بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم بینندگان محترم شبکه جهانی حضرت ولی عصر (عج) خواهران و برادران گرامی سلام وقت شما بخیر خوش آمدید به برنامه آفتاب یلدا برنامه ای که در آن به مباحثی در خصوص عقاید و آئین و رسوم در مذاهب آسمانی و ادیان ابراهیمی و گاه گداری هم نقد آن پرداخته می شود در چند جلسه گذشته که حتماً مستحضر بودید در برنامه موضوعات جالبی مطرح شد در این سری از این برنام و در فصل جدیدی از آن، امروز هم در خدمت جناب استاد حجت الإسلام و المسلمین حاج آقا رضوی استاد حوزه هستیم و ان شاءالله در محضر ایشان بهرمند خواهیم شد در همان مبحثی که چند جلسه قبل آغاز شد، بحث زیارت در ادیان ابراهیمی و ان شاءالله امروز آن بحث را ادامه خواهیم داد، جناب آقای رضوی سلام وقت شما بخیر خیلی خوش آمدید به برنامه خود تان و عظم الله اجورنا و اجورکم.

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بسم الله الرحمن الرحیم عرض سلامی هم داشته باشم خدمت بینندگان عزیز شبکه، امروز هم 7 صفر هست و سالروز شهادت آقا امام حسن مجتبی (ع) ان شاءالله خدا توفیق بدهد به همین زودی زائر قبرستان بقیع باشیم ان شاءالله.

مجری:

من هم خدمت بینندگان عرض تسلیت دارم این مناسبت جانسوز را مناسبتی که در 7 صفر و در شام 7 صفر هستیم روز شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع)؛ خب استاد یک مباحث شیرینی را شما در دو هفته پیش در خدمت شما بودیم خیلی بحث خوبی بود من خودم خیلی لذت بردم به عنوان بیننده بودم در آنجا و امروز بجای دوست عزیز و همکارم که افتخار پیدا کردم در خدمت شما باشم در این برنامه بحث زیارت را داشتید در مسیحیت و چند نکته زیبا داشتید بحث آداب زیارت در آنجا که یکی از آنها بحث همی پیاده روی بود و آن هم با آن توصیفاتی که فرمودید امروز می خواهیم بیشتر در این خصوص از حضرتعالی بشنویم.

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله ببینید، امروز بحث را من مایل بودم درباره آقا امام مجتبی (ع) هم نکاتی را داشته باشیم روز شهادت حضرت است ولی خب در بین مطالب مان نکاتی داریم که به این مناسبت نام نامی ایشان را به زبان جاری می کنیم من فقط برای شروع مطالب تبرک مجلس مان این روایات آقا رسول مکرم اسلام (ص) را نقل کنم که فرمودند

«حَسن مِنّی واَنا منه، اَحَبّ الله مَن اَحبّه»

حسن از من است و من از حسن هستم و خداوند دوست دارد که کسی که حسنم را دوست بدارد

حسن از من است که خب اجمالاً معنای آن واضح است البته 7-8 وجه دارد خب یک معنای ظاهری آن این است که حسن فرزند من است و از من است و منسوب به من است ولی 5-6 وجه دیگر هم دارد و من از حسن هستم، من پیغمبر اکرم از حسن هستم در آن روایت شریفه نسبت به آقا سید الشهدا (ع) هم داریم، «حسین منی و انا منه» نسبت به آقا امیرالمؤمنین هم داریم، «علی منی و انا منه» و نسبت به کل اهل بیت (ع) هم که در حدیث کساء آمده أنا منهم، منتهی نسبت به امام مجتبی و آقا سید الشهدا و آقا امیرالمؤمنین به صورت مجزا آمده و این نشان دهنده اهمیت فعالیت ها و زحمات این سه امام همام است، من از حسن هستم من از حسین هستم من از علی هستم یک معنایی که بزرگان فرموده اند این است که یعنی رسول مکرم اسلام زحمات زیادی را متحمل شدند به عنوان خاتم الأنبیاء و افضل اشرف مخلوقات عالم تا این دین الهی را برای بشر بیاورند، آوردند زحمات زیادی کشیدند و به تعبیر خود شان هیچ پیامبری به اندازه من اذیت نشد تا توانستند این دین خاتم را بیاورند و با قضیه غدیر خم همه را واگذار کردند به آقا امیرالمؤمنین و فرمودند از امروز به بعد دین من با وجود علی ابن ابی طالب دین کاملی است، اسلام کاملی است، و بعد از آن بقیه اولاد شان اما در زمان آقا امیرالمؤمنین و امام مجتبی و اما حسین قضایا به گونه ای رقم خورد که دین اسلام داشت به کلی از بین می رفت لذا این سه امام همام با آن نقش خوی که ایفا کردند توانستند جلوی این نابودی را بگیرند، خب معاویه قسم خورد، منابع شیعه و سنی آوردند «لا ولله الّا دفناً دفنا» این جمله از معاویه معروف و مشهور است در کتب شیعه و سنی، عناد خاصی متأسفانه با اسلام داشتند خب یکی از آن کسانی که جلوی این جریان را گرفت آقا امام مجتبی (ع) بود یعنی می رفت که اسلام را برای همیشه از بین ببرد، امام مجتبی (ع) در قدم اول با لشکر کشی و جنگی که علیه معاویه شروع کردند و در قدم دوم بعد از اینکه همه خیانت کردند و مظلوم واقع شدند با آن صلح نامه ای که نوشتند و پذیرفتند باعث شدند که اسلام ولو در قالب پیروانی اندک اسلام حقیقی برای همیشه باقی بماند لذا رسول مکرم اسلام می فرماید من از حسن هستم، یکی از کسانی که به برکت وجود او دین من باقی مانده حسن فرزندم هست «حسن منی و أنا منه و احب الله من احبه»، اما درباره زیارت در ادیان ما جلسه قبل یک نکاتی را گفتیم، این جلسه مطلب را اینگونه آغاز می کنیم، کلیت اینکه زیارت در ادیان موجود است را ما جلسه قبل اشاره کردیم و عرض کردیم نه فقط تمام اسلام بلکه ادیان الهی بلکه تمام ادیان موجود دنیا بحث زیارت را دارند، تمام اینها دارند هندو دارد، بودا دارد، حتی فرقه های ضاله مضله مثل بهائیت برای خود شان پرانتزی به نام زیارت باز کردند و مسلمان های عالم هم با فرقه های مختلفی که بودند و هستند این را در منابع دین شان داشتند و دارند و تا همین سالهای نزدیک به عصر ما هم انجام می دادند حالا متأسفانه بخاطر تبلیغات وهابیت یک مقداری می شود گفت متأسفانه متأثر شدند و کمرنگ شده، الآن فقط شیعیان هستند که به این قضیه شناخته شده هستند و الّا در متون دینی و اسلامی اهل تسنن هم ما روایات آن را داریم سیره علمای سلف اهل سنت را داریم هم در زیارت هم در عزاداری که اینها در برنامه های این شبکه و شبکه های دیگر توسط دوستان ما و خود ما گفته شده این مسئله ای نیست که ما بخواهیم آن را انکار بکنیم، یک نمونه آن که خیلی معروف و متیقن هست آن زیارت ابن خزیمه است از علمای بزرگ اهل سنت که اگر اشتباه نکنم استاد بخاری باید باشد که در کتاب الثقات ابن حبان است که ایشان می گوید ما به اتفاق جمع کثیری از علما می رفتیم به زیارت قبر علی ابن موسی الرضا (ع) و هر حاجتی داشتیم از صاحب این قبر به واسطه ایشان می گرفتیم، این را برای این عرض کردم که بگویم در معارف اسلامی نمی شود بگوییم در آن اختلاف است، اختلافی که الآن به وجود آمده بخاطر تبلیغات وهابیت است که باعث شده جمع کثیری از اهل سنت دنیا متأثر بشوند و از فیض زیارت محروم شوند، و الّا شما تاریخ اهل سنت را نگاه کنید، اهل سنت مذاهب اربعه به زیارت قبر ائمه شان می رفتند، قبر ابوحنیفه را زیارت می کردند، قبر مالک را زیارت می کردند، ولی این تبلیغات باعث شده یک مقداری دچار شبهه بشوند؛ عرض کردیم یک مسئله بین الأدیانی است و حالا من می خواهم از این باب وارد شوم، جلسه قبل هم اشاره کردیم به آن زیارتگاهی که در اسپانیا بود، مسیر زیارتی و نکاتی که بود که تکرار نکنم، من این هفته اینگونه بحث را شروع کنم که در آداب زیارت داریم یکی از آداب مهم زیارت، زیارت پیاده است، پیاده زیارت رفتن است، این ممکن است سؤال بشود که اصلاً پیاده به زیارت رفتن آیا در روایات آمده یا نیامده؟ در متن دین ما آمده یا نیامده؟ ما وقتی به روایات و کتب روایی مراجعه می کنیم می بینیم که نسبت به اماکن مقدس مفصل ما روایت داریم که پیاده رفتن فضیلت دارد لذا عین همین مسئله را ما می بینیم بقیه ادیان دارد، مسیحیت دارد، یهودیت دارد که حالا ان شاءالله امروز سریع اشاره می کنم، مثلاً در مصباح المتهجد مرحوم شیخ طوسی دارد که

«فَإِذَا تَوَجَّهَ إِلَى اَلْمَسْجِدِ فَالْأَفْضَلُ أَنْ يَكُونَ مَاشِياً»

مسجد می خواهی بروی بهتر است پیاده بروی

مصباح المتهجد، شیخ طوسی

یا در بحث مسعی یا در بحث طواف با اینکه سواره هم می شود طواف را انجام داد ولی می فرماید که پیاده انجام بدهید اعمال طواف را بهتر است، یا مثلاً درباره حج، خب زمان رسول مکرم اسلام و ائمه ما مرسوم بود می رفتند حج کما اینک الآن هم مرسوم است، آنجا دارد که حج پیاده ثوابش بیشتر است، روایات متعدد داریم که تصریح می کنند «و المشی افضل» پیاده رفتن به حج افضل است پیاده رفتن به مسجد افضل است

مجری:

یکی از سنت هایی که خود حضرت امام حسن مجتبی (ع) هم پایه گذاشت پیاده رفتن به حج است، بیش از 20 بار به حج پیاده رفتند

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله امام مجتبی (ع) بیش از 20 بار به حج رفتند و در بعضی از این موارد پیاده می رفتند و در بعضی از این موارد داریم که با پای برهنه می رفتند و جالب است که آقا امام حسن مجتبی در روایت داریم که تعمد داشتند حتماً با پای پیاده بروند مثلاً در آن روایت دارد که حتی پای حضرت امام حسن مجتبی صاحب امروز در7 صفر دارد که پیاده می رفتند به حج با پای برهنه یعنی نعلین مبارک را هم در آورده بودند، پای مبارک زخمی می شود غلام حضرت می آید می گوید آقا خب بهتر است که دیگر سوار مرکب بشوید حضرت فرمودند نه یک کم جلوتر می رویم یک آقایی هست یک دارو و روغنی دارد ما از او این روغن را می گیریم می کشیم به پای مان تا خوب شویم، دارد که وقتی به آنجا رسیدند حضرت غلام شان را فرستادند گفتند برو از او بگیر، می گوید من وقتی رفتم به آن شخص گفتم، گفت برای چه کسی می خواهی؟ گفتم برای حسن بن علی، می گوید خودم می آور میمالم به پای حضرت می آید میمالد به پای حضرت روغن را با دست خودش حضرت می گویند خب این هم هزینه آن، می گوید پول نمی خواهم فقط یک چیز از شما می خواهم یا امام مجتبیـ، حضرت می فرماید چه می خواهی، می گوید آقا دعا کنید خداوند فرزند من را جزء محبین شما قرار بدهد؛ حالا در این روایت دارد که حج علی بن الحسین ماشیاً، امام سجاد هم ماشیاً و پیاده می رفتند

«کَانَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع یَحُجُّ مَاشِیاً وَ تُسَاقُ مَعَهُ الْمَحَامِلُ وَ الرِّحَالُ»

الکافی، ج۴، ص۴۵۶

آقا امام حسین (ع) پیاده می رفتند، آقا امام سجاد پیاده می رفتند، ائمه ما مختلف

«وَ خَرَجْنَا مَعَ أَخِی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ فِی أَرْبَعِ»

در چهار سفر من رفتم با حضرت

مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها ج 1، ص ۳۱۰

«بِعِيَالِهِ وَ أَهْلِهِ»

با زن و بچه می رفتند

«وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ يَمْشِي فِيهَا سِتَّةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً»

در یکی از آنها حدود 26 روز پیاده طول کشید رفتیم

یکی از آنها 25 روز طول کشید، یکی 24 روز، یعنی سیره آقا موسی بن جعفر هم این بوده با زن و بچه که می رفتند پیاده می رفتند حالا زن و بچه هر مقداری که می توانستند ولی خود حضرت مقید بودند پیاده بروند، حتی من روایت دیدم در احوالات آقا امام زمان که در کمال الدین شیخ صدوق است که وقتی سؤال می کنند که این جوانی که همراه شما است که بعداً مشخص می شود حضرت حجت ارواحنا له الفداه است آن جمع می گویند بله، «یحج معنا کل سنة ماشیاً» این آقا چندین سال است که با ما پیاده به حج می آیند؛ اینها درباره بحث پیاده روی است، آن وقت نسبت به زیارت می فرمایند که ما وقتی روایات را تا آنجایی که من نگاه کردم آنکه تصریح شده باشد در یکی دو روایت نسبت به آقا امیرالمؤمنین دیدم تصریح شده و در روایات عدیده ای نسبت به زیارت آقا سید الشهدا (ع) که زیارت آقا سید الشهدا (ع) را پیاده بروید در بعضی روایات دارد که، پا برهنه بروید حافیاً نه اینکه پیاده، پا برهنه بروید، خب اگر پا برهنه رفتیم پای ما تاول زد چکار کنیم؟ درست است یا درست نیست؟ روایت امام حسن مجتبی (ع) وظیفه ما را روشن می کند، امام مجتبی (ع) پای شان در زیارت خانه خدا زخمی شد باز هم سوار مرکب نشدند، ایرادی ندارد سزاوار است ولو با پای زخمی اگر تحمل آن را دارید

مجری:

حاج آقا قرآن کریم وقتی که به حضرت موسی در آن خطاب حضرت موسی اشاره می کند که «فاخلع نعلیک» آنجا هم تقریباً می شود از آن هم استفاده کرد که اصلاً این قرآن مؤید این کار هست که وقتی در آن وادی مقدس طوی هستید کفش خود را در بیاور پای برهنه خود این مؤید است.

حجت الإسلام و المسلمین، رضوی:

بله بسیار عالی نمونه قرآن را هم که شما اشاره کردید، اینها را بینندگان عزیز ما آنهایی که اهل دقت هستند بنویسند، برای خود شان داشته باشند، که اینها در روایات و سیره اهل بیت ما و در قرآن آمده، نیایند بگویند کجا آمده، قرآن را آقا آیه را خواندند

«اخلع نعليك انك في الوادي المقدس طوى»

طه/12

کفش هایت را در بیاور اینجا باید پا برهنه بیایی جناب موسی کلیم الله، خب ائمه ما با این وضع پیاده می رفتند، این روایت را ببینید امام صادق (ع) می فرماید

«خَرَجَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع إِلَى مَكَّةَ سَنَةً مَاشِياً فَوَرِمَتْ قَدَمَاه‏»

قدمهای حضرت ورم کرد

الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏1، ص: 463

بعضی از موالی گفتند آقا سوار مرکب شوید، حضرت قبول نکردند و گفتند که مداوا می کنیم، یعنی اصرار داشتند با پای زخمی به این مسیر ادامه بدهند، لذا بسیار امر پسندیده و راجحی است و حالا ما روایت داریم دیگر نمی خواهم این را بخوانم،

«ما عبد الله بشيء افضل من المشي»

وسائل الشیعة، ج11، ص79

روایت است از آقا امام صادق (ع)، که «ما عبد الله بشيء افضل من المشي» یعنی هیچ چیز مثل پیاده رفتن در راه خدا از مصادیق خوب عبادت نیست

مجری:

من فکر کنم حتی در مورد نماز جمعه هم پیشنهاد می شود که حتی نماز جمعه را پیاده برو که هر قدمش چقدر ثواب دارد

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

روایت خواندم ابتدای عرایضم رفتن به مسجد و مصلّی پیاده افضل است، خب یکی از مصلّی ها و مساجد جاهایی است که نماز جمعه خوانده می شود، پس این مد نظر مان باشد که در روایات ما پیاده رفتن، پا برهنه رفتن به زیارت و حتی با پای زخمی رفتن ادامه دادن به مسیر اینها رجحان دارد، این را هم اینجا در پرانتز بگویم آنهایی که تحمل آن را ندارند انجام ندهند اما نمی توانید انکار کنید، نمی توانید بگویید مستحب نیست، تو دوست نداری انجام نده، تو دوست نداری نرو، اما حق نداری بگویی این کار را نکنید، این کار را نکنید بهتر است، نه این کار را نکنید بهتر است، چرا؟ چون سیره امام مجتبی (ع) بوده، چون در روایات متعدد ما فرمودند زیارت امام حسین پیاده باشد، با پای برهنه باشد، این دین و مذهب ما است، حالا بعضی پیروان این دین و مذهب که جلسه قبل هم صحبت کردیم می آیند اظهار نظر می کنند نسبت به مجالس عزاداری نسبت به نذورات، ممکن است فردا هم نسبت به پیاده روی اظهار نظر بکنند، نباید به خود مان اجازه بدهیم در اموری که متولی دارد، این حرفی که آن هفته یادم رفت بگویم این ست که بزرگوار ها رفقا دین صاحب دارد، صاحب اول آن کتاب است و عترت پیغمبر، ما باید ببینیم اینها چه میگویند، قرآن چه می گوید، روایات و سیره اهل بیت چه می گوید، در عصر غیبت برویم سراغ مراجع، اینها به ما می گویند نذری بدهیم در مجلس امام حسین یا ندهیم، اینها هم از قرآن و روایات می گیرند حق ندارند از پیش خود شان حرف بزنند، وقتی دین متولی دارد مرجع دارد، عالم دارد، من فوتبالیست و بازیگر و سینمایی و نمی دانم چه و چه به چه حقی می آیم در رشته ای که تخصص آن را ندارم اظهار نظر می کنم، این درست نیست، باید حد و اندازه خود مان را بدانیم، و در مباحثی که تخصص آن را داریم اظهار نظر کنیم، صرف اینکه بنده یک یا دو میلیون بازدید کننده دارم علاقه مند دارم

مجری:

به چند تا یتیم رسیدگی می کنم

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله به تعدادی یتیم رسیدگی می کنم، دست تان درد نکند خدا خیر تان بدهد اما این دلیل نمی شود بیاییم در مسائل دینی که جلسه قبل مفصل بحث کردیم که ین نذری ها و این زیارت ها چه برکاتی دارد، حالا این را باید دقت کنیم هر کسی که در هر امری که تخصص دارد، آن هم تازه به اندازه سواد خود، بنده با اینکه طلب هستم، یک عمری درس رفتیم فقط حدود 18 سال من درس خارج رفتم پیش اساتید، زانو زدیم، ولی جرأت نمی کنیم اینجا بنشینیم بگوییم و فتوا بدهیم، فتوا دادن کار مرجع است، کار مجتهد است، ما باید حد و اندازه خود مان را بدانیم.

حالا برویم سراغ بحث زیارت در ادیان، من جلسه قبل مسیحیت را اشاره کردم اجازه بدهید یهودیت را خیلی کوتاه بگویم و از آن رد بشویم،

مجری:

حضرت استاد در خدمت شما هستیم، خب بحث زیارت را به صورت خیلی خوب و زیبا در حد وسع زمانی که داشتیم بررسی کردید و بیان فرمودید، می رسیم به بحث آداب زیارت و خود زیارت در بخصوص دین یهود که فرمودید

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله، در دین یهود هم حج دارد دین یهود هم زیارت، یعنی در یهود قبلاً می رفتند این هیکل سلیمان را مثل حج آنجا اعمال انجام می دادند که بعد از تخریب معبد دیگر الآن به صورت های دیگری به صورت تعطیلات رسمی آن اعمال برگذار می شود، 3 بار در سال دارد که، طبق احکام تورات دارد که خداوند می فرماید برای من جشن بگیرید، بعد این 3 بار را که می خواهند جشن بگیرند، جشن پسح، جشن شاووعوت، و جشن سکوت، اینها را وقتی می خواهند برگذار کنند هر فرد یهودی برای اینکه این جشن ها را برگذار کند می رود به زیارت معبد خداوند یعنی هیکل سلیمان، و اعمال عبادی خاصی را آنجا انجام می دهد، این در زمانی بود که هیکل سلیمان برپا بود و همین الآن هم هست از قدیم هم بوده در تاریخ یهود، یهودی های مذهبی خود شان را موظف به انجام سفر های مذهبی می دانستند، و می رفتند این زیارت ها را انجام می دادند، در یهود شهر های متعددی داریم مثل الخلیل که آنجا قبر انبیاء و بزرگان مقدسی است، مثل حضرت ابراهیم، ساره، اسحاق، یعقوب، که آنجا می روند برای زیارت، خود معبد سلیمان آثاری که باقی مانده از آن، هیکل سلیمان، دیوار ندبه که الآن شاید فیلم های آن را هم دیده باشید یهودی ها آنجا با یک حالت خاصی دعا می کنند و یکی از موارد جالب بحث کوه سینا است، که در این کوه سینا دارد که یهودی ها وقتی می روند آنجا یک نوع حج کأن می گذارند، یعنی یک عالم یهودی داریم در کتابش که استاد جغرافیای دینی و تاریخ ادیان است در دانشگاه های عبری این آقای منشه حاریل، ایشان می گوید که یهود همه ساله حج می گذارند از قرن 7 میلادی تا به امروز می روند به این کوه سینا، عبارت ایشان را من دارم می خوانم، برای رسیدن به این مکان مشقت زیادی را تحمل می کنند و 3 هزار و 800 متر، یعنی حدود 4 کیلومتر راه کوهپیمایی می کنند تا به قله این کوه برسند و ایشان می گوید جمع زیادی از یهودی های مؤمن آمده اند این 4 کیلومتر کوهپیمایی را انجام داده اند تا در اینجایی که معروف شده به کوه سینا کوهپیمایی در این مسیر مقدس را انجام بدهند و به آن برکاتی که مد نظر شان هست برسند، پس در آئین یهود کوهپیمای دارد، در کوه سینا، زیارت نسبت به هیکل سلیمان البته بقایایی که مانده است، الآن رژیم صهیونیست اینکه اصرار دارد هیکل سلیمان را دوباره تجدید بنا کند یکی از اهدافی که بر این قضیه مترتب می شود این است که می گویند ما این زیارتگاه و این هیکل را دوباره بازسازی کردیم تا یهودی های بقیه دنیا به عشق زیارت بیایند آنجا جمع بشوند، یعنی هم برای حج هم برای زیارت، یک انگیزه ای می شود که آنها برگردند بیایند به آنجا، حالا ببینید من این عبارت سفر خروج برای شما بخوانم تورات، سفر خروج، فصل 20 آیه 24 به بعد نکته ای دارد در سفر خروج خداوند می فرماید

قربانگاهی که برای من می سازید باید از خاک زمین باشد از گله و رمه خود قربانی های سوختنی و هدایای سلامتی روی این قربانگاه قربانی کنید در جایی که من برای عبادت تعیین می کنم

خروج24:20

دقت کنید خداوند می فرماید جایی که من تعیین می کنم، یعنی طبق نص کتاب مقدس مسیحیت و یهود یک جاهایی هست خدا تعیین می کند، از قداست خاصی برخوردار می شود، آن وقت ویژگی آن چیست؟

قربانگاه بسازید تا من آمده شما را در آنجا برکت دهم

من می آیم آنجا شما را برکت می دهم خدا که همه جا هست، چرا می گوید این قربانگاه را بسازید با این ویژگی قربانی ببرید آنجا تا بیایم آنجا به شما برکت بدهم، این پاسخ به این سؤال است که مگر خدا همه جا نیست، چرا برویم کربلا؟ امام هادی (ع) می فرماید چون وقتی حضرت نایب گرفتند بروند کربلا برای ایشان زیارت کنند و برای رفع کسالت شان دعا کنند با اینکه امام معصوم است، راوی گفت آقا شما امام معصوم هستید حجت خدا هستید، حضرت فرمود خداوند یک بقعه ها و مکان هایی روی زمین دارد دوست دارد بروید آنجا مخصوص خدا را دعا کنید، خب عبارت کتاب مقدس مسیحیت و یهود است، تورات این بخش عهد عتیق این قسمتی که من دارم می خوانم در عهد عتیق کتاب مقدس مسیحیت هم هست، یهودیت هم این عبارت را دارد، پس ببینید در جایی که من برای عبادت تعیین می کنم، این یعنی اینکه یک جاهایی را خدا مشخصاً معین می کند دارای قداست، نکته دوم این است که من آمده شما را در آنجا برکت دهم، من می آیم آنجا به شما برکت ویژه می دهم پس اینکه می رویم به سمت زیارتگاه ها برای این است چون خدا خواسته برویم آنجا، برای این است چون آنجا برکت های ویژه به ما می دهند، پس این حکمت رفتن در این مسیرهای زیارتی است هم در اسلام هم در مسیحیت هم در یهود

مجری:

اینها همان ادیان آسمانی است

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله فعلاً من تمرکز روی ادیان آسمانی است و الّآ جلسه قبل اشاره کردم یک دو سال قبل مفصل بعضی از ادیان دیگر را هم ما بحث کردیم، حالا هست دوستان بروند نگاه کنند آئین هندو، بودا و ادیان دیگر اجتماعات عظیم و جالبی هم دارند ولی من می خواهم بحث را بیشتر بین الأدیانی ادامه بدهم، این نسبت به یهود که بالأخره این اعمال را انجام می دهند این مسیر را می روند این هم عبارت کتاب مقدس؛ اما نسبت به مسیحیت، دقت کنید در مسیحیت جلسه قبل اشاره کردیم شهرهای مختلفی دارند اماکن مختلفی دارند که می روند آنجا برای زیارت، چرا؟ چون معتقد هستند یک برکات خاصی آنجا هست حالا این مکان های زیارتی مشهور در عالم مسیحیت بیشتر مورد توجه مسیحیت کاتولیک و ارتدوکس است، مسیحیت پروتستان که از قرن16 به بعد شروع شد عبارت بعضی از این مسیحیت این است که اینها کارهای بچگانه است، مسیحیت پروتستان این زیارت و حرکت به سمت مکان های زیارتی را می گویند اینها حرکات بچگانه است ولو خود شان به زیارت قبر لوتر می روند، یکی دو تن از بزرگان تان هستند مثل مارتین لوتر و اینها را به زیارت قبر شان می روند ولی بخاطر نقدی که به کلیسای رایج داشتند از قضیه زیارت خیلی بهره ای ندارند پروتستان ها، بیشتر در عالم کاتولیک و ارتدکس شایع است، نکته دومی که هست این را دقت کنید مکان های زیارتی فراوانی در عالم مسیحیت هست بعضی از اینها به امضای رسمی کلیسا نرسیده اما بسیاری از اینها به امضای رسمی کلیسا رسیده، یعنی چه؟ یعنی آمده اند برای آن قداست قائل شدند، بعضی ها برای قرن 19و 20 هست، یعنی مثلاً در قرن 19و 20 یک واقعه ای رخ داده دچار قداست شده، پاپ ها و کلیسای کاتولیک آمده بعداً آنجا را تأیید کرده، بعضی از این مکان ها هم تأیید نشده.

مجری:

ولی به اصل زیارت که لطمه نمی زند، اصل زیارت ثابت است منتهی آن مزاری که می خواهند سراغ آن بروند آنجا نهایتاً یک خورده بحث در آن هست

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله اصلش ثابت است، ولی مکان های فراوانی هست بیش از 30-40 مورد داریم که مورد تأیید کلیسا است، یعنی فکر نکنید 2-3-4-5 مورد است موارد زیادی است که مورد تأیید کلیسا است اصلاً خودت پاپ ها می روند آنجا برای زیارت

مجری:

حالا گفتید پاپ ها، همین پاپ به زیارت امام حسین هم می روند

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

پاپ که نرفته تا به حال ولی خب اسقف ها رفتند، و اظهار محبت می کنند نسبت به اهل بیت ما، این هم نکته ای است این را باید مجزا یک وقت صحبت کنیم این را من قبلاً بحث کردم که چرا آنها به زیارت امام حسین علاقه نشان می دهند، این یک نکته ای دارد که قبلاً گفتیم الآن وقتش نیست

مجری:

فقط صرفاً چون این را فرمودید گفتم که آنها و همین اسقف هایی که فرمودید به زیارت امام حسین هم می آیند خب اینها به عنوان بزرگان خود مسیحیت هستند اصل زیارت ثابت شده است در واقع

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله، مثلاً ببینید در دایرة المعارف بریتانیکا در این باره عبارت این است که می فرماید که در مسیحیت مسافرت به مکان های مقدس یا حرم ها به انگیزه های مختلف صورت می گیرد، یک برای کسب یاری از ماوراء الطبیعة، دو توبه، سه دعا و پرستش، چهار نیازهای دنیوی و مباحثی از این قبیل حاجت هایی که دارند

مجری:

و چقدر مشترک است اینها، همه این ادیان دارند، در دین اسلام بیان کردید در یهود اشاره کردید و در مسیحیت

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله، در همین اورشلیم، رفتن به اورشلیم و مکان های مقدسی که در اورشلیم است تاریخ مسیحیت نشان می دهد از ابتدای قرن2 میلادی رفتن به این مکان های زیارتی اورشلیم مرسوم بوده و اگر یادتان باشد جلسه قبل عرض کردیم اصلاً یکی از انگیزه ها و بهانه های شروع جنگ های صلیبی همین شایعه ای بود که رواج دادند، گفتند مسلمان ها نمی گذارند ما مسیحی ها برویم آنجا راحت برای زیارت، پاپ ها هم آمدند فتوا دادند گفتند بروید این زیارتگاه ها را آزاد کنید، یعنی یک امر مقدس و لازم بود، حالا این نکته ای را هم که شما اشاره کردید من تکمیل کنم، من قبلاً هم گفتم امروز هم گفتیم باز هم تکرار می کنیم، ادیان الهی حتی ادیان غیر الهی وقتی در معیت و در جوار ادیان الهی قرار می گیرند کپی برداری که می کنند یک جایی برای زیارت می گذارند تمام ادیان الهی بحث زیارت را دارند ما جلسه قبل گفتیم، بعضی بینندگان عزیز ما هم تماس گرفتند جداگانه با آنها هم صحبت کردیم ما از گفتن این حرف ابایی نداریم بسیاری از آموزه های دین ما مشترک است با بقیه ادیان، این که چیز بدی نیست، خوب دقت کنید صرف تشابه بعضی از اعمال این باعث نمی شود بگوییم ما از آنها گرفته ایم، نه یک سنتی است که تمام ادیان داشتند، عزاداری و زیارت یکی از آنها است، شما کلمه نوحه عزاداری سینه زنی روضه خوانی در نرم افزار کتاب مقدس فارسی بزنید متعدد می آید من اصلاً یک دو جلسه این را مجزا ارائه دادم عزاداری در کتاب مقدس مسیحیت دارد یهودیت دارد، قرآن هم درد روایات هم دارد، سیره پیامبر اکرم هم دارد، بنشینید برای عزیزانی که از دست داده اید گریه کنید، نوحه بخوانید، سینه بزنید، حالا ما بیاییم بگوییم سینه زنی را از مسیحیت و یهود گرفتیم؟ نه سینه زنی و نوحه خوانی را مسیحی های قبلی داشتند یهودی های قبل هم داشتند ما هم داریم،

مجری:

خیلی از این سنت ها و رسوم هست اصلاً نیامد که دین قبلی با آمدن اسلام از بین رفت ولی نه اینکه آداب و رسوم آن دین کامل از بین رفت، دین منتقل میشود

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

یکسری چیزها مشترکاتی است که ادیان نتوانستند نادیده بگیرند و صرف این تشابهات باعث نمی شود بگوییم ما از آنها گرفتیم، نه آنها هم داشتند ما هم داریم، یهودی ها الآن نماز دارند، حالا مسلمان هایی که نمی دانند بدانند، یهودی ها نماز دارند نماز مفصلی هم می خوانند، حالا ما بیاییم بگوییم چون آنها نماز می خوانند ما نخوانیم؟ حالا شکل نماز شان با ما فرق می کند، یهودی ها مسیحی ها کنیسه دارند، کلیسا دارند، ما مسجد داریم، یک مکانی برای عبادت، اصلاً از این بالاتر بگویم، پیامبر مکرم اسلام داستان آن در قرآن آمده یک مدتی به کجا نماز خواندند؟ به سمت بیت المقدس، بیت المقدس مکان مقدس چه کسانی بود؟ یهودی ها، قبله مسلمان ها بیت المقدس بود، که در نزد یهودی های آن زمان دارای ارزش بود، اسلام ابایی ندارد یک مکانی را که مقدس است برایش احترام قائل باشد ولو یهودی ها هم برایش احترام قائل هستند، خب یهودی ها یک سوء استفاده هایی کردند از این قضیه که بعداً باز قبله عوض شد، خیلی از این آموزه ها داریم که ادیان الهی مشترک هستند در انجام آن

مجری:

خود حج هم باز آن سنن حضرت ابراهیم اصلاً تأکید شده، قرآن کریم همان بحث صفا و مروه کاملاً سنت های حضرت ابراهیم است صحه کرده، من از حضرتعالی داشتم استفاده می کردم اشاره داشتید به اینکه خیلی از سنت هایی که قبل از اسلام بوده در جاهلیت ولی سنت معروف و خوبی بوده را اسلام نگه داشته، تازه اشاره هم داشتید ماه های حرام بود و نماز جمعه و اینها

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله یکی همین قضیه ماه های حرام است، که در آن روایت آقا امام رضا (ع) می فرمایند، عرب جاهلی حرمت ماه های حرام را نگاه می داشت اما امت اسلام آنهایی که ادعا می کردند جزو امت اسلام هستند این سنتی را که اسلام امضا کرده بود حرمت آن را نگه نداشتند، عرب جاهلی ماه حرام داشت اسلام هم ماه های حرام را امضا کرد، حالا بیاییم بگوییم چون عرب جاهلی انجام می داد اسلام نباید امضا می کرد؟ اسلام ابایی ندارد، یهودیت ختنه دارد، اصلاً در یهودیت ختنه یکی از شعائر خیلی مهم است اصلاً در عبارات کتاب مقدس وقتی می خواهند بگویند یهودی، پولس وقتی می خواهد بدوبیراه بگوید، به پیروان پطرس می گوید دنبال این مختونان نروید، یعنی کسانی که عقاید یهودی دارند، یک چیز خیلی مهم است، خب در دین یهود ختنه می کنند، ما مسلمان ها بیاییم بگوییم چون قبل از ما یهودی ها مقید بودند به ختنه ما ختنه نمی کنیم؟ چون آن زمان بیت المقدس چون دست یهودی ها بوده ما قبول نداریم؟ ما برای بیت المقدس قداست قائل هستیم، بیت المقدس قبله اول ما مسلمان ها بوده، ولو الآن دست صهیونیست ها است، ولو برای یهودی ها مقدس است، خب مشترک است ما که نمی توانیم این واقعیت را انکار کنیم، اینها را باید دقت کنیم که افراط و تفریط نکنیم، بله بعضی چیزها است به غلط از غربی ها و ادیان دیگر کپی برداری شده، آنها حسابش جدا است، آنها را باید جدا کنیم، اما صرف تشابه باعث نمی شود، مثلاً شما نگاه کنید در خود اورشلیم ما کلیساهای متعددی داریم، مکانی که حضرت عیسی را به صلیب کشیدند یک کلیسا ساختند، مسیحی ها می روند برای زیارت، آن کوچه ای که حضرت عیسی را از آن عبور دادند بردند برای صلیب کشیدن، آن کوچه الآن مقدس است وجود دارد، و مسیحی ها می روند نگاه می کنند، یا به زعم مسیحی های الآن آنجایی که حضرت عیسی به دنیا آمده کلیسا ساختند، کلیسای ولادت، اینها هست، تصاویر آن الآن موجود است، این مکان های متعدد در اورشلیم است برای زیارت می روند، مکان های متعددی در ایتالیا است، جالب است در ایتالیا و در آن جایی که کشور واتیکان وجود دارد حدود 7-8-10 تا کلیسای مقدس وجود دارد، که برای زیارت می روند، بعضی از آنها منسوب است که قبر بعضی از حواریون آنجا است، مسیحی ها می روند آنجا برای زیارت، یکی از آن کلیساها مثلاً کلیسای سنت پیتر است که معتقد هستند پطرس اولین حواری و بزرگترین حواری حضرت عیسی آنجا دفن است، خب شما بیایید ببینید مسیحی های الآن چطوری می روند به زیارت این کلیسای سنت پیتر، در بعضی از این کلیسا ها من تصاویر آن را دارم با یک حالت بسیار خاضعانه و خاشعانه ای می روند به زیارت، روی زانوی پا می نشینند و اظهار احترام می کنند، من الآن تصویرش را اینجا خدمت شما نشان بدهم، مثلاً در همین مرکز فاطیما، شما اگر تصاویر آن را ببینید من این تصویر را بیاورم دوستان ببینند، این همان فاطیما است در پرتغال اینها مسیحی های الآن هستند زانو زده، یکی از مکان های مقدسی که در عالم مسیحیت وجود دارد در پرتغال هست، اسپانیا هست، ایتالیا هست، فکر کنم لهستان هم هست، در چندین جا مکان های مقدسی وجود دارد که ویژگی مشترک همه آنها این است که حضرت مریم را آنجا دیدند، حضرت مریم در آن مکان دیده شده، توسط چند تا کودک، اتفاقاً در دو سه تا از این موارد هم چند تا کودک حضرت مریم را دیدند، یکی از آن جاهایی که می گویند حضرت مریم را دیدیم همین شهر فاطیما است در پرتغال، که دیدید اینطور زانو می زنند، در بعضی از کلیساها حالا من تصویر آن را اگر بخواهم نشان بدهم با یک حالت بسیار خاص و عجیبی می روند وارد کلیسا می شوند، ببینید می افتد با صورت روی زمین، چکار می کند در تصویر بعدی واضح تر است چکار می کند دارد با زبان این زمین را تبرک می کند، چرا؟ چون کلیسا یک کلیسای مقدسی هست، و بعد می آیند پارچه های شان را می کشند به این سنگ یادواره کلیسا، پارچه ها را متبرک می کنند، همانطور که در این عکس می بینید، عزاداری های خاصی هم دارند که حتماً فیلم ها و برنامه هایش را به جای خود دوستان دیدند، من در بحث تبرک و زیارت می روم، حالا من عکس ها و تصاویری دارم شخصیت های تراز یک عالم سیاست، در عالم غرب که برای خود شان کسی هستند، رئیس جمهور آمریکا و دیگران، و دیگران بعضی های شان در همچین مراسم هایی می آیند یک خودی هم نشان می دهند یک تاجی هم از خار می گذارند سر خود، اینها نشان می دهد که در عالم مسیحیت یک همچین اعتقاداتی وجود دارد، پارچه می کشند تبرک می کنند،

مجری:

این عقاید قطعاً در دین اصلی تحریف نشده شان قطعاً وجود داشته، حالا بالأخره اصل موضوع ثابت می شود منتهی در فروعات اشاره شود

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

ما روایات کافی داریم حضرت موسی می رفت حج انجام می داد اما کجا؟ خانه کعبه، حضرت عیسی حج انجام می داد، اما کجا؟ خانه کعبه و بعد این سنت به حضرت ابراهیم می رسد خانه ای را که تخریب شده بوده دوباره بنا می کند و باز می رسد به رسول مکرم اسلام، انبیاء قبل موسی عیسی (ع) می رفتند به حج خانه خدا همان بیت الله الحرام

مجری:

در مورد حضرت آدم هم داریم که اولین کسی که حج می روند خود حضرت آدم است

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

بله منتهی بعدها این جریان تحریف شد، بیت المقدس هم قداست داشت در اسلام هم قداست دارد، اما متأسفانه بخاطر تحریفاتی که وارد این ادیان شد اعمال جا به جا شد، حج جا به جا شد خب الآن مکان های متعددی وجود دارد درباره به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح به مناسبت کلیسا ساختند، خب ما که معتقد نیستیم حضرت عیسی به صلیب کشیده شده، لذا آن مکان ها از آن قداست لازم در پیش ما برخوردار نیستند، ما اشکال داریم ما معتقد نیستیم که اصلاً پطرس در کلیسای سنت پیتر باشد ولو اینها می گویند بعداً یک کارهایی شده، ولی خب از نظر آنها سنت پیتر، پطرس حواری آنجا دفن است و اینگونه آنجا را دارند زیارت می کنند، زیارت های میلیونی، من آماری که دو هفته پیش نسبت به آن مسیر زیارتی مقدس مسیحیت بیان کردم آمار بسیار بالایی است، آمار چند صد هزار نفره در بعضی از سالها تجمعات 2-3 میلیونی برگذار می شود در این مکان های مقدس مسیحی و عرض کردم یک وجه اشتراک بسیاری از این مکان ها که من مطالعه کردم تجلی حضرت مریم است، این برای من نکته جالبی بود که مکان هایی که حضرت عیسی بعداً تجلی کرده باشند که اینها ندارند، من جایی ندیدم، اما نسبت به حواریون دارند، نسبت به حضرت مریم دارند، مکان های متعددی است که می گویند یک عده اینجا حضرت مریم را دیدند، و جالب است که بعضی از این مکان ها را کلیسا اول مقاومت کرده و تأیید نکرده بعداً آمدند کم کم کلیسا ورود کرده و آنجا را قداست برایش قائل شده

مجری:

در خصوص بانوی صاحب تسبیح هم حتی دارند، در برخی از مستند ها من دیدم که تعبیر می کنند از بانوی صاحب تسبیح، یعنی غیر از حضرت مریم یک بانوی دیگری هم رؤیت شده حتی برای او هم دیدم

حجت الإسلام و المسلمین رضوی:

یک مکانی دارند منسوب به یک بانویی است که دارد که حتی جنازه او را هم از دل خاک در آوردند و در یک محفظه ای دارند نگاه می دارند، آن هم مطالب و عکس های آن اینجا هست، آن هم یکی از همان بانوان بسیار محترم است در عالم آنها که آن مکان آن هم یکی از مکان های زیارتی است پیاده می روند برای زیارت، من خواستم خیلی مختصر یک اشاره ای بکنم که ادیان الهی این مشترکات را دارند ولی همانطور که جلسه قبل گفتیم ما وقتی به دستورات زیارت و محتواهای زیارت و آداب زیارت مراجعه می کنیم، که من باید یک وقتی مفصل بیایم اینها را مقایسه کنم، آداب زیارت در اسلام با دیگر ادیان، محتواهای زیارت، محتوایی که ما در زیارتنامه ها می خوانیم چیست ،آنها می خوانند چیست، مکان هایی که زیارت می رویم، چه کسانی آنجا دفن هستند، چه چیزهایی دیده شده در آن جاهایی که ما می رویم زیارت، کربلایی که ما می رویم در دل خودش چه مطالبی دارد؟ این مقایسه ها وقتی انجام می شود می بینیم بهترین آداب و محتوا را در فرهنگ زیارت مکتب تشیع و مکتب اهل بیت دارد.

مجری:

بخصوص در مکتب اهل بیت است، خیلی متشکرم حضرت استاد رضوی بزرگوار، خیلی استفاده کردیم و لذت می بریم ما از همنشینی و گفت و گو با شما و استفاده می کنیم، وقت مان خیلی تنگ هست و کم هست، از شما خیلی متشکرم ان شاءالله که برای شما عزیزان بیننده هم مورد استفاده قرار گرفته باشد و لذت برده باشید از این برنامه، و ان شاءالله که توفیق داشته باشیم بیش از این در خدمت شما و اساتید بزرگوار باشیم، تا دیداری دیگر خدا حافظ.

اللهم عجل لولیک الفرج.

منتخب شبکه

موارد بیشتر