راه روشن - مناظره و نقش آن در تبلیغ

عناوین بحث: شهادت، آیت الله رئیسی، تمدن شیعی، نشر مکتب اهل بیت (علیهم السلام)، منطق شیعه، جامعه اسلامی، حاکمیت اسلامی، رهبری، ولایت فقیه، سیاست و دیانت، مناظره دینی، مناظره سیاسی، صدا و سیما

استاد: حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابو القاسمی

مجری: آقای محمد تقی غضبانی

مجری:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَبِهِ نَسْتَعين، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم، عزیزان بیننده سلام وقت شما بخیر به شبکه جهانی حضرت ولی عصر خوش آمدید، برنامه راه روشن را از شبکه جهانی حضرت ولی عصر (عج الله تعالی فرجه الشریف) تقدیم حضور شما می کنیم.

امیدوارم که توفیق تان روز افزون باشد و با ما در دقایقی که در خدمت شما هستیم همراه باشید و ان شاءالله از محضر کارشناس عزیزمان جناب اقای دکتر ابو القاسمی همگی بهره مند بشویم خدمت استاد عرض سلامی داشته باشیم و توضیحات را خدمت شما خواهند داد، استاد عزیز سلام وقت شما بخیر خیلی خوش آمدید.

استاد ابوالقاسمی:

وعلیکم السلام ورحمة الله

أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اَلْحَمدُ للهِ رَبِّ العالَمین اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى ‌مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى وَ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى وَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ وَ ‌الْحَسَنِ الرِّضَا وَ الْحُسَيْنِ الْمُصَفَّى، وَ جَمِيعِ الْأَوْصِيَاءِ ‌مَصَابِيحِ الدُّجَى وَصلّ عَلیٰ مَنْ بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَي وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْاَرْضُ وَ السَّمَاءُ مَوْلانا صَاحِبَ العَصْرِ وَالزمَان

سلام عرض می کنم خدمت شما و همه بینندگان عزیز شبکه جهانی ولی عصر، امیدوارم هرکجا که هستند موفق و پیروز باشند. شهادت رئیس جمهور محترم حضرت آیت الله رئیسی را به همه بزرگواران تسلیت عرض می کنم در خدمت تان هستم.

مجری:

ما هم متقابلاً‌ عرض تسلیت را خدمت شما و بینندگان عزیز داریم هم حضرتعالی و هم بنده امکان این را نداشتیم تا الان در خدمت بینندگان عزیز باشیم اولاً بعد از آن حادثه غمناک این اولین برنامه ای است که ما در خدمت بینندگان هستیم. واقعاً باید حضور پر شور ملت سلحشور ایران را در تشییع جنازه این بزرگواران ارج نهاد.

هفته گذشته هم به همین علت توفیق این را نداشتیم در خدمت جناب آقای دکتر ابوالقاسمی باشیم ان شاءالله امروز بهره مند خواهیم شد. استاد امروز برای ما چه آوردید؟ موضوع ما در هفته های گذشته متنوع بود.

استاد ابوالقاسمی:

بسم الله الرحمن الرحیم اولاً یک مطلبی که بعد از شهادت آیت الله رئیسی کلاً عده ای مغفول قرار دادند، اگر تصور کنیم مقام معظم رهبری فرموده بودند بیایید و فضایل فلان شهید بزرگوار را مطرح کنید، ده تا ارگان اعلام آمادگی می کردند که ما حاضر هستیم، پای کار هستیم چنین و چنان خواهیم کرد. خدا رحمت کند شهید حاج قاسم سلیمانی بلافاصله برای ایشان بنیادی هم تشکیل شد. الان آیت الله رئیسی با این طرز فجیع به شهادت رسیدند ان شاء الله خدای متعال روحش را قرین اهل بیت قرار بدهد. طبیعتاً شروع کردند به نشر فضایل ایشان کارهای که انجام داده و زحماتی که کشید و حق هم است.

مقام معظم رهبری دستوری دادند چون این دستور در مورد اهل بیت (علیهم السلام) است باید هر روز صد بار تکرارش کنیم و گوش بدهیم آویزه گوش مان بشود چون وظیفه ما است، ما انقلاب کردیم انقلاب مان، انقلاب زیدی نیست انقلاب شیعه اثنی عشری است. بر خلاف آن های که می گویند نخیر انقلاب ما شیعی است و پرچم اسلام ناب را بلند کرده است، ما دنبال اسلام ناب هستیم اما اسلام ناب را هم از تشیع جدا نمی دانیم. بارها قبلاً عرض کردیم مقام معظم رهبری فرمودند تمدن شیعی، انقلاب شیعی این ها را نمی توانیم نا دیده بگیریم. بله ما می گوییم دنبال اسلام واقعی هستیم اگر کسی ادعای دارد با او بحث و گفتگو می کنیم.

اما مقام معظم رهبری چند روز قبل از شهادت آیت الله رئیسی به صراحت راجع به ترویج مقامات ائمه (علیهم السلام) در نزد بهشتیان صحبت کردند. عصاره صحبت های ایشان را در یک کلیپ تقریباً پنج دقیقه ای کردیم واقعاً مهم است یکبار دیگر ببینیم

مجری:

این کلیپ را ببینیم به نکاتی که جناب ابوالقاسمی فرمودند بیشتر دقت کنیم

کلیپ شماره یک از مقام معظم رهبری:

ما به عنوان شیعه، ما به عنوان مجموعه ای اهل تشیع یکی از وظایف بزرگ مان این است که ائمه خودمان را به دنیا معرفی کنیم. از سه بُعد راجع به زندگی ائمه (علیهم السلام) باید کار شود یکی از آن بُعد معنوی و الهی یعنی آن قداست، از جنبه قداست ائمه (علیهم السلام) از این نمی شود صرف نظر کرد، درباره اش باید صحبت بشود. منتها متقن صحبت شود گاهی حرف های زده می شود روایاتی به عنوان پشتیبان آن حرف ها آورده می شود ضعیف است. ما باید جنبه ملکوتی ائمه (علیهم السلام)، جنبه معنوی و عرشی ائمه را بیان کنیم این جزو چیزهایی نیست که ما درباره اش بخواهیم تقیه کنیم نه باید این ها را بگوییم جنبه معنوی و هر چه است. کما این که در مورد خود پیغمبر مسئله معصومیت شان، مسئله ارتباطات آن ها با خدای متعال، ارتباطات آن ها با فرشته ها، ولایت آن ها به آن معنای معنویش از این جنبه یک کار عالمانه قویِ خوبی باید انجام بگیرد.

جنبه دوم، جنبه کلمات و درس های این ها است همین که آقایان هم به آن اشاره کردید در زمینه های مختلف در زمینه مسائل زندگی، مسائل گوناگون مورد نیاز انسان،‌ اخلاقیات، معاشرت، دین و احکام ائمه ما حرف و مکتب دارند بیان بشود.

بخش سوم: مسئله سیاست است این ها هدف های بزرگی داشتند هدف عمده آن ها هم ایجاد جامعه اسلامی بود که ایجاد جامعه اسلامی بدون ایجاد حاکمیت اسلامی امکان پذیر نیست؛ پس دنبال حاکمیت اسلامی بودند یک بُعد مهم امامت این است امامت یعنی ریاست دین و دنیا، ریاست ماده و معنا، ماده اش عبارت از سیاست، اداره کشور و اداره حکومت و همه ائمه دنبال این بودند؛ یعنی بدون استثناء همه ائمه دنبال این بودند منتها با شیوه های مختلف در فصول مختلف با روش ها، با اهداف کوتاه مدت مختلف هدف بلند مدت یکی بود. هنر شما این است که این سه بخش را اولاً استخراج کنید و ثانیاً از زیاده گویی ها و حرف های غیر متقن این ها را تخلیص کنید ثالثاً با زبان سومیش مهم تر از همه است با زبان مناسب، با زبان روز، با زبان قابل فهم برای مخاطب غیر شیعه و حتی شیعه بعضی از جوان های خودمان دوری شان از این معارف کمتر از دوری غیر شیعه و غیر مسلمان نیست اطلاعی ندارند این ها را بیان کنید.

این باید به زبان روز و به زبان فنی با شیوه های درست باید به دنیا منعکس بشود. امروز ارتباط با دنیا کار آسانی شده است یعنی شما این جا می نشینید یک دکمه ای را فشار می دهید ده دقیقه وقت صرف می کنید در دورترین نقطه عالم در استرالیا،‌ در کانادا، در آمریکا و در فلان جا، هر کس که شما بخواهید حرف شما را می شنود. این خیلی چیز مهمی است از این شیوه باید استفاده بشود.

مجری:

استاد! کلیپ را دیدیم توضیحات شما را می شنویم.

استاد ابوالقاسمی:

کلیپ توضیح نیاز ندارد جلسه قبل که خدمت بزرگواران بودیم راجع به این کلیپ مفصل صحبت کردیم. آن کسانی که ادعای تبعیت از مقام معظم رهبری دارند باید به این فرمایشات توجه کنند و این فرمایشات را ‌آویزه گوش شان قرار بدهند و حتماً به این فرمایش عمل کنند. چگونه؟ الان شما با فلسطینی ها ارتباط دارید الان که وضعیت خیلی خراب است نمی شود چیزی گفت.

اما با آن کسانی که شما در سر تا سر دنیا ارتباط دارید باید آن ها را آگاه کنید در کنار مظلومیت فلسطینی ها، اهل بیت ما هم مظلوم هستند ما مظلومیت اهل بیت را هم باید بگوییم. رهبری این فرمایشات را شش سال قبل نگفتند. مثلاً بگوییم شش سال قبل گفتند درگیری غزه نبوده گفتند اهل بیت را بگویید الان درگیری غزه را هم بگویید. این برای اوج درگیری های غزه در این دوران است. خدا رحمت کند مرحوم شهید برونسی چند وقت از ایشان خبری نبود، همسرش نذر کرد تنها چیزی که داشت یک انگشتر بود داخل ضریح امام رضا (علیه السلام) بیاندازد که خبری از ایشان بیاید. همان روز خبر آمد که ایشان زخمی شده و در بیمارستان است. ایشان به دیدن شهید برونسی رفتند که آن موقع زخمی بود بعد از چند روز به منزل بر گشت صحبت شد همچنین نذری کردم.

شهید برونسی ارتباطش با اهل بیت خیلی قوی بود، در کتاب خاک های نرم کوشک این ماجرا را آورده است. ایشان گفت الان زمان جنگ است کاش در زمان جنگ این نذرت را برای جبهه ها انجام می دادی. زمان جنگ است جبهه ها به کمک نیاز دارند به جای حرم امام رضا برای جبهه نذر می کرد. همان شب یا فردایش خواب امام رضا (علیه السلام) را می بیند می فرمایند جبهه جای خودش، نذر حرم ما هم جای خودش!

جنگ غزه با همه چیزهایی که باید بگوییم وظیفه داریم مظلومیت اهل غزه، فشاری که به آن ها می آید و تلاش های که می کنند همه را باید بگوییم اهل بیت را هم باید بگوییم این مانعة الجمع نیست هر دو را باید بگوییم. اساساً اگر اهل بیت نبودند ضد ظلم نمی شدیم ضد ظلم که هیچی موحد نمی شدیم

(سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يصِفُونَ * إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ)

منزه است خداوند از آنچه توصيف می ‌کنند، مگر بندگان مخلص خدا!

سوره صافات (37): آیات 159 و 160

توحید را باید از (عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ) گرفت مبارزه با ظلم را هم باید از آن ها یاد گرفت و همه این ها لذا این دستور مقام معظم رهبری حتماً باید انجام بشود و آن کسانی که ادعای پیروی از ایشان دارند حتماً این کار را انجام بدهند اگر رسانه ای دارند حتماً از رسانه شان استفاده کنند اگر ندارند دنبال رسانه و انجام این کار بروند این مقدمه ای بود می خواستم عرض کنم.

اما بحثی که در این جلسه خدمت بزرگواران هستیم خبری بود که روز سوم خرداد نشر داده شد توضیحات آقای جبلی درباره برگزاری مناظره های ریاست جمهوری. رئیس صدا و سیما گفت حتماً مناظره یکی از ساختارهای مهم در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری است. یعنی یکی از مدل های رسانه ای تبلیغ مناظره است. ما مناظره را داخل تبلیغ بدانیم این را مکمل فرمایشات مقام معظم رهبری می گذارم، همان طوری که در رسانه می توان به صورت منولوک یک نفر به تنهایی صحبت کنم و فضایل اهل بیت را بگویم یا اثبات کنم اگر من به تنهایی گفتم و اثبات کردم تأثیرش بیشتر است یا در تقابل با یک منکر اثبات کنم.

مجری:

طبیعتاً در همان تقابل است.

استاد ابوالقاسمی:

به تنهایی ثابت کنم می گویند ثابت کردی شاید طرف مقابل هم بیاید یک حرف های بزند اما وقتی طرف مقابلی آمد جلوی من نشست نتوانست جوابی بدهد همه یقین می کنند که الان من ارتباط ائمه با ملائکه را ثابت کردم دیگر مو لای درزش نمی رود. عصمت ائمه را با آیه تطهیر ثابت کردم دیگر مو لای درزش نمی رود. رئیس صدا و سیما گفت حتماً مناظره یکی از ساختارهای مهم در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری است و به نظرم مناظره هایی را خواهیم داشت که به شکلی مؤثرتر و به دور از آسیب های که مناظره های ریاست جمهوری در دوره های قبل از آن ها رنج می برد برگزار می شود.

دوره های قبلی آسیب هم داشته است یعنی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی مناظره ریاست جمهوری برگزار شد آسیب هم داشته ولی نه ما باز هم انجام می دهیم چرا؟ چون یکی از روش های مهم تبلیغ است. ما از این چه می فهمیم؟

مجری:

این جا و در این عرصه هم نباید بترسیم

استاد ابو القاسمی:

سوال حساسیت مردم به صورت عمومی (دیندارها را خیلی نمی گوییم) حساسیت مردم روی بحث های سیاسی بیشتر است یا بحث های دینی؟ تماماً سیاسی ها بیشتر است. در سیاسی ها به سر و کله همدیگر می زنند. دینی ها با هم رفیق می شوند حل می کنند اما در سیاسی ها نه دشمنی ها بیشتر می شود.

در سیاسی ها مناظره ریاست جمهوری با وجود تمام آسیب های که داشت برگزار می شود اما مناظرات دینی بر گزار نمی شود. این را نمی فهمیم چرا؟ ادعاهای دارند این ادعاها این است که مقام معظم رهبری نسبت به مناظرات دینی در صدا و سیما یا در رسانه یک سری مخالفت های دارد. اول ببینیم آیا مقام معظم رهبری در مورد مناظره سیاسی در رسانه صحبت کرده یا نه؟ ایشان یک سخنرانی دارند در سایت رهبری معظم انقلاب به صراحت در آن جا موضع گیری مخالف خودشان را نسبت به مناظرات اعلام کردند.

در سایت Leader بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی کشور 6 آبان 1388 "خیلی چیزها با اعلام درست نمی شود با کار درست می شود. با حرف درست نمی شود حرف، جنجالی سازی تبلیغاتی و لفاظی هیچ کمکی به حل مشکلات نمی کند. همچنان که شما دیدید در قضایای تبلیغات انتخاباتی باید بیست روز تا ... شروع شود"

بعد این مطلب را می گوید: "این را هم شما خیال نکنید که حالا بنده چون رئیس صدا و سیما را انتخاب می کنم همه برنامه های صدا و سیما را می آورند دانه دانه بنده نگاه می کنم امضاء کنم نخیر از خیلی از برنامه های صدا و سیما بنده راضی هم نیستم. از جمله راضی نبودم که از سه ماه قبل از انتخابات 22 خرداد از ماه اسفند بلکه زودتر از اسفند بعضی از سفرهای تبلیغاتی و حرف های که زده شد و تظاهراتی که می شد و مجادلاتی که انجام می گرفت از تلویزیون پخش شود. که متأسفانه در تلویزیون پخش شد به خاطر همین یعنی ما آزاد اندیش هستیم، این ها توهم است این جنجال آفرینی در داخل کشور است. جنجال فکری غیر از مباحثات صحیح است بنده گفتم کرسی آزاد فکری را در دانشگاه ها به وجود بیاورید."

شما جوان ها چرا به وجود نیاوردید؟ بحث سر سیاسی است یا دینی؟ بحث سیاسی است.

می فرماید من گفتم بحث های مناظره ای در دانشگاه ها باشد شما کرسی آزاد فکری سیاسی و کرسی آزاد فکری معرفتی را در دانشگاه تهران، دانشگاه شریف و دانشگاه امیر کبیر به وجود بیاورید. چند نفر دانشجو بروند آن جا حرف شان را بزنند حرف همدیگر را نقد کنند با همدیگر مجادله کنند حق، آن جا خودش را نمایان خواهد کرد. حق این طوری نمایان نمی شود که یک کسی انتقادی را پرتاب بکند.

می گویند "جای این مناظرات در تلویزیون نبوده این طوری که حق درست فهمیده نمی شود. این جا فضای آشفته ذهنی با لفاظی ها هیچ کمکی به پیشرفت کشور نمی کند. شما تجربه این پدر پیرتان را در این زمینه داشته باشید. آنی که به پیشرفت کشور کمک می کند آزادی واقعی فکرها است یعنی آزادانه فکر کردن، آزادانه مطرح کردن، از هُو و جنجال نترسیدن به تشویق و تحریض این و آن هم نگاه نکردن" به صراحت می گویند جای این مناظرات آن مدلی در صدا و سیما نبود و من مخالف بودم.

ما بگوییم رهبری گفتند مناظرات در صدا و سیما نباشد دیگر صدا و سیما حق ندارد این کار را انجام بدهد واقعاً این است؟ این طور باید بیاییم صحبت کنیم بگوییم رهبری یک جا فرمودند مناظره در صدا و سیما نباید باشد پس ما چرا مناظرات سیاسی می گذاریم؟ این اشتباه است. این یکی از فرمایشات ایشان بود.

عبارت دیگری در مورد مناظرات سیاسی و رسانه ای دارند دقیق از روی عبارت برای بزرگواران بخوانم می فرمایند "مناظرات سیاسی رؤسا مردم را ناراحت می کند اصلاً نباید مردم از این ها با خبر بشوند. در زمینه همکاری های با قوا و دولتمردان دو نکته دیگر هم است که آن را هم عرض می کنم. به تجربه در طول این سال های متمادی ثابت شد که درگیری ها و منازعات و مجادلات در صدر برای افکار عمومی زیانبخش است. مردم را ناراحت می کند حق را بیان کنید اما توقع ندارم که با هم مجادله کنید گریبان یکدیگر را بگیرید. این را مردم هیچ دوست نمی دارند و تشنج در رئوس دستگاه ها بخصوص مردم را اذیت و ناراحت می کند."

پس یک: مناظرات سیاسی در رسانه ممنوع. دو: مناظرات سیاسی مسئولین جلوی مردم، مردم با خبر بشوند مطلقا ممنوع.

عبارت دیگر "این غیر از جناح بندی، موضع گیری، جنجال و مناقشه سیاسی است. مناقشه سیاسی از این پرهیز کنید مناقشه سیاسی نکنید."

یا جای دیگر "از ورود در مناقشات جناحی و حزبی پرهیز کنید."

عبارت دیگر "از مناقشات سیاسی نهی کردم اما نهیی که کردم هدف دارم می خواهم شما از مسائل اساسی تر غافل نشوید. یک بار می آیید یک مسئله ای را شما در مناقشه سیاسی مطرح می کنید یک دعوایی مطرح می کنید یک مسئله مهم تر و اصلی تر مغفول واقع می شود. چون این جنجال رسانه ای شده است طرف در رسانه مطرحش کرده است شما از یک مسئله جدی تر غافل می شوید."

لذا یک صحبت بسیار مهمی مقام معظم رهبری دارند در آن می فرمایند مناظرات به نظر من اول در جو علمی برگزار بشود و بعد در رسانه ها انجام بشود. یعنی در ابتدا مناظره انجام بدهند وقتی مناظره انجام دادند سوء استفاده ها از آن نشد آن موقع پخش کنند.

"یکی از چیزهایی که در ایجاد قوت در کشور مؤثر است و کشور را قوی می کند اتحاد ملی است. خوب دقت کنید سر چیزهای جزئی تنازع نباید انجام بگیرد اختلاف نظر است در این اختلاف نظرها مباحثه و مناظره خوب است اما منازعه خوب نیست. مناظره کنند، حرف بزنند، بحث کنند در دانشگاه، در حوزه، در رسانه های عمومی با ادب با حفظ حرمت دیگران استدلال کنند این خوب است اما منازعه کردن خوب نیست."

این تقریباً آخرین فرمایش ایشان بود در سایت مقام معظم رهبری است به صراحت گفتند در رسانه هم باشد خوب دقت کنید دانشگاه، حوزه و رسانه ما در حوزه سر چه بحث می کنیم؟ به دین مربوط می شود اگر یک چیزی به دین مربوط نشود من در حوزه راجع به آن بحث می کنم؟ نمی شود این در سایت مقام معظم رهبری سال 1401 وحدت ملی آمده است.

"سر چیزهای جزئی تنازع نباید انجام بگیرد اختلاف نظر است در این اختلاف نظرها مباحثه و مناظره خوب است. منازعه خوب نیست" خوب دقت اولاً ایشان می گویند بحث ها را روی جزئیات خیلی نبرید در رسانه نباشد و جزئیات نباشد چون یک مرتبه یکی سر جزئیات می برد. سر چه باشد؟ "بحث باید سر مسائل اصلی باشد اگر در جزئیات هم می خواهید بحث کنید در دانشگاه ها و حوزه بحث کنید حتی رسانه های عمومی، اما با ادب و حفظ حرمت دیگران. استدلال کنند این مهم است "این خوب است اما منازعه کردن،‌ دشمنی کردن،‌ دهان را به حرف نا شایست آلودن این ها خوب نیست اتحاد کمک می کند."

پس مقام معظم رهبری با اصل مناظره در رسانه مشکل ندارند قبلاً گفته بودند در رسانه نباشد آنی که برگزار شده یک سری شرایط بدی داشت با توجه به آن شرایط گفتند نه؛ اینی که الان دارند می گویند انجام بشود یک شرایط دیگری دارد با این شرایط می گویند خوب است.

پس بحث سر مناظره نیست آقا در آن سخنرانی شان گفتند مناظره سیاسی نباید بشود بله کلمه مناظره را به کار بردند سیاسیش هم گفتند اما آیا مناظره سیاسی مقصود است؟ یک چیزی داریم فارسیش را صحبت بکنیم خیلی هم ساده است اگر من به شما بگویم این سیب را نخورید چون ترش است یا بگویم شما سیب نخورید ترش است از این چند تا مطلب فهمیده می شود.

یک: این که اگر چیز دیگری هم ترش بود من حق خوردن ندارم نباید بخورم به چه دلیل؟ به این دلیل این سیب را نخور ترش است حالا اگر یک سیبی شیرین بود می شود خورد؟ علت، ترشی است من گفتم سیب پس سیب را نباید بخورید نه من گفتم چون ترش است تعلیل آوردم. وقتی تعلیل ‌آوردم دیگر آن سیب ملاک نیست پرتقال هم باشد همین است سیبی هم باشد شیرین باشد می شود خورد. یک قاعده ای است همه عقلاء می فهمند در درک فهم کلام عقلاء و دیگران تأثیر گذار است وقتی یک علتی در کلام می آورد آن علت مهم است. دیگر به موضوع کلام نگاه نمی کنند. موضوع مناظره بود پس مناظره ممنوع است نه مناظره یک سری خصوصیت های گاهی اوقات داشته آن ممنوع بوده است.

مجری:

که در واقع منازعات سیاسی آن بخش است

استاد ابوالقاسمی:

اگر بنا باشد ملا لغتی نگاه کنیم همین الان مسئولین صدا و سیما را باید توبیخ کرد. رهبری گفت مناظره سیاسی ممنوع این گفت نه ملا لغتی نگاه نکن عقلائی فرمایشات رهبر معظم را نگاه کن. عبارت دیگر "اختلاف فکری ممکن است وجود داشته باشد ایرادی هم ندارد نباید به کشمکش برسد. این که ما به بعضی از کسانی که بر ضد اعتقادات مردم (دینی) بر ضد حقایق موجود جامعه، بر ضد تاریخ صحیح قلم فرسایی های اغوا گر می کند اعتراض می کنیم به خاطر همین است. والا ما با بیان آزاد مسئله مشکلی نداریم، بنده به معنای حقیقی و وسیع کلمه معتقد به آزادی بیان هستم. منتها بعضی از حرف ها جایش در منبرهای عمومی نیست" بعضی از حرف ها نه همه شان چرا؟ توضیحش را بعداً می دهند چرا این که می گویند بعضی از حرف ها جایش آن جا نیست دقیقاً‌ علتش را در صحبت دیگری مطرح کردند.

"جایش در مباحث تخصصی است بله چند نفر فقیه بنشینند چند نفر حقوقدان بنشینند، چند نفر فیلسوف بنشینند، چند نفر جامعه شناس بنشینند درباره اساسی ترین مسائل (نگاه کنید این جا چه می گویند؟) و درباره اصل توحید با هم بحث کنند. از توحید شروع کنید یکی رد کند یکی قبول کند یکی استدلال کند"

این جایش خیلی مهم است "بعد هم پخش بشود و جلوی چشم مردم قرار بگیرد، اما در محافل تخصصی این کار باید انجام بگیرد." حتی اگر نشستید با دیگری در زمینه توحید مناظره کردید دینی، سیاسی یا اقتصادی می شود؟

مجری:

طبیعتاً‌ دینی است

استاد ابوالقاسمی:

می فرمایند پخش بشود جلوی مردم هم قرار بگیرد کجا پخشش کنیم؟ مردم آخرش باید با خبر بشوند پس مشکل این است (خوب دقت کنید) بعضی حرف ها جایش منبرهای عمومی نیست بعد می فرمایند جلوی چشم مردم قرار بگیرد این تناقض است؟ نه، برخی از حرف ها جایش در منبرهای عمومی نیست بعد می فرمایند بعد هم پخش بشود جلوی چشم مردم قرار بگیرد.

آقا این که تناقض می شود نه تناقض نیست چرا؟ چون یک علتی فرمودند در یک سخنرانی دیگر آن علت دقیقاً مشکل را حل می کند علت چیست؟ ماجرای مار و مار را تعریف می کنند ببینیم چه گفتند؟

مجری:

همان ماجرای معروف که یکی شکل مار را کشیده و دیگری مار نوشته است.

استاد ابو القاسمی:

بله، احسنت. "والا در جلسات عمومی و در صدا و سیما دو نفر بیایند بحث کنند آن کسی که حق است لزوماً غلبه نخواهد کرد. آن کسی غلبه خواهد کرد که بیشتر عیاری کار دستش است و می تواند بازیگری کند مثل قضیه عکس مار و اسم مار. گفت کدام یکی مار است مردم با اشاره به عکس مار گفتند معلوم است مار این است، بنابراین آزاد اندیشی در جلسات تخصصی متناسب با هر بحثی باید باشد در محیط های عمومی جای آن بحث ها و مناظره ها نیست."

یعنی چه؟ یعنی در صدا و سیما مناظره پخش نشود؟ چرا پخش بشود اما چه مناظره ای؟ مناظره ای که یکی در آن عیاری نکند. مناظره طوری انجام بشود که در آن عیاری و بازیگری در نیاورد بحث علمی باشد از توحید گرفته تا بقیه مسائل در صدا و سیما فرمودند اشکالی ندارد. مشکل این است که یک نفری آن جا می آید بازیگری، سر و صدا و چنین و چنان می کند حق آن جا گم می شود. مقام معظم رهبری نگرانی شان از مناظره نیست نگرانی شان از گم شدن حق است.

آن وقت آقایان با جلوگیری از مناظره یا حتی نشر مناظراتی که قبلاً‌ صورت گرفته است دارند حق را گم می کنند. می گوید فرمود سیب نخور چون ترش است این ها دارند یک قوطی شیشه آبلیمو در حلق طرف می ریزند نه گفت سیب نخور چون ترش است اما یک شیشه آبلیمو بخور. فرمودند نباید عیاری بشود که حق گم بشود شما با جلوگیری از مناظرات دارید حق را کاملاً گم می کنید. جوان شیعه ای که در ایران نمی داند غدیر چه است یا یک دانه صحبت به گوشش خورده است دوستی است می خواهید چه کارش کنید؟ جوان شیعه ای که در ایران ماجرای شهادت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) را نمی داند. اصلاً‌ این ها را وِل کن راجع به حجاب یک مناظره درست علمی در صدا و سیما برای حجاب بگذارید. آن وقت به جای این که مناظره علمی در حجاب بگذارند مناظره عیاری گذاشتند دو تا مناظره گذاشتند همه دیدیم مناظره اش، مناظره بازیگری بود. آن مناظرات علمی نبود.

من نمی فهمم واقعاً‌ این ها چه مدلی دارند فکر می کنند؟ فرمایشات مقام معظم رهبری واقعاً روشن چهار تا جمله را کنار همدیگر بگذار می فهمید چه دارند می گویند، این قدر سخت است و این قدر تحلیل برای شما مشکل است؟ یا نمی خواهید؟ پس از یک طرف می فرمایند بعد هم پخش بشود جلوی چشم مردم قرار بگیرد.

یک سوال: مناظرات شیعه و سنی در مؤسسه مذاهب بین علمای شیعه و سنی چندین سال تخصصی برگزار شده است چند سال درخواست کردیم این ها را پخش کنید می گویند نه این ها را پخش نمی کنیم. آقا دستور مقام معظم رهبری است بعد هم پخش بشود جلوی چشم مردم قرار بگیرد از این واضح تر بگوییم؟ الان در ششصد تا پَستو پنهان شده است. تازه ما رفتیم گفتند این فیلم ها مال بیست، سی سال قبل است کیفیت ها پایین بود احتمالاً همه اش از بین رفته است این چه کاری است شما دارید می کنید؟ واقعاً‌ این تبعیت از مقام معظم رهبری است یا ملا لغتی بازی در آوردن و ایرادات بنی اسرائیلی مدل بنی اسرائیلی رفتار کردن است.

این ها یک بخشی از فرمایشات ایشان در مورد مناظره است ان شاء الله باقیش را خدمت تان مطرح خواهیم کرد.

(میان برنامه)

مجری:

صلی الله علیک یا مولای یا صاحب العصر والزمان. استاد مباحث مناظره، مباحث خیلی مفیدی است اتفاقاً‌ در روایات هم خیلی به شیوه مناظره اشاره می شود. همان طور که شما فرمودید برخی می گویند مقام معظم رهبری قبلاً‌ گفتند این تنش ها ایجاد نشود ولی چرا این کار انجام می شود؟ پس حتماً این مباحث رعایت می شود که خودشان هم ادامه می دهند. همان طور که شما فرمودید روزی ببینیم مناظرات دینی پخش بشود و بشود حق را منتقل کرد همه ببینند و استفاده کنند.

این هم در پی بحث استبصار شما در آماری که حدود دو، سه جلسه پیش فرمودید چقدر از این های که به راه حق هدایت شدند و مستبصر شدند همین اطلاعات و مباحثی که شما فرمودید حقیقت را در یک جایی گفتند او شنیده رفت بررسی کرد و راه حق را پیدا کرده است چه حیف با وجود این که، این امکانات است این رسانه ها در اختیار ما است برخی مانع می شوند که حق و حقیقت روشن بشود در خدمت شما هستیم.

استاد ابوالقاسمی:

یک سری قیود و صحبت های از مقام معظم رهبری داریم که در این صحبت ها نکات بسیار مهمی بوده است، از جمله یکی از سخنرانی های آن بزرگوار در حضور معلمان استان خراسان شمالی بود. بیانات در دیدار معلمان و اساتید دانشگاه های خراسان شمالی در تاریخ 20/ 7/ 1391 در این جا راجع به این که چگونه باید برخورد کنیم صحبت می کنند. می فرمایند دسته جات مختلف طرفدار این و طرفدار آن اگر با حلم با هم برخورد کنند خیلی اوضاع بهتر خواهد شد با حلم برخورد کنند. به معنای اغماض کردن از بدی ها و زشتی ها نیست به معنای بی اعتنایی کردن به اصالت ها و ارزش های مورد اعتقاد ما نیست. نوع برخورد مورد نظر است

(ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِي أَحْسَنُ)

با حکمت و اندرز نيکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نيکوتر است، استدلال و مناظره کن!

سوره نحل (16): آیه 125

مجادله ای با دیگری هم که بر سر یک اعتقاد است بر سر یک مسئله مهم اتفاق می افتد آن هم (بِالَّتِي هِي أَحْسَنُ) باشد. باید به بهترین مدل مناظره کنیم در این هیچ مشکلی ندارند می گویند بله مجادله هم باشد اما (بِالَّتِي هِي أَحْسَنُ) باشد، یعنی ایشان به هیچ وجه با مناظره مشکلی ندارند. حتی گفتیم با مناظره در رسانه مشکلی نداشتند.

ما باید بدی ها و زشتی ها را ثابت کنیم ما از بدی ها و زشتی ها نباید اغماض کنیم باید این ها را بیان کنیم حالا یک جایی است مجادله ای می خواهیم با طرف مقابل انجام بدهیم بدی ها و زشتی ها را اثبات کنیم چطوری؟ (بِالَّتِي هِي أَحْسَنُ) حتی می فرمایند "ما در مقابل کارگران با کمونیست ها مناظراتی داشتیم" این خاطره ای است آقای اسد الله بادامچیان از ایشان نقل می کند.

در خاطره ای از آقای اسد الله بادامچیان درباره ماجرای مجادله کمونیست ها با آیت الله خامنه ای در روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی ایران. آقا سوال مگر خود مقام معظم رهبری نگفتند جلوی عوام نباید مناظره بشود؟ اگر بخواهیم ملا لغتی جلو برویم جلوی کارگرها مناظره کردند نه این جا یک نفری آمد که این یک نفر جلوی عیاری آن ها را بگیرد جلوی بازیگری آن ها را می گیرد. اگر یک جایی است رقیبش نمی تواند جلوی عیاری او را بگیرد در این جا نباید به طرف مقابل فرصت بدهیم بیاید در رسانه بازی در بیاورد. اما اگر یک رقیبی دارد جلوی شان را می گیرد این مهم نیست. سوال: مناظره با کمونیست ها سر چه بود؟ اساس اختلاف ما سر چه است؟ سر عقیده اصلی توحید و بقیه مسائل است.

خود مقام معظم رهبری، اعتقادی جلوی عوام مناظره کردند یک عده می گویند نه ایشان این کار را نهی کرده است.

جای دیگر می فرمایند "مناظرات فایده اش برای ملت های عظیم تماشاگر است مثلاً می گویند یک سری مجادلاتی ما با آمریکا داریم مجادله سیاسی است، یک مجموعه عظیمی تماشاگر دارد. تماشاگرها چه کسانی هستند؟ ملت ها که دارند نگاه می کنند تأثیری که در روی ملت ها می گذارد برای قدرت استکباری آمریکا از هر زهری تلخ تر است."

یعنی چه؟ بر عکس آنی که آقایان ادعا می کنند می گویند مناظره نباید برای عموم باشد آن جا دیدیم اول گفتند مناظره باید بین متخصصین بشود بعداً نشر داده بشود این جا می گویند فایده این مناظرات برای عوام است. طرف اگر متخصص است اگر مثل نمرود باشد می داند خدا نیست. نمرودی که خودش می داند من خدا نیستم با او مناظره کنم قانعش کنم نه تو خدا نیستی او که می دانست.

فایده مناظره برای چه کسی است؟ برای مردم است پس این مناظرات اساساً فایده اش برای مردم است مقام معظم رهبری گفتند مناظره به آن دلیل که من می گویم خصوصی باشد بعداً بین مردم نشر داده بشود چرا؟ چون اساساً فایده اش مال مردم است. می گویند نه مردم نباید این مناظرات را ببینند خوب نیست این که دقیقاً ضد فرمایشات رهبری می شود.

عبارت دیگر "اگر با دشمن مناظره نکنید و کنار بکشید او بد عهدی می کند دشمن یک دشمنی است اگر شما در این بحث ها و مجادله ها کوتاه بیاید تنازل کند او بد عهدی می کند در هر موضوعی باشد. اما یک مطلبی است جلسات مجادله و مناظره باید بدون توهین باشد و طرفین هم علما باشند که یک سودی برای مردم داشته باشد."

آقا علما یعنی چه؟ یعنی دو طرف مرجع تقلید باشند؟ نه به سطحی باشد مشخص بشود این تفکر بر آن تفکر غالب شد، اگر واقعاً یک طرف هیچ علم ندارد این جا چیزی ثابت نمی شود. یعنی یک طرف فقط دارد بد گویی می کند حداقل یک ذره حرف علمی بزند.

"مناظرات باید بین علما باشد... احترام به دیگران، حدود دیگران، حقوق دیگران و حرمت افکار و عقاید آن ها را نگه دارند. بحث و مجادله را برای مجالس علمی بگذارند علما و اهل فهم می خواهند بنشینند مباحثات مذهبی کنند بکنند. مباحثه مذهبی عالمانه و در محافل علمی با بد گویی به یکدیگر در علن در سطح افکار عمومی، در مخاطبه با افکاری که قدرت تجزیه و تحلیل علمی ندارند فرق می کند."

دوباره این جا همان بحث تحلیل علمی را می آورند می گوید یک عده توانایی تجزیه و تحلیل علمی ندارند تا ببیند این به آن فحش داد جنگ شروع شد متوجه نمی شود چه است؟ اما باید یک جوری برقرار بشود این مناظره به سمت درگیری و فحاشی نباشد بحث علمی باشد "این را باید علما مهار کنند. مسئولان باید مهار کنند" مناظره بین علما چه ربطی به مسئولان دارد؟

مجری:

دقیقاً همان مناظره دینی است که باید علنی بشود.

استاد ابوالقاسمی:

یعنی یک مناظره ای است که باید به مردم منتقل بشود انتقالش به مردم کار مسئولین است. "همه گروه های مسلمان در این مورد وظیفه دارند. شیعه هم وظیفه دارد سنی هم وظیفه دارد."

مجری:

خیلی واضح و زیبا

استاد ابو القاسمی:

نکته دیگر قبلاً عرض کردیم "مجادله در همه زمینه های دینی باشد تعصب افروزی نشود." تعصب افروزی یعنی چه؟ یعنی من بدون هیچ دلیل علمی فقط لجاجت کنم. این را من تکرار و تأکید می کنم به همه می گویم این غلط است که ما به نام ایمان اسلامی یا ایمان مذهبی حرفی بزنیم، کاری بکنیم که تعصب های فرقه ای را دائم مشتعل کنیم. همه را به جان هم بیاندازیم قضیه اصلاً این طور نیست به ایمان خودتان پایبند باشید با هر کسی هم که از لحاظ ایمان مذهبی یا دینی با شما مخالف است بحث بکنید مجادله بکنید استدلال بکنید و منطق بکنید و او را به فکر خودتان معتقد بکنید اما تعصب افروزی نکنید."

(وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِي أَحْسَنُ) این قرآن است چرا یک عده ای نمی فهمند من نمی دانم می گوید او را به فکر خودت معتقد کن الان من شیعه هستم مجادله کنم طرف مقابل را هم به فکر خودم معتقد کنم اشکال دارد؟ دیگر از این واضح تر

مجری:

از فهوای کلام کاملاً همین واضح است.

استاد ابوالقاسمی:

کلیپ اولی که پخش کردیم می فرمایند باید برای غیر مسلمان ها و غیر شیعیان در سر تا سر دنیا اثبات بکنیم تقیه هم نکنیم چه را؟ ولایت الهی ائمه را وقتی ثابت کردم تمام شد شیعه شده، چرا آقایان یک حرف های نسبت می دهند نمی فهمیم این ها ولی فقیه شیعی را با یک حاکم زیدی اشتباه گرفتند. اصلاً‌ ولایت فقیه بر گرفته از روایات معصومین و بر گرفته از ولایت الهی معصوم است.

آقایان یک جوری تحلیل می کنند یک حاکمی است که فقط دنبال عدالت مطلق است باید عدالت باشد باید تساوی باشد باید بحث ارتباط خوب اجتماعی و تماسک اجتماعی باشد با چه کسی؟ با همه مردم مستضعف دنیا تمام شد زیدیه هم همین را می گفتند چه فرقی با زیدیه دارد؟ فرق ما با زیدیه در سخنرانی اخیر مقام معظم رهبی است زیدیه می گوید عدالت آوردی تمام شد کارت حل شد به تَه خط رسیدی و تا آخرش انجام دادی. ما می گوییم آن عدالت تازه دنیایش را درست کردی دنیا چند روز است؟ مثلاً تا صد سال اما قیامتی که یک روزش پنجاه هزار سال برایش درست کردی؟ از زمان مردن تا قیامتش را درست کردی؟ بعد از قیامت، جهنم و بهشت را برایش درست کردی که دیگر آن جا ابد می شود پنجاه هزار سال هم نیست. آقایان فکر می کنند اسلام و تشیع برای پنجاه یا شصت سال غصه خورده است آن وقت باقی را وِل کرده است. زندگی را مقدار محدود پنجاه، شصت سال می بینند اگر من برای او آمدم فقط همین مقدار را درست کردم تمام شد؟

مجری:

فردا همه مسئول و مدیون هستیم.

استاد ابوالقاسمی:

یک روایتی همین جا از امام صادق (علیه السلام) بیاورم روایت خیلی عجیب است این روایت در کتاب شریف کافی است معاویة ابن وَهْب می گوید:

«عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: خَرَجْنَا إِلَى مَكَّةَ»

...به مکه رفتیم

«وَ مَعَنَا شَيْخٌ مُتَأَلِّهٌ مُتَعَبِّدٌ»

یک پیر مرد خدا جوی اهل عبادتی همراه ما بود

«لَا يَعْرِفُ هَذَا الْأَمْرَ»

این امر را نمی شناخت

مقام معظم رهبری در همان سخنرانی گفتند این امر یعنی چه؟ یعنی بحث مقام ولایت ائمه که خلافت، تجلیش است.

«يُتِمُّ الصَّلَاةَ فِي‏ الطَّرِيقِ»

در مسیر نمازش را کامل خواند.

مسافر است ولی نمازش را کامل خواند یعنی شیعه نبود سنی بود.

«وَ مَعَهُ ابْنُ أَخٍ لَهُ مُسْلِمٌ»

اما یک پسر برادرش تسلیم اهل بیت و شیعه بود.

این پیر مرد خدا جوی شیعه نبود پسر برادرش شیعه بود داشت به حج می رفت

«فَمَرِضَ الشَّيْخُ»

پیر مرد بیمار شد

به پسر برادرش گفتم:

«فَقُلْتُ لِابْنِ أَخِيهِ لَوْ عَرَضْتَ هَذَا الْأَمْرَ عَلَى عَمِّكَ»

به عمویت بگو

«لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يُخَلِّصَهُ»

شاید نجات پیدا کند

«فَقَالَ كُلُّهُمْ دَعُوا الشَّيْخَ حَتَّى يَمُوتَ عَلَى حَالِهِ فَإِنَّهُ حَسَنُ الْهَيْئَةِ»

گفتم ولش کن این آدم خوبی است...

گفت اگر خوب است پس چرا من می گویم خدا نجاتش بدهد؟ یک نجات داریم که اگر این به آن مرحله برسد دیگر قبر و قیامتش تضمینی است این چند هزار سالی که در مسیر خواهد داشت تضمینی رد کرده است. اما اگر این کار انجام نشود «حَسَنُ الْهَيْئَةِ» ان شاء الله بعد از چند هزار سال در قیامت مشکلش حل خواهد شد. پسر برادرش صبر نکرد گفت عمو

«كَانَ لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ علیه السلام مِنَ الطَّاعَةِ مَا كَانَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآله»

علی ابن ابی طالب از جهت وجوب اطاعت مثل پیامبر بود

«وَ كَانَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ الْحَقُّ وَ الطَّاعَةُ لَهُ»

حق خلافت برای او بود باید از او اطاعت می کردند

پیر مرد فرصت نکرد بگوید من ولایت علی را قبول کردم فقط یک جمله سه کلمه ای گفت، گفت:

«قَالَ فَتَنَفَّسَ الشَّيْخُ وَ شَهَقَ وَ قَالَ أَنَا عَلَى هَذَا»

...من هم همین!

من این را قبول کردم تمام شد

«وَ خَرَجَتْ نَفْسُهُ»

مُرد

«فَدَخَلْنَا عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَعَرَضَ عَلِيُّ بْنُ السَّرِيِّ هَذَا الْكَلَامَ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام»

پیش امام صادق (علیه السلام) رفتیم علی ابن سَری به امام صادق گفت این طور شد فرمود:

«فَقَالَ هُوَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ»

بهشتی شد!

مستضعف متأله احتمال بهشتی شدن است تازه در قیامت این فرد را گفتند بهشتی شد تمام شد.

«قَالَ لَهُ عَلِيُّ بْنُ السَّرِيِّ إِنَّهُ لَمْ يَعْرِفْ شَيْئاً مِنْ هَذَا غَيْرَ سَاعَتِهِ تِلْكَ»

علی ابن سَری گفت همان یک لحظه فقط یک جمله سه کلمه ای گفت کاملِ کامل نگفت گفت «أَنَا عَلَى هَذَا» فرمودند:

«قَالَ فَتُرِيدُونَ مِنْهُ مَا ذَا»

دیگر چه می خواهید؟

«قَدْ دَخَلَ وَ اللَّهِ الْجَنَّةَ.»

قسم به خدا در بهشت رفت

الكافي ( ط- الإسلامية)؛ نويسنده: كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏؛ محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد؛ ناشر: دار الكتب الإسلامية، تهران‏: 1407 ق‏، ج2، ص 441

دیگر منتظر قبر، قیامت و پنجاه هزار سال و صد هزار سال نیست رفتم تمام شد پرونده اش بسته شد. الان من با تفکر زیدی گونه آقایان دنیا را برای طرف درست کردم که باید درست کنیم در این هیچ شکی نداریم وظیفه داریم.

اما صدیقه طاهره فرمود نمی دانید چه کار کردید اگر علی را انتخاب می کردید هم دنیا و هم آخرت داشتید. علی ابن ابی طالب شما را بهشتی می کرد دنیای شما را هم درست می کرد. اما این ها می گویند ما دنیای شما را درست می کنیم بهشتی شدی، شدی نشدی هم نشدی برای ما مهم نیست. فکر می کنند تصور ولی فقیه هم این است نه آقا جان اصلاً ولایت فقیه بر گرفته از معصومی است که آن معصوم، قیامت را از دنیا مهم تر می داند دو دو تا چهار تا است.

جلسه قبل فرمایشات مرحوم امام (رضوان الله علیه) را گذاشتیم، مقام معظم رهبری هم دقیقاً همین فرمایشات را دارند که اگر شخصی آن ولایت الهی را قبول نکرد، تمام اعمالش هم بر اساس فقه شیعی انجام بدهد باز هم هیچ حقی نزد خدا ندارد تمام شد رفت.

باز از فرمایشات مقام معظم رهبری "از کارهای بزرگ شیخ مفید (رضوان الله علیه) مناظره با همه مخالفین بود." خودشان می فرمایند اوایل انقلاب ما با ضد دین ها مناظره داشتیم این مناظرات تخصصی با جنجال های دبستانی فرق دارد. دبستانی چیزی نمی داند دورانش را خودمان گذراندیم فرض کنید دوران ریاست جمهوری است در دبستان پدر یکی طرفدار یک کاندیدا است و پدر یکی دیگر طرفدار یک کاندیدای دیگر این بچه ها در مدرسه چه کار می کنند؟ به سر و کله همدیگر می زنند. این دو دانش آموز چه می دانند؟ این چه فایده ای دارد این مناظره سودی ندارد چون نه این چیزی می داند نه او چیزی می داند نه این دو تا چیزی گیرشان می آید نه آن های که این مناظره را نگاه می کنند چیزی گیرشان می آید. می فرمایند "مجادلات سیاسی منجر به درگیری خیابانی نشود مراقب باشید."

بعد یک جمله دیگری دارند خیلی مهم است. می فرماید "عده ای می خواهند جلوی مجادله را بگیرند به جایش دعوا درست بشود تا منطق شیعه مشخص نشود." منطق شیعه کجا مشخص می شود؟ در مناظرات برای ما شیعیان مقام و موقعیت این بزرگوارها شفاف، روشن و واضح است. اما نتوانستند برای خودشان این مسائل را روشن کنند در مقام بحث و مجادله علمی و بحث علمی این چیزها قابل روشن شدن است. منطق ما خیلی قوی است ما می خواهیم راجع به ائمه (علیهم السلام) و اولیاء الهی در مناظره می توانیم ثابت کنیم اما عده ای امروز در عراق و در نقاط مختلف دنیای اسلام بخصوص در ایران سعی شان این است که دعوا بیاندازند. می بینیم که قضیه از کجاها دارد آب می خورد؟ می خواهد دعوا راه بیافتد ما در مناظره علمی می توانیم ثابت کنیم اما این ها می خواهند مناظره علمی نباشد چه باشد؟ دعوا باشد.

اگر علمی باشد حل می شود سوال می پرسیم برگزاری مناظره علمی به سود چه کسی است؟ قطعاً به سود ما است برگزاری مناظره دعوایی به سود چه کسی است؟ (همان مناظره بچگانه دبستانی) به سود دشمن است. برگزار نشدن مناظره به سود چه کسی است؟ باز هم به سود دشمن می شود. چون می فرمایند ما در مقام بحث و مجادله می توانیم این ها را روشن کنیم.

بحث نکنم چطور برایش روشن کنم؟ علاوه بر این ها الان فقط بحث روشن نشدن نیست بلکه یک مشکل دیگری هم باید به این مسائل اضافه بشود آن چه است؟ آن وجود کسانی است که از مناظره نکردن ما نه از سکوت ما بگوید حالا سکوت شد می گویم فلانی خوب بود چنین و چنان، از سکوت ما بطلان ما را ثابت می کند چطوری؟

آقای اللهیاری ما مناظره نکنیم یک عده می آیند جلوی مناظرات ما در تلویزیون و رسانه بگیرند با فهم اشتباه از فرمایشات مقام معظم رهبری جلوی مناظره را بگیرند. اولاً جایگاه ائمه ثابت نمی شود هیچ، ثانیاً آقای اللهیاری می آید مناظراتی می کند در آن مناظرات دعوا می کند بعدش هم می گوید من مدافع از اهل بیت هستم و این کسانی که غیرت روی اهل بیت ندارند شیعه نیستند. این ها ادعا می کنند طرفدار ولایت فقیه هستند اما ولی فقیه شان اهل بیت را قبول ندارد. نمی گوید این ولی فقیه دستور داده گفت امامت الهی، عصمت، ارتباط با خدا، ارتباط با ملائکه باید در رسانه برای غیر شیعیان اثبات بشود.

یکی از راه های اثباتش هم مناظره است این را نمی گوید می گوید این ها نمی کنند. چه کسی این را انجام نمی دهد؟ همین آدم های که سطح فهم شان خیلی پایین است متوجه فرمایشات نمی شوند حرف های روشن را متوجه نمی شوند جلو را می گیرند بعد اللهیاری استفاده اش را می کند. اگر نگوییم شما با امثال اللهیاری ها همدست هستید من یک موقعی مقاله ای نوشتم گفتم این ها و امثال اللهیاری ها دو روی یک سکه هستند مکمل همدیگر هستند. این ها می گویند نه رهبری مخالف این ها است اللهیاری هم از این استفاده اش را می برد. اگر امثال این ها نباشند او می توانست همچنین استفاده ای ببرد؟

مجری:

به قول شما حسن ظن داشته باشیم که این ها غافل و جاهل هستند.

استاد ابوالقاسمی:

فرمایش دیگر ایشان می فرمایند مجادله کردن نقطه ضعف نیست کتک کاری کردن نقطه ضعف است. اگر مجادله کنی تو اهل مجادله باشی ضعیف به حساب نمی آیی آیه قرآن است امت حضرت نوح (علی نبینا وآله وعلیه السلام) به او گفتند

(قَالُوا يا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا فَأَكْثَرْتَ جِدَالَنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ)

گفتند: «ای نوح! با ما جر و بحث کردی، و زياد هم جر و بحث کردی! (بس است!) اکنون اگر راستی می ‌گويی، آنچه را (از عذاب الهی) به ما وعده می ‌دهی بياور!»

سوره هود (11): آیه 32

حضرت نوح 950 سال داشت قومش را دعوت می کرد. مدل تبلیغی که نوح انتخاب کرده بود چه مدلی بود؟ مجادله بود، اولین صحبتی که امشب داشتیم چه است؟ مناظره یکی از مدل های تبلیغی است. خود مقام معظم رهبری فرمودند اساساً این مدل مناظره می تواند حرف ما را به کل مردم دنیا برساند. قوم نوح چه می گفتند؟ (قَالُوا يا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا فَأَكْثَرْتَ جِدَالَنَا) نوح، خیلی مناظره می کنی از دست تو خسته شدیم بس کن (فَأَكْثَرْتَ جِدَالَنَا) الان یک نفر 950 سال که هیچ 900 سال هم نه 10 سال هم نه یک سال مناظره کند می گویند این مثل سگ پاچه می گیرد خروس جنگی است. حضرت نوح 950 سال از مدل مناظره استفاده کرده است به حدی که قومش خسته شدند مقام معظم رهبری می گویند این نقطه ضعف نیست نقطه ضعف این است که تو خسته بشوی کتک کاری کنی. استخوان لای زخم گذاشتن و این مسائل به کتک کاری منجر می شود طبیعیش این است.

عبارت دیگر "مجادله دینی مشکلی ندارد بحث و مجادله علمی در خصوص این افکار و عقاید در جلسات علمی اشکالی ندارد اما این مباحثات علمی نباید به بد گویی در سطح افکار عمومی تبدیل شود." بد گویی در سطح افکار عمومی اشکال دارد.

جای دیگر می فرمایند "مجادلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عادی و ناشی از حیات و رشد انقلاب است."

این ها بخشی از فرمایشات ایشان بود اما چیزهای دیگری که مطرح کردند "مناقشه در چیزهای کوچک و عمده کردن آن ها اشکال دارد. مناظره به روش توهین، تخریب، تهمت، ترساندن مردم از رقیب این اشکال دارد."

مجری:

این همان آسیب های مناظره ای است که آقا گفتند؟

استاد ابوالقاسمی:

اتهام زنی اشکال دارد مراء یعنی جدال بیهوده، جدلی که هیچ سودی ندارد و مدام سر و کله زدن به دیگران اشکال دارد. اما اگر سود داشته باشد چه؟ مثل همان مناظره ای که فرمودند وقتی امت ها می بینند چه می شود؟ سود دارند اصلاً‌ مراء به حساب نمی آید مناظره برای خودنمایی اشکال دارد. عرض کردیم فرمودند مشکلات مناظرات عمومی آن است که ممکن است حق برای مردم قابل تشخیص نشود و قضیه مار و مار پیش بیاید اما اگر این مشکل نباشد اشکالی دارد!

لذا گفتند در جلسات خصوصی باشد بعداً نشر داده بشود مناظرات سیاسی رؤسا به هیچ وجه نباشد چون در جامعه تشنج ایجاد می شود. مناقشات سیاسی مناسب نیست کم است تعصب افروزی نباید باشد اما مناظرات ممدوح چه؟ مناظره انتخاباتی گفتند چون بحث انتخاباتی بوده فرمودند مناظره در تلویزیون در چارچوب های دینی و شرعی خوب است. من با مناظره، معارضه، گفتگو و انتقاد مخالفتی ندارم اما سعی کنید این در چارچوب های درست شرعی و دینی انجام گیرد.

مناظره برای نقد نظرهای باطل دینی بسیار خوب است یک نفر نظری فقهی می دهد نظر شاذی است خیلی خوب قبول ندارید کرسی نظریه پردازی تشکیل بشود مباحثه بشود پنج نفر،‌ ده نفر فاضل بیایند این نظر فقهی را با استدلال رد کنند اشکال ندارد. نظر فلسفی داده می شود همین طور، نظر معارفی و کلامی داده می شود همین طور مسئله تکفیر و رمی و این ها را باید از حوزه بر انداخت آن هم در داخل حوزه نسبت به علمای برجسته و بزرگ یک گوشه ای از حرف شان با نظر بنده حقیر مخالف است بنده دهان باز کنم رمی کنم؟ این طوری نمی شود الان ما هر چه می گوییم می گویند ضد انقلاب هستید چرا ضد انقلاب هستیم؟ چون شما می گویید مناظرات در رسانه با قواعد انجام بشود رهبری فرمودند مناظرات سیاسی در تلویزیون نباشد، چه ربطی دارد. ایشان می گوید یک گوشه ای از حرف شان با نظر بنده حقیر مخالف است بنده دهان باز کنم رمی کنم آن بزرگوار می گوید خودم متهم شان نمی کنم این آقایان مدام می آیند برچسب می زنند.

"این طور نمی شود اول باید خودتان از داخل شروع کنید یک چیزی است که جز از طریق خود طلبه ها و تشکیل کرسی های مباحثه و مناظره و همان نهضت آزاد فکری و آزاد اندیشی که عرض کردیم ممکن نیست این را در حوزه علمیه عرف کنید. در مجلات و نوشته ها گفته شود یک حرف فقهی را یک نفر می زند یک نفر در رد او رساله ای بنویسد کسی او را قبول ندارد رساله ای در رد او بنویسد؛ بنویسند اشکال ندارد با هم بحث علمی کنند بحث علمی به نظر من خوب است"

دقیق گفتند فلسفی، کلامی و فقهی از جهت کلامی با حوزه های آن ها اختلاف نظر داریم بنویسیم هیچ مشکلی ندارد. پس چرا به پر قبای یک عده بر می خورد؟

بعد جالب است در خطاب شان به سازمان تبلیغات چه فرمودند؟ تصریح باز می فرمایند "یکی از ابزارهای تبلیغ مناظره است. مبلغ اسلام باید بیان حکمت کند کلام حکیمانه بگوید حال این که معنای حکمت چیست و کلام حکیمانه چگونه است بحث دیگری است اجمالش یعنی این که صحبت، مبتنی بر مبانی صحیح، عقلانی، متقن و متکی به مدارک باشد. حکمت این است حرف درست اصطلاح اولش را بگویم محکم از حکم می آید فارسی محکم می گوییم. حکمت هم همان ماده است. وقتی که حکمت می گویی (ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ) یعنی با یک کلامی که دلیل هایت محکم باشد این حکمت است. بعد (وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ) موعظه غیر از حکمت است. موعظه این است که این کار را بکنید این کار را نکنید از خدا بترسید از جهنم بترسید به بهشت رغبت پیدا کنید مرگ و سوال نکیر و منکر است. خوبی مطلوب است دشمنی مبغوض خدا است سماحت خوب است بخل بد است این ها موعظه است یعنی نظر به عمل مخاطب شما است چه عمل جسمانی و چه عمل عقلانی این ها موعظه است آن هم موعظه حسنه باید زبان مان، زبان موعظه باشد بعد هم مجادله. مبلغ اسلام باید بیان حکمت کند بعد موعظه بعد هم مجادله، مجادله باید به دلیل احسن باشد مجادله بد نباشد جدال صحیح، جدال احسن این ها پایه های تبلیغ است.

سازمان تبلیغات، مناظره از پایه های تبلیغ است می گوید در رسانه مستقیم نباشد وظیفه شما است در سازمان تبلیغات مناظره دینی بگذارید، ضبط کنید بعداً نشر بدهید. بسم الله یک کلمه حرف ابوالقاسمی این جا نگفتم تمام فرمایشات مقام معظم رهبری است روایات هم نخواندم روایت هم دقیق همین را می گوید یعنی دقیقاً این ها با روایات منطبق است. این ها یک طوری مطرح می کنند انگار ایشان جدای از روایت می گویند می گوییم مناظره سر روایت می گویند مناظره سر فرمایشات رهبری می گوییم ما این ها را به همدیگر یکی می دانیم آن ها یکی نمی دانند ما مشکلی نداریم.

بعد جالب است "این کارها را که ما همیشه می کردیم از 1400 سال پیش تا به حال مناظره می کردیم."

این روش، روشی است که ایشان مطرح کردند در جلسه خود سازمان تبلیغات می گویند یکی از روش های تبلیغی مناظره است. عرض کردیم می فرمایند چیزهایی که جزئی باشد اما بشود در آن تنازع نکرد یکی از چیزهایی که در ایجاد قوت در کشور مؤثر است و کشور را قوی می کند اتحاد ملی است. سر چیزهای جزئی تنازع نباید انجام بگیرد اما اختلاف نظر است. این جزئی است می خواهیم سر آن مناظره کنیم در این اختلاف نظرها مباحثه و مناظره خوب است مناظره کنند، حرف بزنند، بحث کنند در دانشگاه در حوزه و در رسانه های عمومی با ادب، با حفظ حرمت دیگران استدلال کنند این خوب است منازعه کردن خوب نیست.

باز در جای دیگر می فرمایند پیغمبر اسلام برای گسترش دین با بسیاری مجادله ها کرد. مناظره می کنی مراعات ملاحظات اخلاقی بکن هنجار شکنی و هتاکی نکن. بعد جالب است می فرمایند حتی مناظره اگر مدل مباحثه طلبگی بشود مباحثه طلبگی یعنی چه؟ تو آن طرف سالن باشی من این طرف همدیگر را نبینیم بعد تمام می شد بلند می شدند با همدیگر می رفتند غذا درست می کردند می خوردند دقیقاً همین را مطرح می کنند.

واقعیت هم همین است در محیط های طلبگی گاهی دو طرف دعوا،‌ جنجال می کنند عصبانی می شوند اما وقتی مباحثه تمام می شود با یکدیگر ناهار و چایی می خورند.

(لَمْ يكُنْ شَيئًا مَذْكُورًا)

که چيز قابل ذکری نبود

سوره انسان (76): آیه 1

حرف هایشان را می زنند بین شان دشمنی و شکاف ایجاد نمی شود. این طور باشد یک طوری نباشد که دشمن بتواند سو استفاده کند باز یک جمله ای دارند که جلوگیری از مناظره احیاناً به معنی نفوذ است. یک جریانی بود به حاکمیت دین خدا در این کشور راضی نبود لذا به جای این که در این مسئله و آن مسئله با نظام مباحثه و مجادله کند اصل قضیه را مورد سوال قرار می دادند. طرف راضی به حاکمیت دین نیست نفوذی است این طرف می داند اگر بیاید بحث کند شکست می خورد چه کار می کند؟ می گوید مناظره نه؛ مناظره نه چه کار کنیم؟ یک طرفه می آید حکومت را می زند، تشیع و شهادت حضرت زهرا را می زند همین کارهای که انجام می دهند. این یعنی نفوذ وقتی طرف حاضر به مناظره نیست و حال آن که می تواند بیاید با مناظره این مسائل را حل کند این نفوذ است یعنی فهمید باطل است و مردم را به سمت باطل می برد. بعد مثال می زنند می گویند شهید بهشتی ها آمدند جلوی این مدل نفوذها را گرفتند.

چندین نفر از مناظر گرها را مقام معظم رهبری در سایت شان در سخنرانی مدح کردند از جمله شهید هاشمی نژاد از جمله شیخ مفید و آخرین مطلبی که عرض می کنیم می فرمایند جنبه های مثبت مناظرات رسانه ای چون مدیریت شد بر جنبه های منفیش چربید.

به فرمایشات آقای جبلی بر می گردیم آقای جبلی شما در مناظرات سیاسی که خیلی سنگین تر و حساسیت درست کن بیشتر از مناظرات دینی است، مقام معظم رهبری فرمودند با مدیریت جنبه های خوبش بر جنبه های منفیش چربید با این که قبلاً نهی صریح داشتند. در مورد مناظرات دینی همین است آروز و تقاضای مان این است که این کار ان شاء الله به مدل درستش انجام بشود.

مجری:

ان شاء الله خیلی متشکریم جناب آقای دکتر ابوالقاسمی از این شیوه بیان تان و تحلیل تان که خیلی زیبا مشخص است خیلی تلاش کردید و این ها را خوب جمع آوری کردید قابل تقدیر است این فرصتی که در اختیار ما می گذارید مغتنم است. ان شاء الله بینندگان عزیز از این فرصت استفاده کنند با زحماتی که اساتید بزرگوار در برنامه های ما و در شبکه های مذهبی شیعه خدمت شما ارائه می کنند خیلی وقت ها این زحمات و ساعات زیادی را متحمل می شوند تا این که بتوانند این مطالب را به خوبی در رسانه تقدیم شما عزیزان کنند. خداوند توفیق شان بدهد و موفق بدارد علمای حاضر و گذشتگان را. تا دیدار دیگر از همه شما التماس دعا داریم و در رأس ادعیه ما و آخرین کلام ما هم دعا برای فرج آقا امام عصر خواهد بود. اللهم عجل لولیک الفرج، تا دیدار دیگر خدا حافظ.

منتخب شبکه

موارد بیشتر