السلام) دارد. ماجرای ولایت عهدی امام رضا و آوردنش در جریان خلافت و حاکمیت خودش برای این است که هم بتواند امام رضا (علیه السلام) را در کنترل داشته باشد خلاف آن چه که می خواهد اتفاق نیافتد و هم این که بتواند طرفداری شیعیان را که به ظاهر نگاه کرده بودند یا نگاه می کردند که امام رضا (علیه السلام) در این شرایط هست با خودش همراه بکند. اما در عین حال دوران بسیار مهمی به واسطه همین ابراز علاقه به اهل بیت توسط مأمون یا به امام رضا (علیه السلام) توسط مأمون و از طرفی علم دوستی و ابراز علاقه به علم و مذاکرات و گفتگوهای علمی این زمینه را فراهم کرد که در این سال های کوتاه باقی مانده از عمر شریف شان قبل از شهادت را بتوانیم سال های بسیار پر باری در گفتگوی با ادیان و مذاهب بدانیم.

با آن لقبی که امام رضا (علیه السلام) در میان شیعه پیدا کرده، که لقب به حق و به جایی است با عنوان عالم آل محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) این ویژگی و فرصت را حضرت پیدا کردند که بتوانند یک بیان بسیار زیبا و دلنشین و اثر گذاری نسبت به اعتقادات اسلامی بویژه مسئله امامت داشته باشند. مناظرات حضرت با نمایندگان ادیان مثل جاثلیق مسیحی و نمایندگان دیگر ادیان را داریم. همین طور در رابطه با مذاهب با بزرگان مذاهب اهل سنت حضرت گفتگو کردند و چون این گفتگوها در یک محیط رسمی حکومتی برگزار می شد که دربار مأمون و با حضور مأمون بود انعکاس خیلی جدی به مناطق مختلف اسلامی پیدا می کرد، چون مراسم های رسمی در دوران ما هم همین طور است مراسم های رسمی حکومتی پوشش خبری جدی تری پیدا می کند تا این که قرار باشد یک جلسه علمی و گفتگو در یک گوشه ای از حجره یکی از حوزه های علمیه یا خانه کسی برگزار بشود.

نحوه برگزاری گرچه ما به نیت مأمون تردید داریم و نیت مأمون قطعاً نیت خیری نسبت به این ماجرا از نظر ما نمی تواند باشد؛ اما نتیجه اش، نتیجه خوبی بود و حرف حقِ امام معصومی مثل امام رضا (علیه السلام) در تبیین اعتقادات شیعه خیلی خوب نشر پیدا کرد به واسطه این که جلسات، جلسات رسمی حکومتی بود و آن ها هم سران مذاهب و ادیان دیگر بودند و این مراسم رسمی و حضور نفرات طراز اول و پاسخ های که امام رضا (علیه السلام) در یک سطح بسیار بسیار بالا و عالی دادند که این پاسخ ها در قالب روایاتی ثبت و ضبط هست و قابل استفاده هست. خود این، نشان دهنده آن جایگاه علمی و آن نقش بی بدیل امام رضا (علیه السلام) هست.

نکته آخری که نسبت به مسئله هجرت حضرت عرض بکنم مسیر هجرت هست که از مدینه تا مرو قرار است مسیر را طی بکنند این مسیر از شهرها و مناطقی می گذرد که یک اثر گذاری جدی در این مسیر برای مردم از جانب امام رضا (علیه السلام) اتفاق افتاده است. یک موردش تأثیری که بر روی افراد و مردم گذاشته شد که این ها با دیدن امام رضا (علیه السلام) و شنیدن سخنان احیاناً امام رضا (علیه السلام) تأثیراتی را پذیرفتند و کمک کرد به روند تکثیر تشیع در منطقه ایران و عراق و منطقه ای که در مسیر بوده و از طرفی معارفی در این ایام منتشر شده که قابل دسترسی هست.

نکته دیگر کسانی که همراه امام رضا (علیه السلام) بودند و احیاناً در شهرهای مختلف با هماهنگی امام از فرزندان حضرت موسی ابن جعفر، برادرها و برادر زاده های امام رضا (علیه السلام) که چه در سفر همراه امام رضا بودند که چه در سفر بعد یعنی سفر حضرت معصومه (سلام الله علیها) همراه حضرت معصومه (سلام الله علیها) بودند. این ها در شهرهای مختلف ایران سکنیٰ گزیدند و هر کدام از آن ها چلچراغی در آن شهر شدند و باعث هدایت مردم آن شهر شدند این های که در این شهرها ماندند به این خاطر نبود که تجارت کنند، ماندند که تبلیغ امر دین و تشیع بکنند و همین اتفاق هم افتاد با زندگی با مردم و حضور بین مردم در شهرها و روستاهای مختلف که مسیر گذر امام رضا (علیه السلام) بوده و مسیر گذر حضرت معصومه (سلام الله علیها) در مرحله بعد بود این ستارگان نورانی پخش شدند.

یک وقتی تصویری منتشر شد در رابطه با جاهای که امامزاده ها بودند دقیقاً مانند این که یک نوری در ایران آمده و در شهرهای مختلف عبور کرده تا به خراسان رسیده و دقیقاً حاشیه این نوری که عبور کرده ستارگانی بر زمین ریختند و در سرزمین ایران پخش شدند که این ها صدها سال و حتی تا به امروز اثر گذاری جدی بر جامعه ایمانی ایران و مؤمنین ایران داشتند. چه از آن ابتدا که فضا را به سمت شیعه شدن تغییر دادند اگر مناطقی از اهل سنت بودند، شما نیشابور را فرض بفرمایید که با ورود و حضور امام رضا و بعد با گذر حضرت و شخصیت های که آن جا می مانند و ... نیشابوری که تقریباً یکپارچه اهل سنت بوده، امروز این نیشابور یکپارچه شیعه است و همه از دوستداران و اهل ولایت امیر المؤمنین و معصومین (علیهم السلام) هستند.

وقص علی هذا شهرهای فراوانی که از اهل بیت امام رضا (علیه السلام)، فرزندان آقا موسی ابن جعفر، برادر زاده ها و ... رفتند و سکنیٰ گزیدند و موجب هدایت شدند و امروز می درخشند شما در هر شهری از این شهرها که می روید امامزاده های واجب التعظیم که خیلی هایشان همین افرادی هستند که عرض کردم و هنوز هم بقعه های آن ها محل رفت و آ‌مد مؤمنین، محل پناه مؤمنین،‌ بر آورده شدن حاجات و دلخوشی و دل گرمی اهل ایمان و اهل ولاء هست.

مجری:

البته استاد ما امامزادگانی در کشور ایران می بینیم با وجود ورود حضرت رضا (علیه السلام) اتفاق افتاده است درسته؟

استاد عباسی:

بله، یک بخشی از این ها با ورود امام رضا (علیه السلام) بود و آن بخشی که مربوط به حضرت معصومه (سلام الله علیها) است و آن بخشی که مربوط به فرزندان و نوه های آقا موسی ابن جعفر (علیه السلام) هستند عمده شان در زمان امام رضا و بعد در زمان حضرت معصومه آمدند و در مناطق مختلف ایران ساکن شدند و همراه با مردم بودند و تأثیرات جدی را بر فرهنگ دین داری مردم گذاشتند.

مجری:

بسیار عالی، وجود نازنین حضرت رضا (علیه السلام) مثل خورشید عالم تاب در این عالم در گذشته و تا به الان تابیده شده خیلی از مردم خوب متوجه می شوند انیس النفوس هر کجا هستی وقتی یاد آقا جان مان علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) می افتی مطمئن باش آقا نگاه ویژه ای به آن قلب عنایت می کند. اتفاقاً‌ دیشب صحبت می شد عزیزی می گفت وقتی امام رضا را صدا می کنم وقتی هر غصه ای، هر اتفاقی، هر ناراحتی در دل من ایجاد بشود با نام امام رضا (علیه السلام) آن غصه ها و آن ناراحتی ها و مصیبت ها از دل من بیرون می رود گفتم هر چه باشد این بزرگواران نور و نور علی نور هستند چقدر زیباست قربان امام رضا (علیه السلام) بروم که با وجود نازنین شان و ورود شان به کشور عزیز ایران،‌ ایران را با قدوم حضرت رضا (علیه السلام) منور کردند.

ان شاء الله به حق محمد و آل محمد ما زیر سایه امام رضا (علیه السلام) همیشه و همیشه باشیم، ادامه برنامه را خدمت شما هستیم در هفته گذشته اگر اجازه بدهید چون خیلی زیبا بود که استاد عزیز صحبت کردند جا دارد که کلیپی از حضرت رضا (علیه السلام) را با همدیگر ببینیم و دل هایمان را امام رضایی کنیم، برویم امام رضا مشهد مقدس زیارتی بکنیم و بر گردیم ادامه برنامه را خدمت شما بینندگان عزیز باشیم.

(میان برنامه)

مجری:

آدم سیر نمی شود وقتی گنبد حضرت رضا (علیه السلام) را می بیند، وقتی ضریح آقا امام رضا (علیه السلام) را می بیند ان شاء الله که نصیب همه مردم عزیزی بشود که تا الان مشرف نشدند، اتفاقاً ما در ایران خیلی زیاد داریم خیلی ها هستند سنی ازشان گذشته متأسفانه به خاطر مشکلاتی که داشتند به زیارت امام رضا مشرف نشدند. دعا می کنیم از آقا جان مان امام رضا (علیه السلام) خواهش می کنیم یا حضرت رضا (علیه السلام) دست همه مردم را بگیر حتی یک بار در طول عمر خودشان به زیارت شما امام همام ان شاء الله که مشرف بشوند.

ادامه برنامه عصر ایمان را خدمت شما و در خدمت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر عباسی عزیز هستیم، با ادامه برنامه که هفته گذشته ما بحثی را آغاز کردیم که آقایان اخباری و نو اخباری در سطح جامعه ایجاد کردند. در مورد ماه مبارک رمضان بود این که ماه مبارک رمضان از دید این ها صحبت های که در هفته گذشته شده ماه مبارک رمضان 30 روز است هر سال از این ماه را پشت سر می گذاریم بر مبنای رؤیت هلال ماه بزرگان دین و مراجع تقلید می فرمایند که امروز عید سعید فطر است یعنی اولین روز ماه شوال هست.

این آقایان که به قول خودشان نمی دانم دلیل شان بر چه مبنای است می گویند نه اصلاً این حرف ها درست نیست ماه مبارک رمضان از اول تا به الان همان 30 روزه بوده، که استاد عزیز جناب آقای دکتر عباسی هفته گذشته بر اساس روایت های بسیار زیادی صحبت کردند اجازه بفرمایید امشب هم خدمت بزرگوار باشیم با ادامه این بحث استاد در خدمت تان هستم.

استاد عباسی:

ممنونم از لطف شما با توضیحات خوبی که در رابطه با موضوع اشاره فرمودید و بیان کردید، بحث ما همان طور که شما اشاره فرمودید بر سر این بود که از یک طرف روایاتی در رابطه با اصحاب العدد بودن داشتیم، گفتند که باید حتماً 30 روزه بشود و اصحاب العدد با آن روایات شدند. عرض کردیم که روایات شاید فراوان تری داریم در رابطه با اصحاب الرؤیة بودن و این که می تواند ماه رمضان از 30 روز کمتر بشود. علت و مبنا هم رؤیت می شود ما فعلاً اصل مسئله را بررسی کنیم تا به موضوعات دیگر برسیم.

جلسات گذشته هم روایاتی که مورد اشاره و استناد جریان اصحاب العدد بود را بیان کردیم هم پاسخ های که به این روایات علمای شیعه در طول تاریخ دادند. بررسی سندی، بررسی دلالی داشتند و دیدگاه آن ها را بیان کردیم و باز هم تذکر می دهیم که ما در صدد فتوا دادن در این موضوع نیستیم داریم بررسی می کنیم. و نشان می دهیم یک بررسی علمی را در رابطه با روایات دو طرف و این که اگر کسی یکی از این روایات را آورد و با همان یک دانه خواست حکم صادر بکند این قطعاً دارد مسیر اشتباهی را طی می کند ما باید در هر موضوعی خانواده حدیثی تشکیل بدهیم و همه روایات آن باب را چه روایات نافی یا رد کننده یا اثبات کننده همه را ببینیم کنار هم قرار بدهیم با ادله استنباط بتوانیم ان شاء الله یک استنباط درستی داشته باشیم و کار مراجع این هست. اگر کسی شأنیت إفتاء ندارد یعنی نمی تواند این مسیر را طی بکند شأنیت و صلاحیت فتوا دادن ندارد، ولو این که افراد زیادی مثلاً فالوور او باشند در فضای مجازی بحث او را پی گیری بکنند و با صحبت های او تصور بکنند که او مسیر درستی می رود.

در این جلسه می خواهیم روایات مثبت این که ماه رمضان می تواند ناقص بشود و کمتر از 30 روز و 29 روزه باشد همین طور مبنا باید به نوعی رؤیت هلال باشد عرض می کنیم. روایت اولی که عرض می کنیم از تهذیب الأحکام شیخ طوسی از کتب اربعه شیعه است که:

«...قَالَ أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ عَلَاءٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا يَعْنِي أَبَا جَعْفَرٍ وَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیهما السلام) قَالَ: شَهْرُ رَمَضَانَ يُصِيبُهُ مَا يُصِيبُ الشُّهُورَ مِنَ النُّقْصَانِ»

ماه رمضان مثل ماه های دیگر احتمال زیادت و نقصان دارد، یعنی احتمال این که کم بشود یعنی 29 روزه بشود دارد.

«فَإِذَا صُمْتَ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً»

اگر شما 29 روز روزه گرفتی

«ثُمَّ تَغَيَّمَتِ السَّمَاءُ فَأَتِمَّ الْعِدَّةَ ثَلَاثِينَ.»

آسمان ابری بود نتوانستی ماه را ببینی آن وقت روز سی ام را هم روزه بگیر و روزه تمام کن.

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص155، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح1

این جا فرض بر این است اگر دیده نشد باید ماه را تمام کنیم که ملاک، رؤیت می شود و مفهومی که از این روایت به دست می آید این است وقتی که 29 روز روزه گرفتیم اگر هلال رؤیت بشود دیگر روز سی ام لازم نیست روزه بگیریم. این یک روایت در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 155 آمده است.

روایت دوم باز در تهذیب الأحکام

«عَلِيُّ بْنُ مَهْزِيَارَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)»

یعنی از امام صادق (علیه السلام) با این سلسله سندی که بیان شد

«أَنَّهُ قَالَ: فِي شَهْرِ رَمَضَانَ»

درباره ماه مبارک رمضان این طور فرمودند.

«هُوَ شَهْرٌ مِنَ الشُّهُورِ يُصِيبُهُ مَا يُصِيبُ الشُّهُورَ مِنَ النُّقْصَانِ.»

ماه رمضان هم یکی از 12 ماه خدا و مخلوق خدای متعال است.

«يُصِيبُهُ مَا يُصِيبُ الشُّهُورَ مِنَ النُّقْصَانِ»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص160، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح24

همان طوری که ماه های دیگر دچار نقصان می شود یعنی 29 روزه می شود این ماه هم امکان 29 روزه شدن برایش وجود دارد. این هم در تهذیب، جلد 4، صفحه 160 آمده است. مرحوم علامه مجلسی بعد از نقل این روایت در کتاب ملاذ الأخیار، جلد 6، صفحه 459 این حدیث را صحیح اعلام کردند بررسی که ایشان انجام دادند شهادت به صحت این روایت دادند.

روایت دیگر با سندی از اسحاق ابن جریر:

«عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)»

از امام صادق که حضرت فرمودند:

«قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه واله وسلم) قَالَ»

آقا رسول الله این گونه فرمودند یعنی امام صادق از آقا رسول الله نقل کردند که:

«إِنَ‏ الشَّهْرَ هَكَذَا وَ هَكَذَا وَ هَكَذَا يُلْصِقُ كَفَّيْهِ وَ يَبْسُطُهُمَا»

حضرت فرمودند همان ماه این چنین و این چنین و این چنین است دستان شان را می چسباندند و باز می کردند.

سپس فرمودند:

«ثُمَّ قَالَ وَ هَكَذَا وَ هَكَذَا وَ هَكَذَا ثُمَّ يَقْبِضُ إِصْبَعاً وَاحِداً فِي آخِرِ بَسْطَةٍ بِيَدَيْهِ وَ هِيَ الْإِبْهَامُ»

سپس حضرت انگشتان شان را جمع می کردند به غیر از انگشت ابهام شان

یعنی چه؟ یعنی این که گاهی کامل است یعنی 30 تا کامل است گاهی نه این چنین این چنین این چنین است که یک دانه کم دارد 29 تا می شود.

«فَقُلْتُ شَهْرُ رَمَضَانَ تَامٌّ أَبَداً أَمْ شَهْرٌ مِنَ الشُّهُورِ»

راوی می گوید به حضرت گفتم ماه رمضان کامل است یا یکی از شهرها است (یعنی ماه ها است).

حالا ویژه می خواهم بپرسم که ماه رمضان حتماً کامل است یا آن هم مثل یکی از ماه های دیگر هست که ممکن است کامل باشد ممکن است ناقص باشد.

«فَقَالَ هُوَ شَهْرٌ مِنَ‏ الشُّهُورِ»

حضرت فرمودند ماه رمضان هم یکی از ماه ها است.

«ثُمَّ قَالَ إِنَّ عَلِيّاً (علیه السلام) صَامَ عِنْدَكُمْ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً فَأَتَوْهُ فَقَالُوا يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ رَأَيْنَا الْهِلَالَ فَقَالَ أَفْطِرُوا.»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص163، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح30

سپس حضرت فرمودند همانا علی (علیه السلام) در نزد شما 29 روز، روزه گرفت نزد او آمدند و گفتند ای امیر المؤمنین هلال را دیدیم حضرت فرمودند افطار کنید. نگفتند ادامه بدهید باید 30 روز کامل بشود چون بعضی ها مدل تعصب شان است مثلاً می گویند مگر 30 روز نباید روزه بگیریم؟ حیف است 1 روز روزه نگیریم حضرت فرمودند هلال ماه را دیدید افطار کنید، 29 روزه می شود و روز سی ام روز عید فطر است.

در کتاب روضة المتقین علامه مجلسی همین روایت را موثق می داند می گوید:

«و في الموثق، عن إسحاق بن جرير، عن أبي عبد الله عليه السلام‏»

روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه (ط - القديمة)؛ مجلسى، محمدتقى بن مقصود على، محقق/ مصحح: موسوى كرمانى، حسين و اشتهاردى على پناه‏، ناشر: مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، ج4، ص433

یعنی یک نوع تأیید است این در کتاب روضة المتقین، جلد 3، صفحه 433 آمده در ملاذ الأخیار علامه مجلسی بعد از نقل روایت نوشته:

«الحديث الثلاثون: موثق.»

نام كتاب:ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار؛ نويسنده: مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏ (تاريخ وفات مؤلف: 1110 ق‏)، محقق / مصحح: رجائى، مهدى‏، ناشر: كتابخانه آيه الله مرعشي نجفي‏، قم‏: 1406 ق‏، ج6، ص462

عبارت را مرحوم مجلسی در کتاب ملاذ الأخیار، جلد 6، صفحه 462 آورده که این حدیث موثق است این 3 تا روایت که نقصان را بیان می کند.

روایت چهارم روایتی است که می گوید برخی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) از ایشان در مورد هلال ماه سوال کردند حضرت فرمودند:

«سُئِلَ عَنِ الْأَهِلَّةِ فَقَالَ هِيَ أَهِلَّةُ الشُّهُورِ»

آن هلال ماه ها است شما در رابطه با هلال دارید صحبت می کنید هلال، هلال ماه ها است، یعنی زمان شروع و پایان ماه را دارد مشخص می کند. این روایت خیلی واضح است

«فَإِذَا رَأَيْتَ الْهِلَالِ فَصُمْ»

وقتی که شما هلال ماه را دیدی پس روزه بگیر!

بعداً مفصل توضیح می دهیم ولی ذهن مخاطبین مان الان که داریم روایت را می خوانیم آماده بشود این که بعضی می گویند منجمین می دانند که چه زمانی این ماه جدید متولد می شود، چرا شما یک نظر نمی دهید از پنج تا مرجع دو تا نظر متفاوت می دهد یکی می گوید امروز عید است و دیگری می گوید فردا عید است. مگر ماه گم می شود ماه فلان ساعت متولد شد می دانند فلان ساعت تولد ماه اتفاق افتاده می گوییم طبق این روایات آنی که ملاک شرعی است دیدن ماه (رؤیت هلال) است، و الا بله همه می دانند یا از نظر علمی مشخص می شود که فلان موقع 10 صبح روز دوشنبه این هلال ماه متولد شده یعنی هلال جدید (ماه جدید) متولد شده است. اما این ها نمی توانند واقعاً قسم بخورند که 7 بعد از ظهر این ماه قابل رؤیت هست یا نه؟ ممکن هنوز آن قدر بزرگ نشده باشد که قابل رؤیت باشد، یا ممکن است به خاطر ابری که در آسمان وجود دارد امکان رؤیت نباشد. آن که ملاک هست حضرت فرمودند لذا اگر کسی می گوید امروز هلال رؤیت نشد این اختلاف فقهی متعارف بر اساس مبنا است، چون همه این ها دارند تلاش می کنند حکم خدا را به دست بیاورند.

این روایت از آن روایت های است که مبنا نیست یعنی مجموع روایات است می خواهم جایی که روشن است روشن تر بیان بکنیم.

«فَإِذَا رَأَيْتَ الْهِلَالِ فَصُمْ»

حضرت فرمودند وقتی شما هلال را دیدی نه وقتی هلال متولد شد، نه وقتی منجمین می گویند که هلال متولد شده است نه حتی وقتی که می گویند احتمال دیدن بالا است نه حتی وقتی که می گویند اگر ابر نبود حتماً دیده می شد حضرت فرمودند:

«فَإِذَا رَأَيْتَ الْهِلَالِ فَصُمْ وَ إِذَا رَأَيْتَهُ فَأَفْطِرْ»

دوباره آخر ماه وقتی شما هلال ماه جدید را دیدی می توانی روزه ات را باز بکنی

«قُلْتُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ الشَّهْرُ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً أَقْضِي ذَلِكَ الْيَوْمَ»

می گوید باز یک سوال دیگر کردم که اگر ماه 29 روزه شد، من آن یک روز باقی مانده را باید قضاء کنم که حتماً 30 تا بشود یک هفته بعد، یک ماه بعد، دو ماه بعد یک روز دیگر بگیرم که روزه هایم 30 تا بشود یا نیازی نیست؟ حضرت فرمودند:

«فَقَالَ لَا إِلَّا أَنْ تَشْهَدَ لَكَ بَيِّنَةٌ عُدُولٌ فَإِنْ شَهِدُوا أَنَّهُمْ رَأَوُا الْهِلَالَ قَبْلَ ذَلِكَ فَاقْضِ ذَلِكَ الْيَوْمَ.»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص156، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح2

می فرماید نه مگر این که بینه عدلی برای شما شهادت بدهند؛ پس اگر شهادت بدهند که قبل از این ماه را دیده اند آن روز را قضاء کنید. یعنی چه؟ اگر دو تا شاهد عادل آمدند گفتند اول ماه که شما روزه گرفتی یک روز قبل ماه را دیده بودیم شما یک روز دیر روزه گرفتی متوجه نشدی فکر کردی که الان است این روز را شما روزه بگیر بعداً قضا را به جا بیاور!

یعنی فقط در صورتی کسی آمد شهادت داد که شما اشتباه دیدی و این درست است و باید یک روز زودتر روزه می گرفتی یا از این طرف آنی که دیدی اشتباه بود فردایش عید می شد یک روز باید روزه می گرفتی شما بعداً آن را قضاء می کنی. اگر قرار بود این طور باشد که این روزه یک حکم عجیب و غریب و سختی داشته باشد تو روزی که ماه رمضان است داری روزه ات را به عنوان روز عید می خوری مجازاتش باید خیلی سنگین باشد. می گوید نمی خواهد 30 روز باشد ممکن است 10 سال در عمرت ماه رمضان هایت 29 روزه شده، آن که به شما رسیده گردن شما نیست که این روزها را شما دو مرتبه روزه بگیری الا این که خلافش ثابت بشود. خلافش هم ثابت می شود می گوید شما یک دانه روزه بگیری وااای حکم خدا بالا و پایین شد شما روز حرام، روزه گرفتید یا روزی که می باید روزه می گرفتید روزه تان را خوردید کفاره باید بدهید نه حضرت فرمودند: «إِلَّا أَنْ تَشْهَدَ لَكَ بَيِّنَةٌ عُدُولٌ فَإِنْ شَهِدُوا أَنَّهُمْ رَأَوُا الْهِلَالَ قَبْلَ ذَلِكَ فَاقْضِ ذَلِكَ الْيَوْمَ»؛ آن روز را شما قضاء می کنی. این در تهذیب، جلد 4، صفحه 155 آمده است.

مرحوم علامه مجلسی در روضة المتقین، جلد 3، صفحه 341 این روایت را صحیح ذکر کرده گفته:

«و في الصحيح، عن المفضل و عن زيد الشحام جميعا»

روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه (ط - القديمة)؛ مجلسى، محمدتقى بن مقصود على، محقق/ مصحح: موسوى كرمانى، حسين و اشتهاردى على پناه‏، ناشر: مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، ج3، ص341

علامه مجلسی تخصصی که در حدیث دارد تصحیح ها و تضعیف های که احیاناً در روایت کرده مع الإعتنا هست این طور نیست که بشود راحت از کنارش گذشت. این روایت چهارم بود که عرض کردیم.

روایت پنجم:

«مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ قَالَ»

محمد ابن فضیل با سند نقل می کند.

«سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام)»

از مولای مان آقا علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) از ایشان سوال کردم

«عَنِ الْيَوْمِ الَّذِي يُشَكُّ فِيهِ وَ لَا يُدْرَى أَ هُوَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَوْ مِنْ شَعْبَانَ»

می گوید در رابطه با روز یوم الشک که نمی دانیم از ماه شعبان است یا رمضان این مال هلال شروع ماه رمضان است.

«فَقَالَ شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرٌ مِنَ الشُّهُورِ»

حضرت فرمودند ماه رمضان یکی از ماه ها مثل بقیه ماه ها است.

«يُصِيبُهُ مَا يُصِيبُ الشُّهُورَ مِنَ الزِّيَادَةِ وَ النُّقْصَانِ»

آن چیزی که وارد می شود بر ماه های دیگر از تمام نقصان یعنی ممکن است گاهی 30 روزه بشود گاهی 29 روزه بشود.

«فَصُومُوا لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرُوا لِلرُّؤْيَةِ»

حضرت فرمودند با دیدن شما روزه بگیرید و با دیدن (یعنی دیدن ماه) روزه تان را می توانید باز بکنید.

دقیقاً عبارت این است

«فَصُومُوا لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرُوا لِلرُّؤْيَةِ»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص166، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح48

این طور نباشد باید حتماً ماه 30 روز باشد قبلش این طور باشد شعبان 29 روزه یا 30 روزه باشد. هلال ماه که رؤیت شد ماه رمضان شروع می کنید هلال ماه هم که رؤیت شد ماه رمضان را تمام می کنید و روز عید فطر می شود. این روایت هم از امام رضا (علیه السلام) در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 166 آمده است.

روایت ششم این طور هست تعدادی از اصحاب در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) سوال کردند

«قُلْتُ أَ رَأَيْتَ إِنْ كَانَ الشَّهْرُ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً أَقْضِي ذَلِكَ الْيَوْمَ»

اگر ماه 29 روزه شد آن یک روز را روزه بگیرم!

باز حضرت همان روایت را بیان کردند این هم در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 156 فرمودند اگر کسی آمد شهادت داد شما روزه باید بگیری این هم در روضة المتقین علامه مجلسی، جلد 3، صفحه 341 گفتند:

«وفي الصحیح»

روایت را صحیح دانستند. در روایت دیگر آمده

«عَنْ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ أَبِي خَالِدٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: شَهْرُ رَمَضَانَ يُصِيبُهُ مَا يُصِيبُ الشُّهُورَ مِنَ الزِّيَادَةِ وَ النُّقْصَانِ»

ماه رمضان مثل ماه های دیگر از زیاده و نقصان است.

«فَإِنْ تَغَيَّمَتِ السَّمَاءُ يَوْماً فَأَتِمُّوا الْعِدَّةَ.»

اگر آن روز که ماه باید دیده بشود آن روز ابری بود شما زمان را تمام کنید!

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص157، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح7

یعنی 30 روز را انجام بدهید یعنی اگر ابری نبود و رؤیت شد ماه، ماه 29 روزه می شود این هم در تهذیب، جلد 4، صفحه 157 که باز این هم در روضة المتقین گفته:

«و في الموثق كالصحيح عن عبيد بن زرارة»

موثقی که مانند صحیح است.

روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه (ط - القديمة)؛ مجلسى، محمدتقى بن مقصود على، محقق/ مصحح: موسوى كرمانى، حسين و اشتهاردى على پناه‏، ناشر: مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور، ج3، ص343

یعنی این قدر سندش خوب است که نزدیک به مرتبه صحیح است این روایت آمده است. روایت هشتم از وجود نازنین امیر المؤمنین (صلوات الله وسلامه علیه) است البته امام باقر (علیه السلام) از امیر المؤمنین روایت را نقل کردند که:

«إِذَا رَأَيْتُمُ الْهِلَالَ فَأَفْطِرُوا»

وقتی که هلال ماه را دیدید افطار کنید.

«أَوْ شَهِدَ عَلَيْهِ عَدْلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ»

یا اگر عدلی از مسلمین شهادت داد افطار کنید.

«وَ إِنْ لَمْ تَرَوُا الْهِلَالَ إِلَّا مِنْ وَسَطِ النَّهَارِ أَوْ آخِرِهِ فَأَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ»

حضرت فرمودند اگر ماه را ندیدید مگر در وسط روز یا در آخر آن روز که 30 روز شد و تمام شد الان مغرب یا قبل از مغرب روز سی ام ما دیدیم امروز را باید تمام کنیم یعنی امشب، شب عید فطر می شود. چون دیشب ماه را ندیدیم از ظهر امروز رد شد احیاناً ماه را دیدیم و نزدیک مغرب شد، این همان ماه جدید برای فردا است یعنی فردا روز اول شوال است. بعد حضرت فرمودند اگر این طور شد:

«فَأَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ فَإِنْ غُمَّ عَلَيْكُمْ فَعُدُّوا ثَلَاثِينَ لَيْلَةً ثُمَّ أَفْطِرُوا.»

اگر آسمان ابری بود 30 روز را روزه بگیرید و بعد افطار بکنید!

من لا يحضره الفقيه؛ نویسنده: ابن بابويه، محمد بن على، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم مصحح: غفاری، علی اكبر، ج2، ص124

این روایت هم در من لایحضر الفقیه شیخ صدوق، جلد 2، صفحه 124 در ملاذ الأخیار مرحوم علامه مجلسی، جلد 6، صفحه 454 باز روایت را صحیح دانستند و صحت روایات را مطرح کردند.

در روایت دیگر آمده:

«... عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)»

یعنی از امام صادق (علیه السلام) که حضرت فرمودند:

«قَالَ: فِيمَنْ صَامَ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ»

حضرت به هشام ابن حکم در مورد کسی که ماه رمضان را 29 روز روزه گرفته این طور فرمودند:

«إِنْ كَانَتْ لَهُ بَيِّنَةٌ عَادِلَةٌ عَلَى أَهْلِ مِصْرٍ أَنَّهُمْ صَامُوا ثَلَاثِينَ عَلَى رُؤْيَةٍ قَضَى يَوْماً.»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص158، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح15

اگر بینه عادله ای برای آن شهر اتفاق افتاد شهر محل سکونت این آقا که همه آن ها 30 روز گرفتند او متوجه نشد ماه را دید یا برایش ثابت شد که ماه 29 روزه است افطار کرد، گفت ماه شوال (روز عید فطر) است، بعد معلوم شد که بینه عادلی در آن شهر بوده که بر اساس آن همه شهر 30 روزه، روزه گرفتند می گوید اگر این طور شد این مدلی خیلی بعید است. یک نفر این قدر گیج باشد فکر کند 29 روزه است یا ماه را ببیند یا کسی بگوید ماه را دیدیم قبول کند روز عید بگیرد بعد همه آدم های دیگر شهر روزه باشند، این هم نفهمد فرض کنید در خانه خودش روزه اش را افطار کرد برای نماز عید هم بیرون نیامد برای عید دیدنی هم نیامد و برای خرید هم نیامد، الان که تلویزیون هست تلویزیونش را هم روشن نکرد نفهمید که بقیه مردم روزه هستند آن ها بینه داشتند که ماه رمضان 30 روزه هست باید روزه بگیرند. می گوید اگر این طوری شد حضرت نگفتند که وای بر این فرد چقدر این فرد از رحمت خدا دور شد گفتند یک روز، روزه بگیرد قضای این روز است.

یعنی قضای یک روز که سی ام باشد در این صورت قضایش واجب است، باید دوباره روزه بگیرد که با همه آدم های دیگر مخالفت کرده باشد بینه وجود داشته باشد حضرت می فرمایند خیلی به ندرت اتفاق می افتد. این روایت در تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 158 آمده و در روضة المتقین، جلد 3، صفحه 341 در تصحیح روایت آمده که:

«و في الصحيح، عن هشام بن الحكم، عن أبي عبد الله عليه السلام‏»

باز روایت صحیح است. روایت دیگر با همین مضمون که امام باقر در حدیثی از آقا رسول الله فرمودند وقتی ماه بر شما مخفی شد شعبان را 30 روز، روزه بگیرید یعنی اگر ماه مخفی نشد 29 روزه می شود. در ادامه با همین توضیحات آقا امیر المؤمنین فرمودند زمانی شد با پیامبر بودیم و حضرت 29 روز روزه گرفتند و ما هم 29 روز روزه گرفتیم هیچ اتفاقی هم نیفتاد چون خدا ماه رمضان را یکی از ماه ها می داند. همان طوری که ماه های دیگر ممکن است ناقص بشود، یعنی 29 روز بشود ماه رمضان هم احتمال برایش وجود دارد تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 161

روایت دیگر همان روایتی که از امیر المؤمنین نقل کردم و باز روایت سیزدهمی دارد که به همان شکل است این که:

«فَإِذَا صُمْتَ شَهْرَ رَمَضَانَ تِسْعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً ثُمَّ تَغَيَّمَتْ فَأَتِمَّ الْعِدَّةَ ثَلَاثِينَ يَوْماً.»

اگر بعد از این که 29 روز روزه گرفتید آسمان ابری شد آن وقت برای شما واجب هست که روز سی ام هم روزه بگیرید. این در منابع دسته اول روایی شیعه در کتب اربعه شیعه از ائمه معصومین هست و تعداد خیلی زیاد هست تازه ما روایاتی که بیان کردیم خیلی کم بود یعنی 13- 14 روایت بخشی از روایات است بیان کردیم. روایات بیش از این در این باب موجود هست که تصحیح سندی هم از جانب علماء شده که: «صُمْ لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرْ لِلرُّؤْيَةِ.»؛ اگر ماه را دیدی روزه را باز می کنی اگر ماه را ندیدی صبر می کنی 30 روزه می شود که همه این ها دال بر این است که امکان تنقیص و نقصان ماه رمضان وجود دارد و ملاک هم رؤیت هست. لذا اصحاب الرؤیه که عمده ای از اعاظم و بزرگان شیعه هستند بر اساس این روایات یعنی این روایات نزدشان ترجیح پیدا کرده و کار اجتهادی انجام دادند تا توانستند به این حکم و فتوا برسند.

مجری:

بسیار عالی! این همه روایات استاد دکتر عباسی نسبت به این موضوع، روایت های را با سند قرائت کردند روایاتی روشن خیلی جالب است آدم وقتی این همه روایت را ببیند بعد انکار بکند بیاید نظر شخصی خودش را در فضای مجازی برای یک جامعه بگوید خدا وکیلی این کار خیلی زشت است (خیلی راحت بگوییم) ما نسبت به دین و مذهب خودمان باید استحکام داشته باشیم. باید نسبت به کلام اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) که از دین و مذهب ما و از طریق بزرگان به دست ما رسیده نسبت به این موضوع یک مقدار بتوانیم ترتیب اثر بدهیم و این که قبول داشته باشیم که این احکام به این شکل به دست ما رسیده ان شاء الله که خدای بزرگ به حق محمد و آل محمد این واقعیت را به همه ما بچشاند.

یک چیزی که برای من خیلی جالب است این آقایان که نسبت به این قضیه حرف می زنند نماز صبح را چه کار می کنند؟ نماز صبح زمانش متغیر است به فرض مثال یا طلوع خورشید تغییر زمانش یک مقدار عقب و جلو می رود پس این ها باید یک زمان مشخص برای خودشان داشته باشند بگویند به فرض مثال بگویند ساعت 5 و نیم صبح طلوع خورشید همیشه است. به فرض مثال ممکن است خورشید در نیامده باشد این ها 5 و نیم صبح قضا داشته باشند یا این که طلوع خورشید را ببینند و بگویند طلوع خورشید دیده یا رؤیت شده است. بینندگان عزیز یک میان برنامه کوتاهی را ببینیم باز بر می گردیم ادامه برنامه را خدمت شما سروران گرامی خواهیم بود.

(میان برنامه)

مجری:

بینندگان عزیز یک بار دیگر تبریک می گویم خدمت همه شما در شام ولادت با سعادت امام رضا (علیه السلام) هستیم چه شبی هست و چه شبی را داریم پشت سر می گذاریم این عید بر همه شما مبارک باشد.

ادامه برنامه عصر ایمان را خدمت شما و خدمت استاد گرانقدر جناب استاد عباسی عزیز هستیم در مورد موضوعی که از شروع برنامه خدمت شما بودیم صحبت شد ادامه برنامه را خدمت استاد خواهیم بود.

استاد عباسی:

واقعاً با دیدن صحنه های حرم امام رضا آدم هوایی می شود خدا ان شاء الله قسمت همه شیعیان امیر المؤمنین کند. آن های که در ایران هستند ان شاء الله سهل تر و هر طوری هست خودشان را به زیارت می رسانند و برسانند و بیشتر دعای ما برای عزیزانی است که خارج از کشور و در کشورهای دور هستند و گاهی یک سفر برای شان هم هزینه های خیلی سنگینی دارد ممکن است نتوانند هم مشکلات و گرفتاری های از حیث رفت و آمد و ویزا و ... داشته باشند. ان شاء الله هر کسی که امشب با دیدن این صحن و سرا و گنبد در برنامه عصر ایمان در شبکه حضرت ولی عصر دلش هوایی می شود توسط حضرت طلبیده بشود و به زیارت حضرت برود.

بحث مان در باب روایات بود تقریباً 13 روایت بیان کردیم که عمده این روایات تمرکزش بر این بود که ماه رمضان 30 روزه و 29 روزه هم می تواند باشد بنابراین به همین مقدار می شود مخالف آن روایاتی که می گفت ماه رمضان حتماً باید 30 روزه باشد. این که این ماه هم مثل بقیه ماه ها است یعنی استثناء نیست بقیه ماه ها اگر 30 روزه و 29 روزه می شوند این ماه هم امکان این که 30 روزه و 29 روزه بشود دارد. یک سری روایات داریم که یک مقداری صریح تر بود در بعضی از روایات هست که خیلی صریح در رابطه با فقط رؤیت صحبت کرده، یعنی رؤیت را مطرح کرده که با دیدن افطار کنید و با دیدن هم روزه بگیرید و از این قبیل مربوط به صرفاً‌ رؤیت است.

ممکن است اشاره ای به 29 روز و 30 روز نداشته باشد فقط و فقط بحث رؤیت را آورده که باز شیخ طوسی در کتاب تهذیب الأحکام، جلد 4، صفحه 164 می فرماید که:

«صُمْ لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرْ لِلرُّؤْيَة»

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)؛ نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن، ناشر: دار الكتب الإسلاميه، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏، ج4، ص164، بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ آخِرِهِ وَ دَلِيلِ دُخُولِه‏، ح36

مانند این روایت را خدمت تان عرض کردیم و مرحوم علامه مجلسی روایت را تصحیح و تأیید می کنند. محمد ابن صفار از علی ابن محمد قاسانی نقل می کند که نامه ای به امام حسن عسکری (علیه السلام) در حالی که من در مدینه بودم نوشتم و از او در مورد آخر ماه شعبان روزی که شک شده از ماه رمضان هست یا نه سوال کردم که آیا باید روزه بگیرم یا نه؟ حضرت نوشتند شک در یقین وارد نمی شود با دیدن هلال روزه بگیر با دین هلال افطار کن. این حکم وجوبش است والا کسی می خواهد روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد نه به نیت ماه رمضان به نیت روزه مستحبی، روز آخر ماه شعبان روزه بگیرد، سوال این شخص این هست که می گوید من از حضرت سوال کردم این را به عنوان ماه رمضان روزه بگیرم که:

«مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ هَلْ يُصَامُ أَمْ لَا»

حضرت فرمودند که:

«الْيَقِينُ لَا يَدْخُلُ فِيهِ الشَّكُّ»

در یقین، شک وارد نمی شود یعنی شما وقتی یقین داری که هنوز ماه را ندیدم پس ماه شعبان است. هر وقت شما ماه را دیدی روزه بگیر یعنی ملاک یقین را چه قرار دادند؟ (یک توضیحی این جا بدهم نکته خیلی مهمی است) ملاک یقین در رابطه با روزه گرفتن و نگرفتن حضرت در این روایت چه قرار دادند؟ دیدن هلال ماه را قرار دادند نه شروع هلال ماه، نه شروع تولد ماه، نه 29 روزه یا 30 روزه بودن ماه؛ حضرت ملاک را برای یقین، گفتند این یقین با چیزی جز رؤیت به هم نمی خورد.

من می گویم الان ماه شعبان است ماه شعبان 29 روزه است یک روز دیگر هم باید برویم 30 روزه بشود الان یقین دارم که یک روز دیگر باشد 30 روزه می شود یعنی جزء ماه شعبان است. اگر شک کردم که فردا ماه رمضان هست یا نه حضرت می گوید شکت به هم نمی خورد این یک حالت، یک حالت هم این که من الان در ماه رمضان هستم چه وقت من می توانم ماه شوال را برای خودم ثابت کنم و روزه ام را بخورم روز عید فطر بشود؟ وقتی که ماه را ببینیم بنابراین ملاک یقین و عدم یقین رؤیت هلال شد این خیلی مهم است یعنی ملاک این نیست که من می دانم بر اساس حرف منجمین الان واقعاً آن ماه شعبان تولد پیدا کرده ملاک شروع ماه جدید نیست ملاک رؤیت هلال ماه جدید است.

اصلا این قصه ماجرا را حل می کند مبنای همه چیز، رؤیت هلال است دیگر ما دعوایی بر سر این نمی توانیم داشته باشیم بگوییم رؤیت نشد چرا این مدلی گفتند چرا این ها قبول نمی کنند لجبازی است نمی خواهند قبول کنند که ماه جدید شده شما بپذیرید. پذیرفتنی نیست وقتی که حضرت می فرمایند نمی تواند چیز دیگری این یقین را خراب بکند یقین با یقین از بین می رود، نه با شک بنابراین باید حتماً رؤیت اتفاق بیافتد تا ما قبول بکنیم این روایت در استبصار فی مختلف من الأخبار، جلد 2، صفحه 64 آمده که مرحوم شیخ طوسی بعد از نقل این روایت گفت:

«وَ الْأَخْبَارُ فِي هَذَا الْبَابِ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى»

الإستبصار فيما اختلف من الأخبار؛ طوسى، محمد بن الحسن، محقق/ مصحح: خرسان، حسن الموسوى‏ ناشر: دار الكتب الإسلامية، ج2، ص64، كِتَابُ الصِّيَامِ‏ 33 بَابُ عَلَامَةِ أَوَّلِ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَان‏، ح12

اخبار در این باب که همه مدام گفتند: «صُمْ لِلرُّؤْيَةِ وَ أَفْطِرْ لِلرُّؤْيَة»؛ این یقین است یقین با یقین به هم می ریزد نه با شک به هم می ریزد. می گوید بیش از آن است که شمرده شود یعنی اصلاً قابل شمارش نیست این قدر تعداد این روایات زیاد است.

روایت دیگر در رابطه با بحث رؤیت، روایت خیلی مهم و زیبایی است

«مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ كَتَبَ إِلَيْهِ أَبُو عُمَرَ أَخْبِرْنِي يَا مَوْلَايَ إِنَّهُ رُبَّمَا أَشْكَلَ عَلَيْنَا هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ - فَلَا نَرَاهُ وَ نَرَى السَّمَاءَ لَيْسَتْ فِيهَا عِلَّةٌ وَ يُفْطِرُ النَّاسُ وَ نُفْطِرُ مَعَهُمْ وَ يَقُولُ قَوْمٌ مِنَ الْحُسَّابِ قِبَلَنَا إِنَّهُ يُرَى فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ بِعَيْنِهَا بِمِصْرَ وَ إِفْرِيقِيَةَ- وَ الْأَنْدُلُسِ هَلْ يَجُوزُ يَا مَوْلَايَ مَا قَالَ الْحُسَّابُ فِي هَذَا الْبَابِ»

سوال شد شخصی آمد ابو عمر به امام جواد یا امام هادی (علیه السلام) نامه نوشت که مولای من حکم این مسئله را بیان کنید گاهی رؤیت هلال ماه رمضان برای ما مشکل می شود با آن که آسمان صاف است، چون علت های ندیدن متفاوت است یک وقت به خاطر غبار آلود بودن و یا ابری بودن آسمان است، یک موقع نه این ها هم نیست ولی باز هلال رؤیت نمی شود، آن موقع چرا هلال رؤیت نمی شود؟ به خاطر این که می گویند زمان تولد ماه جدید خیلی نزدیک به قبل از غروب هست لذا آن قدری این هلال ماه رمضان رشد نکرد (بزرگ نیست) که قابل رؤیت باشد. زمانش خیلی کوتاه است ممکن است 2- 3 ثانیه باشد و آن هم بسیار بسیار کوچک است که قابل رؤیت نیست.

می گوید گاهی اوقات هیچی در آسمان نیست ما ماه را نمی بینیم مانعی هم وجود ندارد هلال را رؤیت نمی کنیم مردم عامه یعنی (اهل سنت) افطار می کنند، ما هم با آن ها افطار می کنیم آن ها می گویند عید شده ولو این که ماه را ندیدیم ما هم افطار می کنیم گروهی هم از اهل حساب یعنی منجمان کسانی که حساب و کتاب می کنند به دست می آورند که الان ماه، تولد پیدا کرده یا خیر؟

این ها هم پیش ماه هستند یعنی در شهر ما هستند و می گویند هلال در همین شب در مصر و آفریقا و آندلس دیده می شود می گویند احتمال دیده شدن این ماه در فلان شهر، فلان شهر از فلان کشور وجود دارد، کره زمین دور می زند چون آن جا تولد ماه زودتر ایجاد شده و آن جا به احتمال قوی دیده می شود. این ها این طور می گویند بعد سوال این است که آیا سخن منجمان در این باره ممکن است که بر اساس آن حکم بلاد مختلف متفاوت بشود. یعنی این که ماه برای مصر و آفریقا و آندلس ثابت بشود ولی برای ما ثابت نباشد نتیجه چه است؟ نتیجه این که روزه آنان خلاف روزه ما و فطر آنان خلاف فطر ما خواهد بود، از حضرت سوال کرد که ممکن است ما در کشور و منطقه خودمان مثلاً ما در ایران در عراق عید فطرمان باشد و یک کشوری در آن سوی عالم عید فطرش نباشد.

حضرت در جوابش برای روشن شدن کل قضیه فرمودند:

«لَا تَصُومَنَّ الشَّكَّ أَفْطِرْ لِرُؤْيَتِهِ وَ صُمْ لِرُؤْيَتِهِ.»

هرگز با شک روزه نگیر، با رؤیت افطار کن و با رؤیت هم روزه بگیر.

تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة؛ شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، محقق/ مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، ج10، ص297، 15 بَابُ أَنَّهُ لَا عِبْرَةَ بِإِخْبَارِ الْمُنَجِّمِينَ وَ أَهْلِ الْحِسَابِ أَنَّهُ يُرَى‏‏، ح1

یعنی حرف منجمین این جا اعتبار ندارد، این که یک جای دیگر روزه را خوردند پس ما هم می توانیم روزه مان را بخوریم این هم ملاک نیست. یعنی ممکن است شهرهای مختلف و مناطق مختلف جاهای مختلف عید فطر متفاوت بشود، اشکال ندارد نسبت به فاصله شان است. یعنی یک شهری در آن سوی عالم است آن ها ماه را ندیدند روزه هستند. ما ماه را دیشب دیدیدم امروز روزه نگرفتیم، این تفاوت می شود.

حضرت فرمودند این ها هیچ کدام ملاک نیست، چرا عراق ماه شوال را دیدند، ما ندیدیم؟ چرا عربستان و بحرین و کویت و این ها عید اعلام بکنند ما عید اعلام نمی کنیم؟ این طور سوالات به خاطر ندانستن مبنای فقهی است. یا باید برویم مطالعه کنیم درسش را بخوانیم کار کنیم و بدانیم و یا اعتماد کنیم به آن کسی که متخصص است. یا جراح متخصص مغز و اعصاب هستیم خودمان عزیزمان مثل پدر و مادر، برادر و خواهر، زن و فرزندمان را می بریم در اطاق عمل همه چیز را هماهنگ می کنیم خودمان او را عمل می کنیم مطمئن هستیم که همه تلاشمان را داریم انجام می دهیم. یا نه این تخصص و حرفه را نداریم واگذار به فوق تخصص جراح مغز و اعصابی که این تخصص را دارد و داری اعتماد به او هستیم می کنیم. این آشفتگی به ایمان آدم ضربه می زند. این که در همه چیز احکام ما فکر می کنیم این هم مسائل اجتماعی است، مسائل سیاسی است، همین طور مدام اشکال بکنیم چرا آقا آن جا این طوری شد؟ چرا متروپل را ده طبقه ساخته بودند؟ آن که این طوری شد الان از دنیا رفت یا نرفت؟ آن دستگیر شد.

ببینید اگر خدای ناکرده در دین ما این آشوب ایجاد بشود که بعضی ها اصلا کارشان این است یعنی وسوسه شیطانی بعضی ها بدانند یا ندانند، بخواهند یا نخواهند خروجیش این است که وقتی من اعتماد نداشته باشم نمی توانم اعمالم را درست انجام بدهم. من باید این قدر خیالم راحت باشد که الان از ابتدا یکبار تحقیق کردم، ابتدای پانزده سالگی یا نه سالگی تحقیق کردم مرجع تقلیدی که او را جامع الشرایط می دانم، او را به اصطلاح اعلم می دانم از او دارم تقلید می کنم بعد دیگر خیالم راحت است دارم اعتماد می کنم و به فرمایشات او دارم عمل می کنم، روز قیامت هم می گویم من گشتم اعلم، اعدل، اورع و... چه تقوایش چه علمش همه چیزش بالاتر بود به او اعتماد کردم من که نمی توانم بروم از یک نفری تقلید بکنم که در کره مریخ است. من از همین کسانی که در حوزه علمیه قم یا در نجف مرجع تقلید هستند از همین های که می شناسم از همین ها من تقلید می کنم با خیال راحت اعمالم را انجام می دهم این موجب رشد ایمانی من می شود.

ولی اگر قرار باشد هر روز تردید داشته باشم، نکند این جا به من اشتباه گفته باشد، نکند این جا دارم غلط عمل می کنم، نکند مسیر را دارم اشتباه می روم، آدم سست می شود، شما در نظر بگیرید یک آدمی که از قم در ماشین می شنید می خواهد مشهد الرضا برود همه مسیر را می داند و تابلوهای مسیر را می داند، هیچ تردیدی هم ندارد این می رود فقط جای وای می ایستد که می خواهد بنزین بزند یا استراحت کند و یا کارهای دیگر انجام بدهد مستقیم می رود تا به مشهد می رسد. حالا اگر یک شهر می روم تا گرمسار، بعد می گویم نکند مسیر را اشتباه می روم، باید آن طرفی می رفتم سمت اصفهان می رفتم، از آن طرف دور می زدم می رفتم، وایستم مدام سوال و پرس و جو کنم آدم پیدا کنم و پیدا نکنم بعد بیست کیلومتر بر گردم دوباره سی کیلومتر بروم چقدر راه من را دور کرده است چقدر طول کشید من به مشهد رسیدم ده ساعت، دوازده ساعت می رسیدم بیست ساعت در راهم و آخرش هم من تازه به شاهرود رسیدم. نصف راه هم من نرفتم، چرا؟ به خاطر این که مدام مردد بودم و مدام وایستادم مدام به عقب برگشتم یک تابلو 30 کیلومتر عقب تر دیدم نکند آن تابلو نوشته بود مسیر یک مسیر دیگر است بر گردم ببینم تابلو چه نوشته بود. این یعنی تردید!

بدترین چیز تردید است یکبار برای همیشه این تصمیم را باید بگیریم که یا من می روم خودم این درس و این رشته را می خوانم، تا انتها مطالعه می کنم دیگر نیاز به تقلید نیست دیگر نگفته که شما حتما باید از مرجع تقلید، تقلید کنی وقتی که خودت می توانی مجتهد بشوی، برو مجتهد بشو، فرض این است که مجتهد بشوی خوب این است که مجتهد بشوی، درست این است که بروی خودت مجتهد بشوی، ولی اگر نتوانستی و نشدی و سراغ کارهای دیگر و شغل دیگر رفتی، این جا مثل همه مواردی که در زندگیت داری اعتماد می کنی، حتی اگر بد در آمد باز داری اعتماد می کنی.

می گویند چرا مریضت را دست این دکتر سپردی می گوی من تحقیق کردم در شرایطی که من داشتم این دکتر بهترین دکتر بود، مثلا مریضم هم در بندر عباس است من که نمی توانم مریضم را بر دارم به مشهد ببرم، به طور مثال دارم می گویم حالا راحت تر شده است. در شرایط من این بهترین بود. حالا اگر اتفاقی هم برایش افتاد من می گویم چاره ای نداشتم باید اعتماد می کردم الان ما باید اعتماد کنیم، اعتماد نکنیم چه کار کنیم؟ دانه دانه می خواهی سیزده تا روایت در آن جا بود و هشت تا روایت دیگر در جای دیگر بود، و چند دسته روایت هم این جا است، این را می توانستی خودت بررسی کنی مقدمات علمیش را پیدا کنی، ترجمه اش را بلد بشوی، تفسیرش را بلد بشوی، نوع جمع بینش را بلد بشوی، ببینی چه کسی گفته است، نمی کنم و نمی خوانم. روزه نمی گیرم یعنی یا باید اعتماد کنم یا بروم خودم این کار را انجام بدهم. راه سومش این است که ولش کنم، نه روزه می گیرم و نه نماز می خوانم و این مشکلات هم برایم به وجود نیاید، راه سومش بی دینی و کنار گذاشتن می شود.

این قدر این را آمدند در فضای مجازی مطرح کردند که بعضی از آدم ها را به این نتیجه می رسانند، من نمی توانم به مرجع تقلیدم اعتماد کنم، نمی توانم خودم هم بروم یاد بگیرم پس چه کار کنم باید ولش کنم. اصلا بی خیال بشوم، لذا این که می گوییم تردید آفت ایمان است واقعا این قضیه شوخی ندارد. من باید خیالم راحت باشد من در اتوبوس وقتی که دارد حرکت می کند کَیْ خوابم می برد؟ وقتی که حس کنم راننده حواسش جمع است، هوشیار است و رانندگیش را هم بلد است. اگر من وقتی داشتم سوار اتوبوس می شدم دیدم یک بچه ای سیزده ساله پشت فرمان اتوبوس اسکانیا نشسته، در این اتوبوس خوابم می برد، ثانیه ای صد بار می خواهم بلند شوم نگاه کنم الان تصادف می کند یا نه. ولی اگر راننده، راننده ای کار بلد باشد و من هم مطمئن باشم که ایشان راننده خوبی است قشنگ می روم تخت می خوابم اگر در یک چاله ای هم بیفتد نمی گویم وای تصادف شد، می گویم در چاله افتاده است ولی آن بچه سیزده ساله در چاله هم که بیفتد می گویم تصادف کرد. دنده عوض کند می گویم تصادف کرد. آرامش از آدم سلب می شود در دینداریم نیاز به آرامش دارم اگر نتوانیم آرامش را برای خودمان فراهم کنیم و برای مؤمنین فراهم کنیم اصلا دینداری شکل نمی گیرد. هر وقت من احساس می کنم الان یک کسی دارد سرم کلاه می گذارد، یکی دارد به من اشتباه حکم خدا را می گوید. به من الکی می گوید روزه بگیر. یکی دیگر به من الکی می گوید روزه ات را بخور عید فطر شده است خدایا چرا این طوری شده و چرا آن یکی به مقلدینش می گوید روزه تان را باز کنید و آن یکی می گوید نه روزه تان را باز نکنید.

این ها هرکدام بر اساس مبنایشان صحبت می کنند، آرام باش هیچ اتفاقی نمی افتد، شما ماه رمضانت سی روزه شده آن یکی ماه رمضانش بیست و نه روزه شده است. برای آن رؤیت ثابت نشده برای ایشان رؤیت ثابت شده است. دیگر اتفاق عجیب و غریبی نیفتاده است. بله اولش و برای شروعش سخت بگیر، در شروعش می خواهی مریض را دست یک پزشک جراح بدهی اول خوب برو بگرد، بهترین جراح را تحقیق کن و پیدا کن. البته بهترین را که نمی توانیم قسم بخوریم که این بهترین است ولی از آن که عموم مردم راضی هستند نزدش رفتند و جراحی اش خوب بوده است می گویند ایشان متخصص و وارد است. کم ترین اشتباه را داشته، بی اشتباه نیست هیچ جراحی بی اشتباه پیدا نمی کنید، چرا دنبال این هستید که مرجع تقلید بدون اشتباه پیدا کنی؟ جز امام معصوم هیچ کس بی اشتباه نیست.

اگر در مورد جراح می روید جراح را پیدا می کنید، در عین حال پرونده این جراح را بروی نگاه کنی دو نفر فوتی زیر دستش بودند، سه جا برایش کمیسون پزشکی تشکیل شده که ایشان در پزشکی خطا کرده است ولی در عین حال به ایشان پنجه طلا می گویند. در عین حال به ایشان می گویند بهترین دکتر و پزشک فلان شهر است. می گویند یا نمی گویند؟ می گویند این بی خطا است؟ بی خطا نمی گویند، همیشه ریسک است و خطا در موردش وجود دارد. یعنی شما مریض تان را که به او می دهید باز ریسک وجود دارد که مریض شما خدای ناکرده زیر دست او اشکالی پیدا کند و از دنیا برود. اما در عین حال اعتماد می کنید بقیه اش را می گویی دعا می کنم، پشت در اطاق عمل هستم دعا می کنم نذر می کنم و... اما اعتماد کردی مریض را زیر دستش گذاشتی جان بهترین عزیزت را داری در اختیار اون قرار می دهی. این جا هم باید همین طوری باشد.

چرا این جا که می رسیم می گویم نباید هیچ اشتباهی باشد؟ در حالی که این جا هم جزء از بقیه ای جامعه است الا امام معصوم به خاطر که امام معصوم مطلق و محض و کامل ما در خدمتش باشیم و به فرمایشاتش و فرامینش عمل کنیم آن جا عصمت را خدا به ایشان داده است.

«العصمة لاهلها»

بقیه در هر رشته ای هستند و در هر جای کار می کنند هر ویژگی دارند، این ایمان ما را دارد تحت الشعاع قرار می دهد. اصلا مسئله ای نیست که یک نفر نو اخباری در فضای مجازی می گوید بیست و نه روز، آقای عباسی بی کار است آمده یک برنامه راه انداخته است. بیست و نه روز، سی روز، چه فرقی می کند، آن بگوید بیست و نه روز، تو سی روز بگو. ما اصلا موضوع مان این نیست که بیست و نه روز و سی روز الان قرار است زندگی ما را کن فیکون کند.

ما موضوع مان این است که او دارد با طرح این مسئله تردید در ایمان افراد ایجاد می کند، تردیدی در دینداری افراد ایجاد می کند. من اگر خیالم راحت نباشد که این ماشین فرمانش و چرخش همه چیز سرجایش و همه چیز را چک نکرده باشم، مسافرت می خواهم بروم جاده کوهستانی بروم می گویم نکند الان من فرمان را بگردانم این جا لب دره است. فرمان را بگردانم ترمز ببرد، فرمان ببرد و ... من ته دره بروم. نمی توانم اعتماد کنم خیالم راحت نیست، این سفر را زهر مار می کند خوش نمی گذرد. آیا یک همچنین سفری خوش می گذرد؟ وقتی من می توانم با خیال راحت در سفرم استراحت کنم که به راننده و به ماشین به شرایط و به موقعیت اعتماد داشته باشم.

مجری:

استاد عواقب این کارشان پی بردن آن ها که مثلا حالا این شبهه ای که ایجاد می کنند، در بین مردم و در بین جامعه عواقبی دارد.

استاد عباسی:

دو حالت دارد، یعنی قطعا یا پی نبردند که دارند این طوری برخورد می کنند، و اشتباها، سهوا مثلا دارند خطا می کنند این طوری برخورد می کنند، یا پی بردند و دنبال همین هستند و اصلا بعضی از این آقایان آمده با مدل رفتارشان این را نشان می دهند آمده آرامش آدم ها را بهم بزند. آمده دینداری آدم ها را خدشه دار بکند. وقتی دائما به ایشان می گویی اعتماد نکن به این روحانی اعتماد نکن، به مرجع تقلید اعتماد نکن، به مذهبت اعتماد نکن، شاید اون هم دروغ بگوید.

ببینید وقتی قصه دروغگویی و یا کذب و این ها را تا اصحاب ائمه معصومین تا مثل زراره می برند می رسانند، برنامه می گذارند که زراره مثلا چطوری بوده است. این جا اگر شما رساندید، تا یک قدمی امام شما آمدی اشکال وارد کردی به خود امام از کجا معلوم اشکال وارد نکنی. کما این که بعضی از این ها به همین جا رسیدند. نسبت به روایت امام گفتند نه ما باید خیلی از مسائل را با عقل خودمان بررسی کنیم روایات معلوم نیست چه است، این ها که کتاب است و اصلا از کجا معلوم امام این را گفته است و اگر گفته از کجا معلوم این طوری باشد.

مجری:

استاد ببخشید الان این روایت های را که شما فرمودید با سندش هم برای بینندگان عزیز ذکر کردید، نظری نسبت به این روایت ها دارند یا اصلا مطالعه نکردند و اصلا همچنین روایت های را در کتب شان ندیدند.

استاد عباسی:

یا ندیدند یا سعی می کنند خودشان را به ندیدن بزنند، یعنی می آیند طوری وانمود می کنند که بگویند ما یک روایت پیدا کردیم این روایت را علماء و آخوندها از شما پنهان کردند، و آن روایت این است که ماه رمضان باید سی روزه باشد و ما به یک کشف مهم رسیدیم و آن این که همه این اختلاف ها کنار برود همه سی روز روزه بگیرید ماه تمام بشود و با خیال راحت همه سی روز روزه بگیرید این ها هم تا به حال به شما نگفته اند به خاطر این که می خواستند شما به دفتر مرجع تقلید زنگ بزنی و بپرسی عید شده یا نشده است. در سایتش بروی ببینی عید فطر شده است یا نه. این ها (العیاذ بالله) می خواهند شما را سر کار بگذارند می خواهند یک دم و دستگاهی داشته باشند شما مدام و شب عید فطر به سایتش بروی چک کنی ببینی عید شد یا نشده است. مراجعه به این ها داشته باشی. این چه حرف های است که می زنید این را دور بریزید. مرجع تقلیدی که پنجاه سال، شصت سال به خاطر خدا زحمت کشیده و اهل عبادت و تقوا است این کارها را نمی کند.

احیانا اگر کسی این ویژگی ها را ندارد چرا اصلا از او تقلید می کنید؟ شما می گویی من یک کسی را می شناسم ادعای مرجعیت دارد این ویژگی ها را هم ندارد، پس چرا ازش تقلید می کنی؟ برو بگرد آن کسی که با تقوا است پیدا بکن، آن که ساده زیست است پیدا بکن، آن که با تقوا است پیدا کن، آن که عالم تر است پیدا کن، ولی اگر این ها را پیدا کردی واقعا دیگر این همه حرف های مسخره که می گویند مثلا شش نفر بیشتر کانال تلگرام و یا ایتای فلان مرجع و عالم را بازدید بکنند یا نکنند چه تأثیری در عالم می گذارد و چه تأثیری در زندگی آن ها می گذارد؟

شما می گویید این ها نمی آیند قصه را حل کنند بگویند سی روز تمام بشود و برود، کار را سخت کردند گروه درست می کنند، بله گروه رؤیت هلال در جاهای مختلف مؤمنین، اولا که همه مؤمنین وظیفه دارند بروند ببینند، همه مؤمنین وظیفه دارند برای رؤیت هلال تلاش بکنند به خاطر که خیلی از امور دینی شان مربوط به آن است. شما می خواهی غذا بخوری نمی خواهی نگاه کنی که مثلا سفره ای که انداختی آلوده است یا تمیز است. نمی خواهی نگاه کنی ظرفی که در آن می خواهی غذا بخوری تمیز است یا تمیز نیست. بهترین غذا را درست کردی نمی خواهی نگاه کنی این ظرف تمیز است یا تمیز نیست من که غذا داخلش ریختم مسموم می شوم یا نمی شوم.

الان شما می خواهی نماز بخوانی، روزه بگیری، حج بروی و این کارهای عبادی دیگری انجام بدهی نباید ببینی الان اصلا ماه ذی الحجه شده یا نشده است، ماه شوال شروع شده عید فطر است یا نه، روزه بگیرم یا نگیرم. این ها چیزهای است که همه باید این کار را انجام بدهند، همه کار را انجام نمی دهند ما در مغازه مان هستیم مشغول کارهای روز مره زندگی مان هستیم باید کسانی را مراجع بفرستند، باید گروههای را بفرستند تیم های را بفرستند که بروند نگاه کنند، رؤیت کنند، رصد کنند هلال ماه را ببینند و به بقیه هم اعلام بکنند.

باز این جا به جای که ممنون باشد می گوید آقا نگاه کن گروه فرستادند چقدر پول خرج کردند بروید ببینید ماه را پیدا می کنید یانه، مگر ماه گم شده بود که پیدا بشود. ماه گم نشده بود که برویم پیدا کنیم. پیدا کردن ماه یعنی دیدن ماه، نه این که رفتند ماه را پیدا کنند. ماه گم نشده رؤیت هلال واجب شرعی است که بگوید این ماه وارد شده عید فطر است یا ماه وارد نشده است. رؤیت هلال مسئله است و برای این کار گروه گذاشتند به جای این که شما خودت زحمت بکشی و این کار را بکنی یک گروهی دارد می رود این کار را انجام می دهد.

این مدلی که ما می خواهیم به همه اشکال بگیریم، می خواهیم همه چیز را مثلا زیر سوال ببریم، آقا گروه گذاشتند این گروه آن جا می رود، نه ماه گم شده، نه گروه بی کار است که برود این کار را انجام بدهد. وظیفه شرعی همه ما و شما بود که این کار را انجام بدهیم انجام ندادیم حالا مرجع تقلید گروه موثقی را در شهرهای مختلف تعیین کرده است که بروند رؤیت هلال را ببینند. و این هم بر اساس دستور امام معصوم است اگر هزار سال از الان هم که 1401 هجری شمسی است بگذرد و 2401 شمسی بشود امکاناتی بیاید که بتواند با اسباب نجوم و این ها مثلا زوم بکند، بگوید دقیقا الان ماه کجا قرار دارد، بازهم ملاک شرعی رؤیت است. اگر استنباط مرجع تقلید این که ملاک شرعی برای روزه گرفتن و افطار رؤیت هلال است اگر ملاک شرعی این است فرقی نمی کند که شما با اسباب نجومی می توانی بفهمی که ماه تولد پیدا کرده است یا تولد پیدا نکرده است. از طریق اسباب تلفن و این ها می توانی بفهمی که مثلا در آمریکا ماه را دیدند یا ندیدند روزه خوردند یا نخوردند ما همان کار را انجام بدهیم.

طبق ملاک شرعی، این ملاک شرعی باید انجام بشود ربطی هم به وسائل ندارد هرچیزی اقتضای خودش را دارد، یعنی اقتضای این مسئله شرعی این است، در جوامع و در موارد دیگر هم همین طوری است یعنی قوانینی برای مورد خاص می گوید در هر صورت می گوید من ماشینم بهترین ماشین تولیدی فلان شرکت اروپایی و این ها است در بهترین جاده ای اروپایی دارم حرکت می کنم ماشینم تقریبا تمام اتوماتیک است. الان می توانم در حالت مستی رانندگی کنم یانه؟ پلیس آن کشور می گوید نه بازهم نمی توانی رانندگی کنی، می گوید ای بابا پنجاه سال پیش هم همین بود که ما سوار درشکه و ماشین درب و داغون می شدیم، آن موقع هم می گفتند موقع که مست هستید نمی توانید رانندگی کنید. حالا پیشرفته ترین ماشین و مدل آمده مجهز است من اگر یک خرده ماشین را جابه جا رانندگی کنم به من هشدار می دهد و من را خبر می کند. جاده هم که بهترین جاده است، ماشین هم که بهترین ماشین است، ایمینی ماشین هم که بالا است حالا من در حالت مستی رانندگی کنم چه اتفاقی می افتد؟ می گوید نه ممنوع است و این ممنوعیت پنجاه سال در قوانین رانندگی دنیا بوده، پنجاه سال دیگر ماشینی بسازند که شما فقط فرمان را نگاه هم بکنی باز می گویند این قانون است شما پشت فرمان ماشین نمی توانی بشینی الا این که در سلامت و هوشیاری کامل باشی.

مجری:

بسیار عالی، خیلی متشکرم استاد عباسی عزیز از این که ما را به فیض رساندید، روشن شدیم خیلی سپاسگزارم. بینندگان عزیز به لحظات پایانی برنامه رسیدیم لب کلام و اصل مطلب در این برنامه رؤیت هلال ماه است که بسیار زیبا در این برنامه گفته شد، لحظات پایانی برنامه در شام میلاد با سعادت حضرت رضا (علیه السلام) است، خوش به سعادت آن کسانی که در جوار حضرت رضا (علیه السلام) مدفون هستند.

آنان که در جوار رضا آرمیده اند/ کفران نعمت است که بهشت آرزو کنند.

خوش به سعادتشان و خوش به سعادت ما که شیعه حضرت رضا (علیه السلام) هستیم در این شب عزیز بیاییم دعا کنیم که درهای آسمان به روی همه انسان ها باز است خدا را قسم بدهیم اقا امام رضا را قسم بدهیم که امام رضا تو برای ظهور امام زمان ما دعا کن، خدایا به حق محمد و آل محمد اللهم عجل لولیک الفرج. شما بینندگان عزیز و خودم را به خدای بزرگ و مهربان می سپارم یا علی مدد و خدا نگهدار همه شما.

منتخب شبکه

موارد بیشتر