مهدی یار حجت الاسلام والمسلمین حجازی

قسمت بیست و هشتم برنامه مهدی یار با کارشناسی حجت الاسلام و المسلمین حجازی

بسم الله الرحمن الرحیم

تاریخ : 22 اسفند 1399

مجری:

عرض سلام و ادب و احترام خدمت همۀشما بینندگان عزیز و محترم شبکه جهانی حضرت ولی عصر (عج) در خدمت تان هستیم با برنامه مهدی یار با مباحث پیرامون مهدویت، این برنامه مثل چند برنامه گذشته در خدمت استاد و کارشناس محترم برنامه حاج آقای حجازی هستیم، از ایشان درخواست می کنم که عرض سلامی خدمت شما داشته باشند در ادامه برنامه در خدمت شما بینندگان عزیز و استاد و کارشناس محترم برنامه خواهم بود، حاج آقا سلام علیکم و رحمة الله بفرمایید.

استاد حجازی:

علیکم السلام و رحمة الله

أعوذ بالله مِنَ الشَیطانِ الرَّجیم بِسمِ الله الرحمنِ الرحِیم الْحَمْدُلِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَيَةِ مَولَانَا أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ و الائمَة المَعصــومین، الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلا أَنْ هَدَانَا اللّهُ.

خدای مُجیب قادر منان را سوگند می دهیم به حق امام عصر (ع) که إن شاءالله این برنامه، برنامه مفید و مناسبی باشد برای ما و شنوندگان و بینندگان عزیز و خصوصاً در این لحظات که لحظات نزول باران و رحمت الهی است خدای متعال را می خوانیم که إن شاءالله با مژده إذن ظهور امام عصر (ع) رفع هم و غم و گرفتاری بفرماید از شیعیان و لحظه لحظۀ استجابت دعا است این لحظه بهترین لحظۀ است که بگوییم اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج.

مجری:

خیلی ممنون و متشکر، برنامه مهدی یار اطلاع دارید بینندگان که ما را همراهی می کنند و پیگیری می کنند برنامه های شبکه جهانی حضرت ولی عصر را اختصاص دارد به مباحث پیرامون مهدویت، چند برنامۀ که از محضر حاج آقای حجازی استفاده می کنیم در این برنامه موضوع بحثی که مطرح می کنند وظایف شیعیان در عصر غیبت هست، مباحثی را که مطرح کردند تا الآن نُه مورد را طبق دسته بندی های که خودشان کردند و در برنامه دارند خدمت تان تقدیم می کنند نُه مورد آن را ما در برنامه خدمت تان تقدیم کردیم، آخرین موردی که هفته گذشته عرض کردیم خدمت تان عنوانش بود احیاء امر اهل بیت و انقاذ ایتام شیعه؛ یک خلاصه ای از همین موضوع نهمی که خدمت تان عرض کردم خواهش میم کنم که حاج آقای حجازی بفرمایند برای یادآوری مجدد خدمت تان و مباحث جدید را هم مطرح کنند، حاج آقا بفرمایید.

استاد حجازی:

تقریباً سه جلسه در خدمت دوستان بودیم در بحث وظایف شیعه در عصر غیبت، چند عنوان را از روایات ما استخراج کردیم که به صراحت در باره وظایف شیعه در دوران غیبت صحبت می کند، من با اجازه شما فهرست آن را فقط باز اشاره می کنم که یادآوری بشود برای دوستان؛

عنوان اول «تَمسکوا بِالأَمْرِ الأولِ» تمسک به امر اول.

عنوان دوم «أَحِبَّ مَنْ كُنْتَ تُحِبُّ» دوستی با کسانی که انسان با آنهادوست بود.

عنوان سوم معرفت امام «اِعْرِفْ إِمَامَكَ» معرفت امام ات را بالا ببر اگر معرفت داشتی «فلا یهم کتَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ» ظهور را درک بکنی یا نه.

عنوان چهارم این که گفتیم ظهور همگانی و آشکار است و همراهی نکردن با دعاوی که ادعای قرب ظهور می کنند.

عنوان پنجم تسلیم امر الهی بودن و اینکه غیبت برای مؤمن نعمتی است و برای کفار و منافقین نغمت است.

عنوان ششم برائت از اهل بدعت و مدعیان دروغین که در سیره ائمه خصوصاً امام هادی (ع) عرض کردیم

عنوان هفتم عدم توقیت و تکذیب مدعیان توقیت و تعیین کنندگان وقت.

عنوان هشتم عدم استعجال و دوری از مستعجلین؛ کسانی که استعجال می کنند در امر ظهور حضرت.

و عنوان نهم احیاء امر اهل بیت و إنقاض أیتام آل محمد که معنایش این بود به صورت خلاصه که ما وظیفه داریم از وظائیفی که در دوران غیبت بر گردن همه مؤمنین و شیعیان هست حالا هر کسی به اقتضاء علم خودش و امکانات خودش، اما همۀمان وظیفه داریم که کمک بکنیم برای نجات شیعیانی که دچار شبهه شده اند و شیعیانی که معرفت پاینی دارند نسبت به امام عصر(ع)، درک پاین خدای نکرده دارند اینها را کمک بکنیم به بالا بردن معرفت اینها و نجات أیتام آل محمد که عرض کردیم أیتام یتیم در روایت اهل بیت به کسی گفته شده است که امام او غائب است و دسترسی به امامش ندارد او را یتیم نامیده اند، تلاش کنیم برای اینکه أیتام آل محمد را نجات بدهیم از جنگ نواصب و إبلیس و مَرَده إبلیس، این 9 تا عنوانی بود که جلسات قبل عرض کردیم.

اما عنوان دهمی که امشب إن شاءالله و به إذن امام عصر (ع) وارد آن می شویم عنوان انتظار فرج است؛ ما باز در روایات یکی از وظائف شیعه در عصر غیبت جدا از آن مواردی که عرض کردیم بعضی آن سلبی بود بعض آن اثباتی بود، عنوانی را داریم به نام انتظار فرج؛ باید منتظر باشید شما و وظائف و حالت حقیقی یک منتظر را داشته باشید، من روایت را می خوانم واضح می کند روایت؛ أبی خالد کابلی، خب أبو خالد کابلی می دانید دیگر از اصحاب خاص امام سجاد (ع) بود و کسی بود که جالب است در روایات داریم که همان اتفاقی که مثل همان اتفاقی که بعد از نبی اکرم افتاد «إرتد الناس بعد رسول الله إلا ثلاثة واربعه» بعد از سید الشهداء هم همین اتفاق افتاد می فرماید که «إرتد الناس بعد أبی عبدالله الحسین(ع) إلا ثلاثة واربعه» که یک آن أبی خالد کابلی است یعنی همه بعد از سید الشهداء مرتد شدند همان اتفاقی که بعد از پیغمبر افتاد چرا؟ چون کسی دنبال معرفت امام زمانش نبود، این البته کاری به عاشورا ندارد، جدا از کسانی که نصرت نکردند حضرت را در عاشورا، می خواهد بفرماید که بعد از سیدالشهداء زمان امامت امام سجاد(ع) کسی دنبال معرفت امامش نبود جز این چهار نفر؛ أبی خالد کابلی است و یحی بن ام طویل است و جابر بن عبدالله انصاری و یکی دیگر باز از اصحاب امام سجاد (ع)، أبی خالد کابلی می فرماید که از امام سجاد(ع) نقل می کند که فرمود که حضرت مفصل در باره امام عصر ائمه، ائمه را به اسم نام بردند دوازده امام رارسیدندبه اسم امام عصر؛فرمودن غیبتی دارداین امام ثانی عشرازما اهل بیت،بعد فرمودندکه

«یا أَبا خالِدِ! إِنَّ أَهلَ زَمانِ غَیبَتِهِ، القائِلینَ بِإِمامَتِهِ وَ المُنتَظِرینَ لِظُهورِهِ»

اهل زمان غیبت او که قائل به امامتش هستند و منتظر ظهورش هستند

«أَفضَلُ مِن کُلِّ أَهلِ زَمانٍ»

از اهل تمام زمان ها افضل هستند

با همین صفت انتظار، خب عقیده آمده است قائلین به امامتش اما منتظر هستند

«لِأَنَّ اللَّهَ تَبارک تَعَالَى أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ»

خدا یک عقولی و یک فهمی به اینها داده و یک معرفتی به اینها داده که غیبت در نزد اینها مثل مشاهده است

چقدر عجیب است و باید روی این روایت ها واقعاً فکر بکنیم خودمان را می گویم، چقدر کلمه کلمه در روایات اهل بیت حکمت است، اینها معرفتی دارد که غیبت و مشاهده برای شان فرق ندارد در دوران غیبت هم همان ایمانی که اگر کسانی در دوران مشاهده قرار بود داشته باشند داشتند در دوران غیبت هم همین ایمان، حالا تعریضی بزنم؛ گاهی اوقات بعضی ها نقل می کنند می گویند مثلاً شما شیعیان، حالا این حرف، حرف وهابی هات زیاد شبهه می کنند می گویند شما شیعیان اینچنین کردید آنچنان کردید نصرت نکردید بعضی از ائمه را، می گوییم اولاً آنهای که نصرت نکردند شیعه نبودند که یک بحث مفصل تاریخی دارد؛ آن کسانی که مقابل سیدالشهداء ایستادند دقیقاً شیعه بنی امیه بودند شیعة آل أبی سفیان بودند و کسانی بودند که حالا نمی خواهیم بگوییم عنوان رویشان بگذاریم بالاخره قائل به خلافت خلیفه اول و دوم و سوم بعد از پیغمبر بودند و بعد از آن هم حالا عموماً قائل به خلافت بنی امیه و معاویه بودند و اگر کسانی هم در کوفه بودند که نصرت نکردند سیدالشهداء را و قائل به خلافت امیرالمؤمنین بودند که حالا بحث مفصلی است می دانید کسانی که در جنگ صفین جنگیدند در رکاب حضرت جز عده معدودی که حالا بعضاً به شرطة الخمیس معروف شده است، علت اینکه می گفتند خمیس بخاطر اینکه لشکر پنج حد داشت میمنه و میسره و عقبه و قلب، اینها را می گفتند شرطة الخمیس، اینها قائل به امامت علی عهد الغدیر بودند یعنی به عهد غدیر امامت امام عصر (امیرالمؤمنین) را قبول داشتند اما عموم لشکر امیر مؤمنان این چنین بودند که شیعۀ با عنوان مصطلح امروز باشند نه، اینها در تقابل بین معاویه و امیر مؤمنان انتخاب کردند امیر مؤمنان را، لذا خب می گفتند خلیفه اول می شمردند خلیفه دوم، خلیفه سوم، خلیفه چهارم ما چه کسی است؟ معاویه است یا امیر مؤمنان؟ می گفتند علی بن أبی طالب، در این تقابل امیرالمؤمنین را قبول داشتند لذا می دانید دیگر حضرت وقتی آمدند آن قضیه صلاة تراویح را حضرت منع کردند گفتند که

«وا عمرا و سنت عمرا قد بیعت علینا شهر الرمضان»

ماه رمضان ما را خراب کردی یا علی، نگذاشتی ما صلاة تراویح بخوانیم و یک ولولۀ شد در لشکر حضرت، می خواهیم بگوییم که اینهای که نصرت نکردند اهل بیت را، اینها شیعه نبودند، هر کس خذلان کرد سیدالشهداء را شیعه نیست، شیعه دیگر چه اصطلاحی دارد چه تعریفی دارد؟ شیعه به عملکرد است تعریف شیعه نصرت امام است همراهی با امام است خب ممکن است کسی مثلاً در یک زمانی کما اینکه مؤمنی به پیغمبر بودند اما بعداً به ارتداد رفتند ممکن است یک کسی یک زمانی هم مثلاً بوده اما نکته مهم این است که بعضی ها می گویند خب شما از کجا می دانید که امروز هم نصرت می کنید امام زمان را اگر ظهور بکند؟ شما هم مثلاً جلوی حضرت می ایستید؛ می گوییم موقف کسی که می خواهد بداند، این عین روایت هم هست، روایت هم صریح داریم به همین معنا، موقف کسی که می خواهد بداند اگر حضرت ظهور کردند در دوران ظهور آیا من نصرت می کنم حضرت را خدای نکرده در زمره خاذلین حضرت هستم؟ یا خدای نکرده العیاذ باالله اعدء حضرت می خواهد بداند این را؛ از کجا بفهمیم؟ ببینیم موضع او در دوران غیبت چه است؟ خیلی راحت است؛ اگر در دوران غیبت جزو همین مصادق روایت بود آنجا هم همین است حالا ظهور را درک بکند یا نه، اینجا با فهم موقفش در دوران غیبت و عملکردش در دوران غیبت می تواند بفهمد که بله در دوران ظهور هم همین کار را می کردم، ظهور موضعیت ندارد چه کسانی چه افرادی که اینهمه ابراری که پیغمبر و ائمه را درک کردند اما نصرت نکردند، حالا باز چون به خاطرم آمد همین عنوان را این اتباع احمد اسماعیل بصری خیلی بکار می برند حالا چون مناسبت هم موضوع برنامه نقد مدعیان دروغین هم هست؛ خیلی این را به کار می برند و توهین می کنند به جمیع شیعیان، اولاً که خب قائل هستند همۀ شیعیان از عصر پیغمبر تا به امروز همه مرتد هستند چرا؟ عقیدۀشان این است که 13 امام داریم و 24 امام داریم، همه شیعیان 12 امامی هستند دیگر «لا یزدٌ و لا ینقص» پس همۀ شیعیان مرتد هستند در نزد این فرقه، اما نکته دیگر این هست که تصریح می کنند می گویند شما شیعیان دشمنان امام زمان هستید جلوی امام زمان می ایستید فلان هستید، حالا شما آمدید جلوی امام زمان دکان باز کردید مدعی دروغین را عَلَم کردید هر چه عنوان و منصب برای امام عصر بود از حضرت زایل کردید برای مدعی قائل شدید، قائل به وفات امام عصر شدید صراحتاً، حالا از عقاید اینها می دانید که صراحتاً، اتباعش نمی دانند ولی احمد صریحاً ادعا می کند که امام عصر از دنیا رفتند وفات کردند و حجیت دیگر در روی زمین ندارند، نه الآن، از ابتدای دوران غیبت صغرا، اما می گویند که بله شما اینچنین و آنچنان و تکفیر می کنند و توهین می کنند، من یادم هست یکی از سران این فرقه که تقریباً می شود گفت معروف ترین اشخاصی بود که در این فرقه بود و اینها، چون می خواهم نقل قول کنم طوری نیست اسمش را ببرم و هر جا هم کلاسی بوده یا اجلاس های که بوده من خیلی اوقات گفتم چون شاهد مهمی است و بزرگترین سرکرده این فرقه بود که حالا فعلاً در زندان هست به نام آقای فتحیه؛ ما چندین سال قبل تقریباً هشت سال نُه سال قبل که یک مناظرۀ با ایشان اول در خانه خودش اتفاقی شد یکی از رفقا به ما خبر داد نمی خواهم وارد آن بشوم، رفتیم خانه اش یک بحثی کردیم چند نفر از دوستان خودش را جمع کرده بود از طلبه ها که آنها را جذب بکند، ما هم با هماهنگی با یکی از افقای مان رفتیم منزلش و آنجا دیگر خب بساطش به هم ریخت و همان سه چهار ساعتی که ما در منزلش بودیم دیگر نتوانست آن افرادی که می خواست جذب بکند را به قول خودش بتواند وارد این فرقه بکند و بعداً خود آن رفقایش مثلاً یک گروهی تشکیل دادند و یک جلسه هفتگی می گذاشتند دور هم برای اینکه مقابله کنند مثلاً با این فرقه، اما حالا عرضم این است؛ آن شب یک بحث مفصلی شد و بعد دیگر ما از خانه اش وقتی آمدیم بیرون به او گفتم که تو داری خودت را بیچاره می کنی حسرَ دنیا و الآخره می شوی و من خیر خودت را می خواهم، حالا یک حرفی زد این حرف را از ته دلش زد و واقعاً با عقیده زد و بعد هم برایش پا فشاری کرد چون حرف های شبیه این را بارها و بارها از او شنیدیم و من این را نقل می کنم چون خودش گفته است صراحتاً و انکار هم نکرده و شاهدهای هم که بودند همین رفقایش مثلاً یکی از رفقای ما آقای جعفر پیشه بود، یک آقای میرزای نامی بود، اینها بودند در آن مجلس، اینها خودشان بودند شاهد بودند همۀشان، گفت من آرزویم این است، این نکته اش حرف هم بود همۀ اینها را گفتم برای این نکته، گفت من آرزویم این است و یک لحظه فقط به امید یک لحظه زندگی می کنم و آن اینکه، العیاذ بالله ببینید این فرقه ها چه می کنند با آدم، به امید این لحظه که بروم روی پشت بام موکب احمد اسماعیل حالا به قول خودش سید احمد الحسن بنشینم و زائراً اربعین کربلاء را با دوشکا به رگبار ببندم، من زنده هستم به امید آن لحظه، این حرفی بود که این آقا زد، من به امید این لحظه زنده هستم، آقای فتحیه صراحتاً به خود من با شهودی که رفقای خودش بودند این حرف را زد و این حرف هم حرف جدید نیست که بگوییم نه این حرف خودش است حالا عصبی بوده فلان بوده نه، این حرف عین حرف احمد اسماعیل است؛ در بیانیه ای که دارد بیانیه محرم، انجا تصریح می کند تکفیر می کند شیعه را و توهین می کند می گوید شمای که قتله امام حسین هستید شمای که قتله اهل بیت هستید شمای که قتله امام زمان هستید شمای که دشمن امام زمان هستید و تصویری که نشان می دهند تصویر زوار اربعین را نشان می دهند احمد اسماعیل دارد فحش می دهد می گوید شما دشمن امام زمان هستید، چرا؟ گفت چون همین ها هستند که جلوی حجت خدا که الآن احمد اسماعیل هست ایستادند من به امید این لحظه زنده هستم که بیایم بکشم با دوشکا با اسلحه و رگبار ببندم این زائرهای اربعین را، این عقیده این فرقه است، حالا حرف مان این بود پس که اهل بیت (ع) به ما گفتند اگر این صفات را داشتید اگر این ویژگی ها را داشتید بدانید که شما جزو ناصرین ما هستید در دوران غیبت هم همین کفایت می کند برای تان

«أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ»

عقولی به آنها داده که در دوران غیبت مثل مشاهده است

«وَ جَعَلَهُم فِی ذلکَ الزَمانِ بِمَنزِلَةِ الُمجاهِدینَ»

در آن زمان مثل مجاهدین اینها را قرار داده

«بَینَ یَدیِ رَسولِ‏اللّه‏»

مجاهدین در پیشگاه پیغمبر اکرم

«بِالسَّیفِ»

بعد حضرت باز ادامه می دهند که بله اینها ویژگی های دیگری هم دارند که در ذیل روایت دوستان می توانند مراجعه بکنند.

باز روایت دیگری در معنای حالا انتظار؛ گفتیم اینجا حضرت می فرمایند که منتظرین این جایگاه را دارند و افضل تمام زمان ها هستند، حالا در معنای انتظار می خواهیم بگوییم، روایتی است از امام رضا (ع) مرحوم شیخ صدوق در «عیون اخبار الرضا» می آورد؛ مأمون یک سؤالی از حضرت می کند می گوید که این معنای مَحض ایمان را برای من توضیح بده چه کسی مَحض ایمان را دارد ایمان محض دارد؟ حضرت شروع می کنند توحید را به او می گویند اعتقادات را می گویند و بعد شروع می کنند ائمه را نام می برند، همین روایت واقعاً کفایت می کند ما اینهمه گاهی اوقات خودمان را، مجبور هستیم نمی خواهم بگویم که نباید، مجبور هستیم.

مجری:

تعجب از آن طرفاست حاج آقا با اینهمه تصریحات متعددی که هست چطور مثلاً یک کسی که سابقه تحصیل را در حوزه دارد اینها را هم خوانده یا مثلاً بالاخره آدم مذهبی است در جلسات مذهبی بوده در هیئت رفته مسجد رفته با این همه تصریحات چطور می شود که این حرف های این تیپی را باور بکنند.

استاد حجازی:

حالا یک سری علت ها علت های نفسانی است یک علت های اخلاقی است یک علت ها اجتماعی، اینها هم گاهی اوقات خیلی مؤثر است باید به آن پرداخته بشود و ما همیشه در میدان بودیم به این رفقای که گاهی اوقات می آیند و بحث می کنند گفتم این افرادی که جذب این فرقه ها شدند گاهی وقت ها ما باید واقعاً با آنها دوستانه حرف بزنیم چون عموماً علت جذب شان به فرقه ها علت علمی نیست چون اگر بحث علمی باشد بحث علمی واضح است، عموماً علمی نیست سرخوردگی های خانوادگی است سرخوردگی های اجتماعی است، مشکلاتی که در اجتماع در جامعه می بینند بعضاً حالا به هر عنوانی، اینها باعث می شود که کلاً همه چیز را می گذارند کنار و منکر می شوند و می خواهند دنبال یک هبلی می گردند که بالاخره خودشان را به آن متمسک کنند و مثلاً خودشان را مجزای از بقیه نشان بدهند، حالا اینها همه اش هست و این آقای که اسم بردم خب ما اولین بار نشستیم با او واقعاً دوستانه حرف زدیم بعد دیگر قبول نکرد یک سال بعد که گفتیم بیا مناظره، سه جلسه مناظره گذاشتیم مثلاً وعدۀ که گذاشتیم برای مناظره ده جلسه بود از اول توافق شد، سه جلسه مناظره برگذار شد دیگر بعد از جلسه سوم نیامد ایشان یعنی صریحاً گفت من دیگر ادامه نمی دهم ببخشید من دیگر نمی توانم ادامه بدهم و لذا می خواهم بگویم بحث، بحث علمی نیست خودشان هم می دانند که میدان میدان علمی نیست برای اینها، اما خب علت های دیگری هم هست در میان، خب حضرت امام رضا (ع) 12 امام را نام بردند فرمودند ایمان محض عقیده به این دوازده امام، یعنی چه؟ یعنی من دارم در مقام بیان هستم، امام رضا (ع) در مقام بیان است دارند می گویند محض الإیمان این است دیگر حالا یمانی و خراسانی و این طرفی و آنطرفی اینها موضوعیتی ندارند اصلاً چه برسد که یکی بخواهد امام سیزدهم و بیست و چهارم و غیره غیره هم بکند.

مجری:

از این طرف نه زیاد است نه از آن طرف هم نقصان داشته باشد دیگر پنج امامی و شش امای و چهار امامی.

استاد حجازی:

همه اش محض الإمان است 12 امام، بعد حضرت رسیدند به دوران غیبت و ویژگی های دوران غیبت امام عصر و امام دوازدهم را فرمودند، فرمودند که افرادی که در آن دوران هستند این ویژگی ها را دارند که

«وأن من دینهم الورع والعفة »

ورع است، دین شان ورء ایت عفت است صدق است صلاح است استقامت هست اجتهاد است

«وَأداءَ الأمانَةِ إلَى البَرِّ و الفاجِرِ»

ادای امانت می کنند حتی به دشمنان شان که خیلی در امانت داری صریحاً روایت داریم که حتی اگر دشمن شما آمد امانتی به شما گذاشت شما مانت را به او برگردانید، امانت داری استثنی شده، وغیره و غیره

«واجتناب المحارم، وانتظار الفرج بالصبر»

انتظار فرج می کشند با چه؟ با صبر کردن، صبر می کنند حضرت انتظار فرج را معنا کردند برای ما، حالا عرض ما این است گاهی اوقات انتظار فرج را برای ما بعضی ها وارونه هم تعبیر می کنند و ترجمه می کنند، ببینید انتظار فرج را در روایات فرمودند که معنای انتظار فرج صبر است، بله ما یک موقعی حالا مثال می خواهیم بزنیم مثلاً می گویند که کسی که میزبانی که می خواهد مهمانی برایش بیاید چه می کند؟ مهیا می شود آماده می شود خانه را آب و جارو می کند مرتب می کند میوه می آورد شیرینی می آورد بالاخره آماده می شود برای اینکه انتظار می کشد برای مهمان عزیزی که می خواهد برایش بیاید، به این می گویند انتظار کشیدن و این کارها را انجام می دهد این درست است، اما بعضی ها می آیند یک تتمۀ به آن اضافه می کنند می گویند خب این می شود حالا تکلیفی که ما داریم انجام می دهیم اما تتمۀ آن چه است؟ می گویند اگر این کارها را انجام دادی انتظار فرج تو را می رساند به فرج، نه اینطور نیست؛ انتظار فرج یعنی صبر کردن، آن چیزی که شؤونت را انجام بده اما آن چیزی که شؤون تو نیست شؤون امامت است کاری به شما ندارد، یک سری امور شؤون خاصه امامت است شما صبر بکن، مثال آن را بزنم مثلاً یک کسی بیمار بشود ببرید او را بیمارستان، یک تصادفی بکند، می گویند صبر بکن دکتر می آید بالای سرش مثلاً عملش می کند، دکتر باید بیاید مثلاً فلان جایش را قلبش است، دستش است، پایش است عمل بکند دست به او نباید بزنید، حالا من بگویم نه آقا من بروم جای دکتر مثلاً یک کاری بکنم شاید بتوانم، حالا تو بروی دست به این بزنی یا قطع نخاع اش می کنی یا رگ هایش را بیشتر قطع می کنی یا خون ریزی می کند بالاخره مشکلات چند برابر می شود، آن چیزی که به شما دستور دادند گفتند صبر بکن تا چه؟ تا آن کسی که صاحبش است دکتری که است بیاید و این را درمان بکند، انتظار فرج هم یعنی این؛ یعنی اینکه من کاری که به عهدۀ خودم هست را انجام بدهم از آن طرف منتظر باشم در آن چیزی که وظیفه امام است نه اینکه بروم دخالت بکنم در شؤون امامت، در شؤون امامت دخالت نباید بکنم باید صبر بکنم و گاهی اوقات به بعضی از رفقا و اینها که بعضاً کلاس هست می گویم بعضی از ما می گوییم که بله امام غائب است اما حضور دارد اما ما را می بیند ما را ادراک می کند «یأکل یشرب یمشی فی الأسواق» لطفش به ما می رسد همۀ اینها را می گوییم اما انگار واقعاً به این عقیده نداریم یعنی امام غائب را واقعاً مثل عدم الإمام تصور کردیم فکر کردیم امام نیست واقعاً، دستش هم بسته است، دسترسی هم به چیزی ندارد، فیضش هم از ما منقطع است العیاذ باالله و خودش هم دست و بالش بسته است نمی تواند کاری بکند، بگوییم خب حالا ما بیاییم کارهای که امام نمی تواند را انجام بدهیم، نه، امام هست زنده هست حی هست حاضر هست فیضش مدام به خلق می رسد به عالَم تکوین می رسد به ما می رسد، همۀ این فیوضات هست فقط من نمی بینم امام را، فرض بفرمایید مثل یک حاکمی که من دسترسی به این حاکم ندارم می گویم من می خواهم بروم حاکم را ببینم، می گویند نه نمی شود، من می گویم نه چون من نمی توانم حاکم را ببینم پس حاکم نیست مثلاً وجود ندارد، نه، تمام عالَم تکوین در تحت امر امام دارد مدیریت می شود من دسترسی به امام ندارم حجابی هست بین من و امام، امام هست حاضر هست خب من چرا بیایم تدخل بکنم در شؤون امامت؟

حالا انتظار فرج را باز در همین روایتی که گفتیم می فرماید که باز در روایت دیگری که

«مَا لَكُمْ لاَ تَمْلِكُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تَصْبِرُونَ حَتَّى يَجِيءَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِالَّذِي تُرِيدُونَ»

حضرت عتاب می کنند شیعه را بعد مرحوم نعمانی وقتی این روایت ها را می آورد خیلی با ناراحتی و به صورت مشفقانه شروع می کند توصیه می کند می گوید ای شیعیان! ببینید که ائمۀ تان چقدر دلشان برای شما می سوخت اما شما نمی دانید چیکار بکنید، حضرت عتاب می کنند می فرمایند که

«مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ‏»

چقدر خوب است که صبر بکنید و انتظار بکشید

صبر کنید

«فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِی‏ءُ الْفَرَجُ عَلَى الْیَأْسِ»

صبر بکنید آن موقعی که از همه چیز ناامید شدید فرج می رسد برای تان

باید به ناامیدی مطلق برسید آن موقع فرج می رسد

«وَ قَد كانَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُم أَصْبَرَ مِنْكُمْ»

آنهای که قبل از شما بودند صبورتر بودند چرا شما صبر نمی کنید؟ بعد حضرت ادامه می دهند می فرمایند

«مالکم لا تملکون أنفسکم»

چرا خودتان را حفظ نمی کنید؟ چرا صبر نمی کنید؟ صبر ندارید تحمل ندارید، تا هر جا ندای می شود صدای می شود یک کسی می آید تطبیق می کند، علایمی می خواهد تطبیق کند، ادعای می کند، هر چیزی، تا اینکه امر الهی مقدر بشود

«إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَیْسَ یَجِی‏ءُ عَلَى مَا تُرِیدُ النَّاسُ»

آن چیزی که شما می خواهید نمی شود، این امر امام عصر (ع) یا امر ظهور حضرت یا امر حکومت ما اهل بیت به خواست شما نیست آن چیزی که شما دوست دارید نیست، بفهمیم این را، چقدر ائمه تأکید کردند

«إِنَّمَا هُوَ أَمْرُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ قَضَاؤُهُ وَ الصَّبْرُ»

این امر خدا است قضای الهی است و صبر؛ باید تسلیم امر خدا و قضای الهی و صبر کنید، صبر کنید تا زمانش برسد، ببینید ما تأکید می کنیم؛ آن چیزی که وظائف ما است همۀ اینها است که داریم می گوییم، داریم می گوییم وظائف مان را گفتند وظائفی داریم یقیناً باید به وظائف مان عمل کنیم، اما یک چیزی که وظیفه ما نیست چرا در آن دُخل بکنیم؟ چرا خودمان را به زحمت بیندازیم و دیگران را به زحمت بیندازیم و خودمان را هلاک بکنیم باعث عِجال مان را توقیت مان را تطبیق های مان را، صبر نکردن مان را، پس ببینید می خواهیم بگوییم انتظار فرج همچین معنای را دارد در بطن انتظار صبر است، صبر معنای انتظار است دیگر، بعضی ها کاملاً وارونه می آیند انتظار را معنا می کنند می گویند انتظار یعنی چه؟ یعنی شما بروی همه کار بکنی مثلاً، دنیا را به هم بریزید، عالَم را به هم بریزید، نه، انتظار صبر است در بطن انتظار صبر خوابیده است.

مجری:

اتفاقاً سؤالم راجع به همین بود که فکر می کنم عنوان بحث که وظایف شیعه در عصر غیبت هست حالا موارد متعددی را گفتید این دهمین مورد است انتظار؛ فکر می کنم که مثلاً برای مخاطبین بگویند وظایف شیعه در عصر غیبت چه است اولین چیزی که به ذهن می رسد همین انتظار است، شما حالا نکات مهم تری گفتید مخصوصاً مثلاً آن چند مورد اول «تمسکوا بالأمر الأول» یعین اول مسائل اعتقادی حالا بعداً می شود توضیح وظایف و اینها، این انتظار خب همه می دانیم باید منتظر باشیم نکته دقیقی هم که فرمودید این بود که این انتظار در دل خودش یک صبری دارد اصلاً انتظار با صبر معنا پیدا می کند غیر این صورت بود بعد از دوران غیبت صغرا مثلاً اگر به خواست فرمودید به خواست شیعیان نیست به خواست خداوند و امام زمان است، اگر به خواست شیعیان بود پنجاه سال صد سال 200 سال بعد از غیبت مثلاً صغرا دیگر می گفتند آقا بیا دیگر خسته شدیم مثلاً باید ظهور خیلی وقت پیش اتفاق میفتاد، خب ما چطوری باید باشیم غیر از صبر که ویژگی اصلی انتظار است؟ ما می خواهیم بگوییم ما إن شاءالله جزء منتظرین امام زمان هستیم، باید چه ویژگی های داشته باشیم؟

استاد حجازی:

ما عرض کردیم که انتظار را خود نفس انتظار را به عنوان یک وطیفه معرفی کردیم در مجموعه وظایف و شما فرمودید که این انتظار باز چه ویژگی های دارد و انتظار معنایش چه است و ویژگی های یک منتظر باز چه است؟ این را هم می شود چند عنوان برایش ذکر کرد که همۀ آن هم روایی است؛ یکی اینکه انسان منتظر وقتی ما منتظر امام عصر هستیم دائماً به یاد حضرت هم هستیم یعنی یاد حضرت و ذکر حضرت و توجه حضرت ویژگی انتظار است، وقتی انتظار یک چیزی را می کشیم به بیشترین چیزی که فکر می کنیم همان منتظَرمان است و آن کسی که داریم انتظارش را می کشیم، خب این توجه به حضرت به چند مطلب قابل دسترسی است؛ با دعا برای حضرت، دعا برای سلامتی حضرت مثل همین دعای «اللهم کن لولیک» صبح و شام انسان دائم بخواند و می دانید که این دعای «اللهم کن لولیک» باز این را من عرض بکنم؛ دعای «اللهم کن لولیک» که دعای سلامتی امام عصر معروف است، این دعا اختصاص یه امام زمان ندارد، یعنی شما ببینید در کافی شریف اصحاب می آیند محضر امام صادق، امام صادق می فرمایند که امام تان را دعا بکنید این چنین، در اصل متن دعا وقتی شما در کتب مختلف در «کافی» در «تهذیب» در «الفقیه» صدوق همه اینها اینچنین آمده

«اللهم کن ولیک فلان ابن فلان، صلواتک علیه و علی آبائه،»

یعنی چه؟ یعنی در اصل دعا حجت ابن الحسن نیست اهل هر زمانی امام زمان خودش را اینچنین دعا می کرد

مجری:

برای سلامتی امام خودشان اینگونه دعا می کردند

استاد حجازی:

بله و این یک اسبابی برای توجه به امام بوده لذا کسانی که زمان امام صادق بودند می گفتند

«اللهم کن لویک جعفر بن محمد الصادق صلواتک علیه و علی آبائه فی هذه الساعه و فی کل الساعه»

می گفتند این را، امام کاظم همینطور، امام رضا همینطور، یک دعایی بوده است که برای توجه به امام در هر زمانی بوده است، زمان ما هم می گوییم چه کسی؟ حجت ابن الحسن، خب این دعا را انسان بخواند، و زیارت هایی که برای حضرت هست، زیارت های خاصه ای که برای حضرت است که خب خیلی مأثور است و از خود حضرت و نواب حضرت رسیده است مثل همین زیارت آل یاسین، یا دعای عهد که باز از نواب رسیده است، اینها را انسان بخواند تجدید عهد کند، زیارت کند، دعای برای سلامتی حضرت، دعای برای فرج حضرت، این هم یک مطلب است، مطلب دوم همان جهت افزایش معرفت بود که بعنوان دهم گفتیم، افزایش معرفت، معرفتش را به امام زمان بالا ببرد و دیگران را هم نسبت به معرفت افزایی شان تلاش بکند عنوان سوم که می شود گفت و بسیار مهم است این است که انسان منتظر نا امید نمی شود، عدم الیأس، این خودش یک عنوان است در روایت، همان روایت ابی خالد کابلی هم که عرض کردیم حضرت این را فرموده بودند در آن، که انسان نا امید نمی شود، انسان منتظر هرچقدر هم منتظر باشد باز می داند که این وعده الهی وقتی است، خصوصاً وقتی منتظر وعده خدا است، که فرمودند که در همه چیز احتمال بداء هست، که راوی می آید از حضرت امام جواد (ع) می پرسد

«هل يبدو لله في المحتوم؟ قال: نعم قال هل یبدو لله فی السفیانی؟ قال نعم، قال هل یبدو لله فی المحتوم؟»

حضرت فرمودند:

«قال نعم، هل یبدو لله في القائم»

حضرت فرمودند:

«إن القائم من الميعاد، والله لا يخلف الميعاد»

یعنی حتی در محتوم امکان بداء هست، و می دانید این روایت بحثش مفصل است در علائم الظهور و احتمال بداء در علائم یا نه علما مفصل بحث کردند، مرحوم علامه مجلسی تعلیق های خوبی دارد اینجا، این روایت حاکم است بر تمام روایاتی که حتی محتوم را معنا می کنند یعنی می خواهد بفرماید که حتی محتوم بودن به معنای نفی بداء نیست، حتی اگر ما معنای بداء را درست فهمیدیم حتی محتوم بودن هم به معنای نفی بداء نیست، چرا؟ چون بداء ناظر به قدرت الهی است ،مادامی که خدا قادر است که

«وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُ»

بله احسنتم، خب باز من یک روایتی در تتمه این بحث انتظار بخوانم و بحث را جمع بکنیم، رویات باز زیاد است، در کافی شریف و مرحوم نعمانی هم از خود کلینی نقل می کند، خب می دانید که از روات کتاب کافی شریف هم خود مرحوم نعمانی است، و خیلی از روایات کافی را که مربوط به امام عصر بوده است نعمانی هم آورده است، خب می فرماید که

«قلت لأبی عبد الله (ع) ابی بصیر»

خیلی جالب است این روایت، حالا ابی بصیر صاحب سر حضرت است اصحاب خاص حضرت است، می گوید به حضرت گفتم که

«جعلت فداک متی الفرج»

چه زمانی فرجتان می شوید

این فرجی که شما همه اش می گویید چه زمانی می شود، حضرت فرمودند

«و أنت ممن یرید الدنیا»

تو دنبال دنیایی

حالا می خواهد تعنه بزند نمی خواهد زم بکنند ابابصیر را می خواهند اخلاقاً مطلبی را یاد بدهند، یعنی نمی خواهیم بگوییم، این جزو قدح های رجالی محسوب نمی شود، اخلاقاً حضرت دارند یادش می دهند، تو دنبال دنیا هستی ابابصیر؟

«من عرف هذا الأمر»

کسی که این امر را شناخت

یعنی امامت ما اهل بیت را ولایت ما اهل بیت را،

«فقد فرج عنه لإنتظاره»

کسی که این امر را شناخت با همین انتظار کشیدنش فرج شده برایش

یعنی چه؟ با همین نفس انتظار «فرج عنه لإنتظاره» با همین انتظار کشیدنش برای فرج شده، چرا؟ چون می داند وظیفه اش چیست آرامش می گیرد، ما یک مفهومی در باره فرج داریم در خیلی از روایات که فرج آمده است، فرج لزوماً به معنای ظهور حجت ابن الحسن گاهی وقت ها نیست، به معنای گشایش است، ممکن است این گشایش برای جمیع شیعیان حاصل بشود در یک زمانی، ممکن است گشایش شخصی باشد برای من، ممکن است گشایش گشایشی که با ظهور حضرت برای جمیع اهل عالم با ظهور اما م عصر.

مجری:

یعنی همین انتظار فرجی که دارم و دعا می کنم مدام برای فرج امام زمان خب آن موعدش مشخص است و نزد خداوند متعال محفوظ است، ممکن است این رویه ای که دارم و دعا می کنم برای فرج ممکن است به گشایش به امور شخصی من منجر بشود،

استاد حجازی:

در امور شخصی من می رسد، و غیر از آن اصلاً این حالت را داریم باز که

«من أعظم الفرج الإنتظار الفرج»

از بالاترین فرج ها خود انتظار فرج است

یعنی همین آرامشی که می گیریم، می گویی من الآن وظیفه ام را می دانم من باید منتظر باشم،

مجری:

همین حدیث معروف «افضال أعمال انتظار الفرج»

استاد حجازی:

من می دان الآن باید چکار بکنم، همین برای من یک گشایشی است از حیرت در می آیم

مجری:

اصلاً امید به رحمت الهی است، امید به خداوند است

استاد حجازی:

بله می گویند تو دنبال دنیا هستی؟ یعنی می خواهی فرج بشود آقا بیا، نمی خواهیم بگوییم بد است، بله ما دعا می کنیم که با ظهور حضرت همه مشکلات شیعه برطرف بشود اعداء شیعه، اعداء امام عصر، انتقام از قتله ابا عبد الله الحسین، اینها آرزوی ما است، اما می دانیم محقق می شود، آرزوی ما است، آرزو هم داریم و می دانیم محقق می شود وعده الهی، اما بلاخره من که این آرزوها را دارم بدانم که یک موقعی هم ممکن است برای دنیا خیلی دارم زور می زنم، مثلاً «ممن یرید الدنیا» هستی؟ که این قدر زور می زنی، اینقدر ناراحت هستی گیج هستی آشفته هستی؟ آرام باش، اگر آرام بودی توانستی، این امر را «عرف هذا الأمر» شناختی، مثل آن حدیث اصحاب امام رضا (ع) بود که آمدن اصحاب ملامت کردند، یونس بن عبد الرحمن بود حضرت به او فرمودند که آمدند اصحاب دوستانش از شیعیان بودند، آمدند بد گوی او را کردند، حضرت به او فرمودند که یا یونس تو وقتی می دانی در درون دستت یک در گران مایه ای است، اگر همه اهل عالم این را بیایند نفی بکنند تو می دانی این یک دری است در دستت، تو ناراحت نمی شوی، و وحشت برت نمی دارد با حرف دیگران شکایت کنند،

«کان امامک عنک راضیاً»

امام به او اینطوری فرمودند، امام رضا فرمودند:

«إن کَانَ إِمَامُکَ عَنْکَ رَاضِیاً»

اگر امامت از تو راضی باشد

همه اهل عالم می خواهند هرچه بگویند، نمی خواهم بگویم انسان لااوبالی باشد در مورد گفتار دیگران، می خواهم بگویم که انسان می داند به آرامش می رسد، می داند من وظیفه ام این است دارم انجام می دهم، حالا یک جایی هم بد من را گفتند، «فقد فرج عنه لإنتظاره» خود همین انتظار کشیدن باعث فرج می شود و حالا باز چون شما فرمودید، مثلاً در باره همین دعای فرج، دعای الهی عظم البلاء این هم همین است دیگر، دعای فرج چیست؟ دعای فرج ما تصور مان این است که دعایی است که برای ظهور امام عصر است،نه برای ظهور امام عصر انشاء نشده، علتش این بوده، یعنی محل صدورش این بوده که یکی از شیعیان اهل بیت در کاظمین، در بغداد زندان بوده است، بعد متصل می شود با یکی از دوستان دیگرش در دوران غیبت صغری، با یکی از دوستان و شیعیان دیگر می رود به ملاقاتش می گوید برو محضر نائب حضرت، حالا یادم نیست کدام از نواب بودند، و از او بخواه که به حضرت بگوید که یک دعایی به من بدهد که من از زندان رهایی پیدا بکنم، و فرجی برای من حاصل بشود، آن نائب می آید محضر امام عصر، امام عصر این دعا را می دهند می گویند، برای اینکه فرج در کارت حاصل بشود یا فرجی در آن امورت حاصل بشود این دعا را بده به او می آیند دعا را می دهند به آن زندانی می خواند در زندان و گشایش در کارش حاصل می شود، می خواهیم بگوییم که این معنای فرج امری است عام اعم از صرف ظهور حضرت، بله بالاترین مصداق فرج ظهور است یقیناً اما برای بالاترین مصداق فرج دعا می کنیم همیشه، اما بلاخره اینها هم مصادیقی از فرج است، این هم پس حالا بحث انتظار که خاتمه می دهیم همینجا و دیگر وارد روایاتش بیشتر نمی شویم.

بله مثلاً کتاب های که در مجموع روایات مهدویت جمع شده خب روایات عامه را آوردند دیگر چون می خواستند مجموع را جمع بکنند، مثلاً معجم احادیث امام مهدی، هم سنی را آورده هم شیعه را آورده، در مقام بیان صحت و عدم صحت نیست، خب روایت می گوید که

«عَنْ أَبِي زُرْعَةَ عَمْرِو بْنِ جَابِرٍ الْحَضْرَمِيِّ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ بْنَ جَزْءٍ الزُّبَيْدِيِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ»

«يَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ، فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ يَعْنِي سُلْطَانَهُ»

کل روایت این است، یک مردمی از مشرق خروج می کنند که «فَيُوَطِّئُونَ» یعنی وطئه به معنای همین تمهید است مقدمه سازی، ایجاد می کنند تمهید می کنند برای مهدی برای امام عصر «سلطانه» سلطانش را، حالا این یعنی سلطانه باز معلوم نیست که برای خود روایت است یا برای راویان است، چون اصلاً یعنی در روایت نمی آید، که مثلاً حضرت بگویند «فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ» اینطوری باید بگویند، اما حضرت می گویند «فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ» که بعد راوی می گوید یعنی سلطانه، حالا می گوییم این خبر خبر عامی است برای ما یقیناً حجت نیست، در اعتقادات و حتی در احکام شرعی و حتی در اخلاقیات، مرحوم علامه مجلسی، واقعاً علامه مجلسی یک شخصیتی است که، بقول یکی از بزرگان می فرمود که دشمنی با علامه مجلسی به معنای دشمنی با شیعه است، و واقعاً فصل الخطاب است، عجیب است علامه مجلسی، و سلام خدا بر مرحوم علامه مجلسی که به شدت بنده علاقه من هستم، نام علامه می آید شأف می گیرد من را، مرحوم علامه مجلسی هم باز وقتی می رسند به اینجا همین را می فرمایند می گویند این خبر، خبر عامی است و متفرد است.

«فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ»

می آیند برای امام عصر سلطانش را، حکومتش را زمینه سازی می کنند،

بیننده:

سلام علیکم خسته نباشید، حال شما خوب است، خدمت سید بزرگوار هم سلام عرض می کنم و خوشحال هستم که پسر عموی ما آنجا است و داریم روی ماهشان را می بینیم، یک کلیپی از شیخ بهلول پخش کردند که سال 1400 قمری حکومت به دست امام زمان می افتد، من این کلیپ را الآن فرستادم برای دوستان بعد یکی از این روحانیون قم گفتند آقا این هر کسی در عراق است مسجد سهله برود در تحویل سال و هر کسی در ایران است که می تواند خودش را به مسجد جمکران برساند، اینجا بیاید، من یک عقیده دارم که بجز خدا من خود آقا امام زمان هم از ظهورش خبر نداشته باشد، حالا نمی دانم نظر شما چه هست اگر حاج آقا تلفن شان را به من بدهند که من این کلیپ قبلی و این کلیپ را برایشان بفرستم که مقایسه بکند ممنون شان می شوم،

مجری:

آقای موسوی جان عرضم به خدمت تان کلیپ را که برای همین دوستان شبکه که فرستادید دوستان برای حاج آقا می فرستند یا بعد از برنامه ان شاء الله نشان حاج آقا می دهند و ایشان می بینند، سؤالی که فرمودید گفتید آقای بهلول گفتند 1400 شمسی یا 1400 قمری چون 1442 قمری هستیم، ما الآن از 1400 قمری که 40 سال گذشتیم فکر کنم منظور شما 1400 هجری شمسی یعنی سال آینده باشد، خیلی ممنو که تماس گرفتید، از طریق گیرنده خودتان پیگیر باشید ان شاء الله حاج آقا جواب سؤال شما را خواهند داد، خیلی ممنون که تماس گرفتید، با برنامه خودتان.

مبانی رجالی مختلف است اما آن چیزی که می شود گفت اصح است این است که روایات یکه از این روات در کتب مصادر اصلی امام مثل کافی شریف ذکر شده است و کم هم نیست اینها در زمان استقامت شان نقل شده، و کتب اصلی ما، کتب اربعه خصوصاً اینها از مصادر و اصولی اخذ شده است که آنها اصول پالایش شده است به امضای ائمه رسیده است، لذا آنچه که در منابع مقبول مثل کافی ، و کتب اربعه ذکر شده است اینها قابل قبول است، مگر معارضی داشته باشد که بحث تعارض می شود.